Đánh giá đúng Nội các Trần Trọng Kim để hiểu tầm vóc vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám 1945

Cuốn sách “Nội các Trần Trọng Kim - Bản chất, vai trò và vị trí lịch sử” của GS.TS Phạm Hồng Tung, do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản không chỉ tái hiện một giai đoạn đầy biến động mà còn mở ra những phân tích sâu sắc, góp phần khẳng định tầm vóc vĩ đại và giá trị trường tồn của Cách mạng Tháng Tám.

Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2025), Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ tư, có chỉnh sửa, bổ sung cuốn sách “Nội các Trần Trọng Kim - Bản chất, vai trò và vị trí lịch sử” của GS.TS Phạm Hồng Tung. Cuốn sách dựa trên nghiên cứu và đối chiếu sử liệu phong phú, sự phân tích, lý giải rất mới mẻ của tác giả.

Cuốn sách giúp độc giả hiểu sâu về một giai đoạn lịch sử. Ảnh: M.Chi

Cuốn sách “Nội các Trần Trọng Kim - Bản chất, vai trò và vị trí lịch sử” gồm ba chương. Chương I “Hoàn cảnh lịch sử dẫn tới sự ra đời của nội các Trần Trọng Kim” phân tích thời điểm Nhật lật đổ Pháp và dựng chính quyền bản xứ do Bảo Đại đứng đầu, tập hợp nhiều trí thức “Tây học” mang tư duy cải cách.

Chương II “Sự ra đời và hoạt động của Nội các Trần Trọng Kim” phân tích quá trình lựa chọn, thành lập và những hoạt động của nội các, từ thành lập Ủy ban dự thảo hiến pháp, cải tổ giáo dục, lập Bộ Thanh niên, phát động phong trào xã hội, đến thương lượng thu hồi Nam Kỳ và các thành phố nhượng địa…

Chương III “Về bản chất, vai trò và vị trí lịch sử của Nội các Trần Trọng Kim” lý giải nguyên nhân sụp đổ của Nội các này trong bối cảnh Nhật đầu hàng Đồng minh, sức ép của phong trào cách mạng và nạn đói 1945; đồng thời nêu những đánh giá về vai trò, bản chất, vị trí, “công” và “tội” của Nội các Trần Trọng Kim từ nhiều phía, nhiều quan điểm của các học giả trong nước, nước ngoài, qua các thời kỳ; trên cơ sở đó lý giải một cách khách quan và toàn diện, sâu sắc và cụ thể, với cách tiếp cận mới mẻ, sáng tạo.

Nội các Trần Trọng Kim và hệ thống chính quyền bản xứ tồn tại ở Việt Nam từ sau cuộc đảo chính Nhật - Pháp cho tới Cách mạng Tháng Tám chính là một hệ thống chính quyền bù nhìn của người Nhật, do người Nhật dựng nên nhằm phục vụ mục tiêu chiếm đóng và tác chiến của quân đội Nhật. Tuy nhiên, đó chỉ là một chính quyền bù nhìn thụ động, không phải là chính quyền tay sai đắc lực của người Nhật.

Trong thời gian tồn tại ngắn ngủi, Nội các Trần Trọng Kim đã có một số đóng góp tích cực đối với sự phát triển của phong trào dân tộc chủ nghĩa, góp phần bảo vệ chủ quyền, thống nhất quốc gia, nhưng về căn bản thì Nội các đã thất bại trong việc thực thi một loạt các chính sách do nó tự đề ra, đặc biệt là nó đã bất lực trong việc giải quyết nạn đói ở Bắc Kỳ và Trung Kỳ.

Đó là những căn cứ để khẳng định rằng, Nội các Trần Trọng Kim và hệ thống chính quyền bản xứ vẫn là một bộ phận trong kết cấu quyền lực thống trị ở Việt Nam trước Cách mạng Tháng Tám. Toàn bộ kết cấu quyền lực đó là do người Nhật kiểm soát và điều hành. Vì vậy dân tộc Việt Nam muốn đi tới sự giải phóng thực sự và nền độc lập thực sự thì buộc phải lật đổ và thủ tiêu kết cấu quyền lực đó, trong đó có chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim.

Việc nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Mặt trận Việt Minh, trong quá trình tiến hành tổng khởi nghĩa vào nửa sau tháng 8-1945, đã thực hiện thành công việc trung lập hóa quân Nhật và lật đổ chính quyền bù nhìn thân Nhật Trần Trọng Kim chính là phương thức “lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật” một cách sáng tạo, dũng cảm và khéo léo nên đã thành công “nhanh gọn và ít đổ máu”. Điều này cũng góp phần làm sáng tỏ tính chất dân tộc và dân chủ cũng như tầm vóc to lớn của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/danh-gia-dung-noi-cac-tran-trong-kim-de-hieu-tam-voc-vi-dai-cua-cach-mang-thang-tam-1945-712886.html