Diễn đàn quốc tế Á-Phi lần thứ nhất: Thích ứng trước các thách thức toàn cầu

AAIF 2025 quy tụ 100 đại biểu, gồm đại diện các cơ quan ngoại giao, các học giả và chuyên gia uy tín đến từ châu Á, châu Phi và nhiều khu vực khác trên thế giới.

Các thách thức toàn cầu từ biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, các vấn đề về sức khỏe đến những biến động kinh tế và địa chính trị ngày càng trở nên phức tạp, trong đó, những biến động kinh tế và địa chính trị có nguy cơ tác động đến sự cạnh tranh chiến lược, tạo ra căng thẳng thương mại và xung đột, từ đó gia tăng sự bất ổn trên phạm vi toàn cầu. Thực tế này không chỉ đặt áp lực lên từng quốc gia ở lục địa Á-Phi mà còn đặt ra xu hướng tiếp cận đa phương, thông qua nỗ lực tập thể để tìm kiếm giải pháp hiệu quả, bền vững.

Nhìn lại lịch sử, các quốc gia Á–Phi đã thiết lập được nền tảng cho tình đoàn kết sâu sắc do tương đồng về lịch sử đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, đế quốc và tinh thần Bandung (thông qua Hội nghị Bandung năm 1955).

Trên cơ sở đó, các quốc gia châu Á và châu Phi bằng cách phát huy những giá trị chung và kinh nghiệm lịch sử có thể cùng nhau tìm kiếm và xây dựng giải pháp bền vững thông qua các nỗ lực tập thể.

Diễn đàn quốc tế Á–Phi 2025: Thích ứng trước các thách thức toàn cầu trong bối cảnh mới” là một sáng kiến nhằm thúc đẩy đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm và tìm kiếm các giải pháp hợp tác đa phương hiệu quả giữa các quốc gia châu Á và châu Phi, cũng như với cộng đồng quốc tế .

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Trung, Viện trưởng Viện nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi phát biểu khai mạc diễn đàn.

Diễn đàn là nền tảng để phân tích và thảo luận những nội dung chính bao gồm: Nhận diện và đánh giá các vấn đề nổi bật tại châu Á và châu Phi trong bối cảnh toàn cầu mới; Thảo luận về các thách thức toàn cầu đang tác động đến châu Á và châu Phi; Chia sẻ giải pháp và kinh nghiệm ứng phó của các quốc gia châu Á và châu Phi; Phân tích các mô hình hợp tác quốc tế giữa các quốc gia châu Á-châu Phi, và với thế giới; Đánh giá quan hệ hợp tác của Việt Nam với châu Á và châu Phi trong bối cảnh mới và đề xuấ t giải pháp thúc đẩy.

AAIF 2025 quy tụ 100 đại biểu, bao gồm đại diện các cơ quan ngoại giao, đại sứ, đại biện và tham tán từ các đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam, cùng với các học giả và chuyên gia uy tín đến từ châu Á, châu Phi và nhiều khu vực khác trên thế giới.

Phát biểu đề dẫn tại diễn đàn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Trung, Viện trưởng Viện nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi nhấn mạnh: Vị thế và tiềm năng của hai Châu lục có nhiều điểm tương đồng. Châu Á hiện là động lực tăng trưởng hàng đầu, chiếm hơn 40% GDP toàn cầu. Châu Phi là lục địa trẻ nhất, giàu tiềm năng tài nguyên và thị trường, với tốc độ đô thị hóa và chuyển đổi số nhanh chóng. Cả hai khu vực đều giữ vai trò then chốt trong các tuyến hàng hải, chuỗi cung ứng và trật tự kinh tế – an ninh toàn cầu.

Đại biểu trao đổi kinh nghiệm tại diễn đàn.

