Đề xuất mở rộng cơ chế đặc thù cho 6 tỉnh, thành sau sáp nhập

Sáng 19.5, tiếp tục kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Tài chính thay mặt Chính phủ trình Quốc hội tờ trình việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình đề xuất mở rộng cơ chế đặc thù cho 6 tỉnh, thành sau sáp nhập

ẢNH: GIA HÂN

Tại tờ trình, ông Thắng cho biết, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép 5 địa phương: Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa, TP.HCM, Cần Thơ sau khi thực hiện sáp nhập với các tỉnh thành khác được tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện tương ứng tại các địa phương trước khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Riêng với TP.Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk), Chính phủ đề nghị cho phép các xã phường mới tương ứng tại địa bàn TP.Buôn Ma Thuột sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện với TP.Buôn Ma Thuột.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Nghị quyết 60 Hội nghị T.Ư 11 khóa XIII đã quyết nghị xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã); kết thúc đơn vị hành chính cấp huyện và phương án sáp nhập tỉnh, thành từ 63 tỉnh còn 34 tỉnh, thành.

Tính đến nay, cả nước có 10 địa phương đang được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù theo các luật, nghị quyết riêng của Quốc hội. Thực hiện việc sáp nhập tỉnh, thành đã được T.Ư Đảng thông qua, sẽ có 6 địa phương thực hiện sáp nhập, hợp nhất với các tỉnh, thành khác là: Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Đắk Lắk (liên quan đến TP.Buôn Ma Thuột), TP.HCM và TP.Cần Thơ.

Theo ông Thắng, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện dẫn đến thay đổi về ranh giới địa lý, phạm vi quản lý, địa vị pháp lý, quy mô dân số, tình hình phát triển kinh tế - xã hội,... của các địa phương.

Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có quy định chuyển tiếp về việc tiếp tục áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù đang được thực hiện tại các địa phương thuộc diện sắp xếp nhằm đảm bảo tính liên tục, ổn định của quy định pháp luật, trong quản lý, điều hành và phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương này.

Theo ông Thắng, Bộ Chính trị cũng đã đồng ý chủ trương cho phép các địa phương sau sáp nhập được tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện đối với địa phương trước khi sáp nhập. Cho phép các xã, phường mới tương ứng với địa bàn TP.Buôn Ma Thuột được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù đã được cho phép thực hiện với TP.Buôn Ma Thuột hiện nay.

Đồng thời, Bộ Chính trị yêu cầu phải thể chế hóa chủ trương này bằng hình thức phù hợp tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra

ẢNH: GIA HÂN

Đánh giá tổng kết cơ chế đặc thù để áp dụng toàn quốc

Thẩm tra vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, cơ quan thẩm tra tán thành với các chủ trương được đề xuất.

Tuy vậy, ông Mãi lưu ý, việc chuyển tiếp áp dụng cơ chế đặc thù tại địa phương sau sáp nhập không chỉ đơn thuần là mở rộng phạm vi áp dụng mà liên quan nhiều mặt kinh tế, ngân sách như nguồn lực thực hiện, các chính sách thu, chi ngân sách nhà nước.

Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo chú trọng việc đánh giá tác động của chính sách, bảo đảm giữ vững nguyên tắc cân đối thu chi theo luật Ngân sách. Đồng thời thực hiện kết luận của Bộ Chính trị về việc tổng kết các chính sách đặc thù để điều chỉnh, bổ sung hoặc luật hóa những vấn đề đã rõ để áp dụng trong toàn quốc.

Cũng có ý kiến đề nghị với các thành phố áp dụng cơ chế chính sách đặc thù sáp nhập vào các tỉnh, cần xác định lại tỷ lệ điều tiết để hạch toán phân chia ngân sách T.Ư, ngân sách địa phương.

Theo phương án sáp nhập tỉnh, thành đã được T.Ư Đảng thông qua, Hải Phòng sẽ sáp nhập với Hải Dương, tên tỉnh sau sáp nhập là TP.Hải Phòng. Đà Nẵng sẽ sáp nhập với tỉnh Quảng Nam, tên sau sáp nhập là TP.Đà Nẵng.

Khánh Hòa sẽ sáp nhập với tỉnh Ninh thuận, tên sau sáp nhập là Khánh Hòa. Đắk Lắk sẽ sáp nhập với tỉnh Phú Yên, tên tỉnh sau sáp nhập là Đắk Lắk.

TP.HCM sẽ sáp nhập với 2 tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, tên sau sáp nhập là TP.HCM. Còn TP.Cần Thơ sáp nhập với Sóc Trăng, Hậu Giang, tên sau sáp nhập và trung tâm hành chính đặt tại TP.Cần Thơ.