 |
| Giáo sư Trần Văn Thọ giới thiệu cuốn sách Hồi ức đến tương lai - suy ngẫm về văn hóa, giáo dục và con đường phát triển của Việt Nam của ông tại Trường đại học Công nghệ Miền Đông mới đây. Ảnh:H.Yến |
Trong bối cảnh thông tin tràn ngập trên không gian mạng, GS Trần Văn Thọ cho rằng, sinh viên cần có khả năng chọn lọc, phân tích thông tin mới biến những thông tin đó thành tri thức.
Từ tầm nhìn công nghiệp hóa
Chia sẻ với phóng viên Báo Đồng Nai, GS Trần Văn Thọ cho rằng, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho phát triển kinh tế của đất nước phải bắt nguồn từ tầm nhìn rõ ràng về chính sách công nghiệp hóa trong tương lai. Theo ông, Việt Nam nên tham khảo kinh nghiệm từ các quốc gia thành công như Nhật Bản, Hàn Quốc - những nước đã có hệ thống chính sách công nghiệp hóa hoàn chỉnh và khả thi. Tầm nhìn này không chỉ gói gọn trong 5 năm hay 10 năm tới, mà còn phải xác định được những ngành nghề mà Việt Nam sẽ có lợi thế so sánh trên thị trường quốc tế.
Theo GS Thọ, để xây dựng tầm nhìn này một cách hiệu quả, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ và các doanh nghiệp lớn.
GS TRẦN VĂN THỌ sinh năm 1949, tại tỉnh Quảng Nam, sang Nhật Bản du học từ năm 1967-1968, rồi ở lại công tác tại Nhật Bản. Từ năm 2000 đến khi nghỉ hưu vào năm 2020, ông là GS kinh tế tại Đại học Waseda, Tokyo. Hiện ông giữ vị trí GS danh dự tại đây. Ông là một trong 3 người nước ngoài đầu tiên được mời tham gia Hội đồng Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Nhật Bản, với gần 10 năm phục vụ qua nhiều nhiệm kỳ. Tại Việt Nam, ông từng tham gia Tổ Tư vấn cải cách kinh tế - hành chính cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Thủ tướng Phan Văn Khải, sau đó là thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhiệm kỳ 2016-2021.
Ông phân tích: “Doanh nghiệp lớn thường sở hữu nhiều thông tin quý giá, cùng với năng lực nghiên cứu và phân tích thị trường sâu rộng. Trong khi đó, Chính phủ có vai trò tổng hợp, huy động trí tuệ từ nhiều giới, tạo nên sức mạnh tổng hợp để đưa ra những định hướng đúng đắn. Chính phủ và doanh nghiệp lớn cùng bàn thảo để đưa ra tầm nhìn, để thấy ngành nào của Việt Nam cần phát triển, những ngành nào của Việt Nam sẽ có lợi thế trên thị trường thế giới".
Một khi tầm nhìn về cơ cấu công nghiệp đã được định hình, các ngành công nghiệp cụ thể sẽ phát triển, ví dụ như ngành bán dẫn, ô tô hay công nghiệp thực phẩm. Điều này sẽ trực tiếp dẫn đến việc phân tích nhu cầu nguồn nhân lực cần thiết.
GS Thọ lấy ví dụ cụ thể về ngành bán dẫn: "Để phát triển ngành bán dẫn, rõ ràng là cần những kỹ sư công nghệ thông tin có trình độ cao. Như vậy, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đối với ngành này là rất quan trọng. Trong khi đó, Việt Nam đang rất khan hiếm các chuyên viên, kỹ sư liên quan đến công nghệ thông tin giỏi tiếng Anh. Nhu cầu từ thị trường rất lớn nhưng khả năng đào tạo trong nước lại chưa đủ đáp ứng. Do vậy, các trường đại học phải điều chỉnh chương trình đào tạo theo hướng đáp ứng nhu cầu đó”.
GS Trần Văn Thọ nhấn mạnh, các cơ sở giáo dục phải linh hoạt, cập nhật chương trình và phương pháp đào tạo để bắt kịp với xu thế phát triển của các ngành công nghiệp mũi nhọn.
Một trong những định kiến sai lầm trong quan niệm về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cũng được GS Thọ mổ xẻ. Theo ông, trước đây, Việt Nam thường nghĩ rằng đào tạo nhiều tiến sĩ tức là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, ông khẳng định: "Thực tế không phải như vậy, đào tạo tiến sĩ chủ yếu là để tham gia giảng dạy, nghiên cứu. Còn nguồn nhân lực để hoạt động sản xuất, để làm lãnh đạo trong hoạt động sản xuất ở công trường, nhà máy thì không cần tới tiến sĩ".
Hạn chế của sinh viên và con đường trở thành tri thức thực sự
Chia sẻ về những hạn chế của sinh viên hiện nay, GS Trần Văn Thọ cho rằng, không chỉ riêng ở Việt Nam, mà ở nhiều quốc gia khác, sinh viên dành quá nhiều thời gian cho việc truy cập internet mà không có khả năng chọn lọc, phân tích thông tin.
"Tiếp cận với thông tin quá nhiều mà mình không có năng lực chọn lọc thông tin, không có năng lực phân tích thông tin thì mình không có năng lực cao, không tiếp nhận được những thành quả của khoa học" - GS Thọ bày tỏ.
Theo GS Thọ, cần phân biệt rõ ràng giữa thông tin và tri thức: "Thông tin với tri thức khác nhau. Thông tin chỉ là những thông tin thô. Thông tin phải được chọn lọc và phân tích, khái quát hóa thì mới trở thành tri thức". Lời khuyên của ông cho sinh viên là: "Nên đọc sách nhiều và suy nghĩ nhiều, không nên bỏ quá nhiều thời gian tiếp cận thông tin trên mạng".
Trong thời đại hội nhập, tiếng Anh là công cụ quan trọng để tiếp cận tri thức hiện đại và khoa học. Tuy nhiên, GS Trần Văn Thọ nhấn mạnh rằng chỉ giỏi tiếng Anh là chưa đủ. Sinh viên cần phải giỏi cả lịch sử, ngôn ngữ Việt Nam, phải có khả năng viết lách và diễn đạt trôi chảy, phong phú. Ông thẳng thắn chỉ ra: "Tôi để ý thấy nhiều người dù tốt nghiệp đại học nhưng viết tiếng Việt không chuẩn lắm”.
GS Trần Văn Thọ nhắc nhở giới trẻ về tầm quan trọng của "gốc rễ" văn hóa và ngôn ngữ dân tộc. Ông tin rằng, việc “bám rễ” vững chắc vào nền tảng này sẽ tạo nên sức mạnh nội tại, giúp mỗi cá nhân phát triển và thành công hơn khi vươn ra thế giới.
Hải Yến
Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202506/dao-tao-nguon-nhan-luc-phu-hop-tam-nhin-cong-nghiep-hoa-bcf1106/
Bình luận (0)