Các nước Á – Phi cùng chia sẻ ký ức về đấu tranh giải phóng dân tộc, khát vọng độc lập, phát triển và công bằng quốc tế. Tuy nhiên, vị thế hiện tại của phần lớn các nước châu Á, châu Phi còn hạn chế, vừa phải đối phó với các thách thức toàn cầu vừa phải vật lộn với nhiều vấn đề trong nước.

Tại Diễn đàn, với kinh nghiệm đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững, Việt Nam đã chia sẻ nhiều bài học với bạn bè Á-Phi như: vấn đề liên quan đến giảm nghèo và phát triển nông nghiệp: từ một quốc gia thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu nông sản hàng đầu, kinh nghiệm trong chuyển đổi số từ Chương trình Chuyển đổi số quốc gia (2020) và Chiến lược phát triển kinh tế số–xã hội số (2022), hướng tới nền kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo. Trong vấn đề đóng góp gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc từ 2018, Việt Nam hiện duy trì Bệnh viện dã chiến cấp 2 tại UNMISS (Nam Sudan), đồng thời cử lực lượng tới MINUSCA (Cộng hòa Trung Phi) và UNISFA (Abyei).

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Trung cho rằng, trong bối cảnh thế giới hiện nay, để thúc đẩy phát triển, các nước Á–Phi cần: Tăng cường liên kết kinh tế-thương mại, Tích cực hợp tác khoa học-công nghệ và giáo dục, Mạnh mẽ cải tổ thể chế đa phương cũng như Thể chế hóa Diễn đàn Á–Phi. Theo đó đề xuất diễn đàn cần trở thành cơ chế thường niên, có Ban Thư ký và các nhóm công tác chuyên ngành, hình thành các mạng lưới nghiên cứu, biến các tuyên bố chính trị thành hành động hợp tác thực tiễn.

Trong các quốc gia châu Á, châu Phi, cũng có nhiều quốc gia trình độ phát triển cao, tiềm lực mạnh. Sự hợp tác giữa Á–Phi cần phải xây dựng những mô hình cụ thể, làm sao để các nước mạnh, tiềm lực lớn cùng tham gia và hỗ trợ các nước đang phát triển, kém phát triển hơn cùng nhau đi lên. Các mô hình hợp tác ba bên, bốn bên cần nhân rộng.

Các đại biểu tham dự diễn đàn chụp ảnh kỷ niệm.

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Minh Tuấn khẳng định: Việt Nam là một bộ phận trong đại gia đình châu Á, là thành viên tích cực của ASEAN và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Việt Nam và châu Phi cũng có mối quan hệ hợp tác bền chặt. Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với tất cả 55 quốc gia châu Phi, với Liên minh Châu Phi (AU) và trở thành quan sát viên của Liên minh Châu Phi (AU). Từ giữa thập niên 1990, Việt Nam đã hợp tác với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) và châu Phi theo mô hình hợp tác Nam-Nam và hợp tác ba bên để chuyển giao kỹ thuật phát triển nông nghiệp và xóa đói giảm nghèo tới châu Phi (Senegal, Mozambique, Nam Sudan, Sierra Leone, Tanzania, Mali, Namibia, Cộng hòa Guinea, Benin, Cộng hòa Congo,...). Trong đó, hợp tác ba bên giữa Việt Nam-FAO-Senegal đã trở thành hình mẫu của hợp tác Nam-Nam. Cách tiếp cận của Việt Nam với châu Phi thông qua Hợp tác Nam-Nam, hướng đến tạo cơ hội để học hỏi và phát triển; chủ động chuyển giao công nghệ, chia sẻ thông tin; hợp tác và chia sẻ vì lợi ích chung; kết hợp nhà nước và tư nhân.

Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, với tư cách là cơ quan nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, cam kết sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ và thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu, trao đổi học thuật, góp phần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác Á–Phi trong thời gian tới.

Vũ Quỳnh

Nguồn: https://nhandan.vn/dien-dan-quoc-te-a-phi-lan-thu-nhat-thich-ung-truoc-cac-thach-thuc-toan-cau-post906990.html