Đại học đồng loạt “nói không” với khối C00: Phải công bố 3 năm trước

(Dân trí) - Chuyên gia cho rằng việc trường đại học thay đổi tổ hợp xét tuyển ở thời điểm này đang "đánh đố" thí sinh, đúng ra phải được thực hiện từ 3 năm trước.

Học sinh lớp 12 chuẩn bị dự Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 với nhiều điểm mới (Ảnh: Thuý Hường).

Cần công bố tổ hợp xét tuyển từ 3 năm trước

Chỉ còn khoảng 20 ngày nữa, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, dấu mốc quan trọng của lứa học sinh đầu tiên theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, sẽ diễn ra. Thế nhưng, ở thời điểm này, nhiều trường đại học lớn thay đổi tổ hợp xét tuyển đang khiến không ít thí sinh rơi vào tình trạng “chưa thi đã trượt".

Theo ghi nhận, đến nay, đã có 5 trường đại học lớn phía Bắc không tuyển sinh nhiều ngành trọng điểm bằng khối C00 (tổ hợp văn, sử, địa) gồm: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, Trường Đại học Mở Hà Nội, Học viện Báo chí và Tuyên truyền (từ 2024).

Thay vào đó, các trường này ưu tiên tổ hợp có môn toán hoặc tiếng Anh như: C03 (toán, văn, sử), A07 (toán, sử, địa), A01 (toán, lý, tiếng Anh), D01 (toán, văn, tiếng Anh), D14 (văn, sử, tiếng Anh) và D15 (văn, địa, tiếng Anh) hay D66 (văn, giáo dục kinh tế và pháp luật, tiếng Anh)…

TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT, nhấn mạnh rằng vấn đề không nằm ở việc khối C00 còn phù hợp hay không, mà ở quá trình học tập và định hướng của học sinh.

Theo chương trình cũ, học sinh được yêu cầu học đầy đủ các môn, thi đủ 3 môn bắt buộc và 3 môn tổ hợp khoa học tự nhiên/khoa học xã hội nên việc công bố tổ hợp sát kỳ thi sẽ không quá nghiêm trọng.

“Nhưng với Chương trình 2018, học sinh phải chọn môn tự chọn ngay từ lớp 10, tức là đã 3 năm trước", ông Khuyến phân tích.

TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT (Ảnh: Nhân vật cung cấp).

Năm 2025 là năm đầu tiên lứa học sinh học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 sẽ hoàn thành chương trình THPT.

Theo quy định của Bộ GD&ĐT, kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 học sinh sẽ phải thi 4 môn. Trong đó, có 2 môn bắt buộc là ngữ văn, toán và 2 môn tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12 (ngoại ngữ, lịch sử, vật lý, hóa học, sinh học, địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật, tin học, công nghệ). Đáng chú ý, ngoại ngữ không còn là môn thi bắt buộc.

Do đó, việc các trường đột ngột bỏ tổ hợp C00 để thay thế bằng tổ hợp khác như đang “đánh đố" học sinh, khi mà các em không kịp đăng ký học từ bậc phổ thông hoặc đăng ký thi như tiếng Anh, giáo dục kinh tế và pháp luật…

"Trường làm theo triết lý lấy người học làm trung tâm hay lấy nhà trường làm trung tâm, trường quyết định thế nào thí sinh phải theo vậy?", ông Khuyến đặt câu hỏi gay gắt.

Ông nhấn mạnh rằng việc công bố tổ hợp xét tuyển đúng ra phải được làm từ trước 3 năm, ngay khi học sinh chuẩn bị thi vào lớp 10 để các em có thể lựa chọn tổ hợp môn tự chọn phù hợp cho cả bậc THPT và định hướng đại học.

Khi trường đại học không công bố sớm, học sinh sẽ chọn học theo các khối truyền thống. Sự chuyển đổi đột ngột này tạo ra tâm lý lo lắng, thậm chí là suy sụp cho các em học sinh trong bối cảnh các em đã đăng ký tổ hợp thi để xét tuyển đại học.

“Việc thay đổi phải căn cứ cả một quá trình và chủ trương đổi mới giáo dục theo Chương trình 2018 chứ không phải một quyết định tức thời”, TS Lê Viết Khuyến bày tỏ.

Ông Khuyến chia sẻ thêm, dẫu rằng, vẫn còn nhiều trường đại học khác tuyển sinh khối C00, song có thể, đó không phải là nguyện vọng của tất cả thí sinh. Có những em đã ấp ủ vào ngành, vào trường nhiều năm qua và phấn đấu học tập tốt để có thể giành được suất trúng tuyển.

“Điển hình như để trúng tuyển vào ngành báo chí hay quan hệ công chúng với điểm chuẩn khối C00 những năm qua luôn ở ngưỡng 28-30 điểm thì các em học sinh đã phải cật lực học tập để mong đạt được kết quả này. Nhưng, khi hai trường hàng đầu đào tạo báo chí không xét tuyển khối này nữa, vậy các em sẽ đi đâu, về đâu?”, ông nêu dẫn chứng.

Thiệt thòi cực kỳ to lớn cho thí sinh khối C00

Đồng quan điểm với TS Lê Viết Khuyến, một cựu cán bộ Bộ GD&ĐT cho rằng, tổ hợp tuyển sinh khi thay đổi cần được nghiên cứu kỹ lưỡng và phải phù hợp với thực tế.

"Thông báo phải đưa ra trước ít nhất 1 năm, thậm chí đúng ra phải 3 năm khi học sinh bắt đầu chọn môn ở bậc THPT", vị này nhận định.

Theo phân tích của vị cựu cán bộ, nhóm học sinh chịu ảnh hưởng lớn nhất từ việc các trường đồng loạt bỏ khối C00 có thể là những em đang học ở các vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, vùng nông thôn.

Lý do là việc học các môn thuộc khối C00 thường thuận tiện hơn, ít đòi hỏi điều kiện vật chất hay tiếp cận các khóa học chuyên sâu, chứng chỉ quốc tế như tiếng Anh.

“Thời gian đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT đã kết thúc vào 17h ngày 28/4, đồng nghĩa với việc chốt các môn thi, môn có thể kết hợp để tạo ra tổ hợp xét tuyển vào đại học.

Do đó, những thí sinh không đăng ký môn thi cần thiết cho các tổ hợp mới gần như không còn cơ hội dự tuyển vào những ngành này. Đây là thiệt thòi cực kỳ to lớn cho thí sinh khối C00”, vị cựu cán bộ Bộ GD&ĐT chia sẻ.

Theo chuyên gia, việc nhiều trường "nói không" với tuyển sinh khối C00 một cách đột ngột sẽ là một thiệt thòi lớn cho thí sinh theo khối này (Ảnh minh hoạ: Hải Long).

Chuyên gia phân tích thêm, khi xây dựng phương án thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, Bộ đã không lường trước hết các tình huống, nhất là khi các trường đại học thay đổi tổ hợp xét tuyển, dẫn đến câu chuyện có độ vênh giữa môn thi tốt nghiệp và tổ hợp xét đại học như hiện nay.

Vị này cho rằng, việc công bố tổ hợp xét tuyển và đăng ký môn học tự chọn cần được thực hiện đồng thời và khi xuất hiện "khoảng trống" mà Bộ GD&ĐT chưa có quy định thì vai trò định hướng, điều phối của Bộ là cực kỳ quan trọng.

Các chuyên gia giáo dục nhấn mạnh, việc thay đổi tổ hợp xét tuyển đại học không thể là một quyết định tùy hứng.

Để đảm bảo chất lượng đầu vào và tránh tình trạng "đánh đố" thí sinh như hiện nay, các trường cần làm rõ ngành đào tạo đó đòi hỏi những năng lực cơ bản, nền tảng và năng lực chuyên biệt nào để sinh viên có thể học tập thành công ở bậc đại học. Từ đó, xác định các môn thi hoặc bài thi xét tuyển một cách khoa học và hợp lý.

Mọi sự chuyển đổi trong cách xét tuyển đầu vào đều phải dựa trên nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng, có căn cứ khoa học rõ ràng thay vì chỉ là quyết định tức thời. Do vậy, đã đến lúc Bộ GD&ĐT cần ban hành các quy định chi tiết và cụ thể về vấn đề này.

Điều đó không chỉ giúp các trường có lộ trình và cơ sở để điều chỉnh tổ hợp tuyển sinh, mà còn chấm dứt cảnh "tréo ngoe", gây hoang mang và thiệt thòi cho thí sinh, góp phần tạo dựng một kỳ thi và tuyển sinh công bằng và minh bạch hơn.

Theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, học sinh lớp 10 sẽ phải học 8 môn bắt buộc bao gồm: ngữ văn, toán, ngoại ngữ 1, giáo dục thể chất, giáo dục quốc phòng và an ninh, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, giáo dục của địa phương và lịch sử.

Ngoài các môn bắt buộc, các em sẽ được lựa chọn 4 môn trong 9 môn học bao gồm: địa lý, giáo dục kinh tế và pháp luật, vật lý, hóa học, sinh học, công nghệ, tin học, âm nhạc, mỹ thuật. Ngoài ra, học sinh còn phải lựa chọn các chuyên đề học tập khác nhau.

Khi đăng ký thi tốt nghiệp, ngoài 2 môn bắt buộc là ngữ văn, toán, thí sinh chỉ được chọn 2 môn tự chọn trong số các môn còn lại được học ở lớp 12.

Những môn thi tốt nghiệp này sau đó cấu thành các tổ hợp xét tuyển vào đại học cho phương thức xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT. Tổ hợp xét tuyển vào đại học bắt buộc phải có 1 trong 2 môn toán hoặc văn.

Như vậy, một thí sinh đăng ký thi tốt nghiệp THPT với 4 môn toán, văn, sử, địa, các em chỉ có thể xét tuyển đại học với các tổ hợp: C03 (toán, văn, sử), C04 (toán, văn, địa), A07 (toán, sử, địa), C00 (văn, sử, địa).

Nguồn: https://dantri.com.vn/giao-duc/dai-hoc-dong-loat-noi-khong-voi-khoi-c00-phai-cong-bo-3-nam-truoc-20250606073643134.htm