Đối mặt với rào cản hóa chất: Doanh nghiệp có nguy cơ mất thị trường xuất khẩu

VTV.vn - Doanh nghiệp Việt đối mặt nguy cơ mất thị trường Hoa Kỳ và EU nếu không tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về PFAS và dầu khoáng từ các quốc gia nhập khẩu.

Châu Âu đang tích cực ban hành các lệnh cấm và giới hạn nghiêm ngặt đối với PFAS trong nhiều sản phẩm.

Gian nan kiểm soát hóa chất trong xuất khẩu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, thị trường Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu (EU) ngày càng siết chặt các quy định về an toàn hóa chất trong sản phẩm nhập khẩu, đặc biệt với hai nhóm chất PFAS (hóa chất vĩnh cửu) và dầu khoáng (mineral oil). Đây là những tiền đề bắt buộc doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt để duy trì và mở rộng thị phần tại các thị trường khó tính này.

"Hóa chất vĩnh cửu" đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng không chỉ với sức khỏe người tiêu dùng mà còn với môi trường toàn cầu bởi tính chất khó phân hủy.

PFAS hay còn gọi là "hóa chất vĩnh cửu" đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng không chỉ với sức khỏe người tiêu dùng mà còn với môi trường toàn cầu bởi tính chất khó phân hủy và khả năng tích tụ sinh học cao. Cơ quan chức năng ở Hoa Kỳ cho biết đến 98% dân số nước này hiện có PFAS trong máu, phần lớn nguồn nước máy cũng bị nhiễm chất này. Ở châu Âu, các hóa chất PFOA, PFBS và PFHxA cũng xuất hiện trong hơn 80% mẫu nước uống tại Cộng hòa Séc và vượt ngưỡng khuyến nghị ở Anh và xứ Wales. Trước thực trạng này, Hoa Kỳ và EU liên tục phát triển các luật cấm và siết chặt quản lý PFAS, đặc biệt trong các sản phẩm dệt may, bao bì tiếp xúc thực phẩm và mỹ phẩm.

Tại tọa đàm "Cập nhật quy định về tiêu chuẩn kiểm soát PFAS, Mineral Oil đối với các sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ và EU" được tổ chức ở TP Hồ Chí Minh sáng 26/9, Ông Nguyễn Quốc Dũng, Giám đốc Kỹ thuật Công ty TNHH Eurofins CPT Việt Nam cho biết, việc kiểm soát PFAS đòi hỏi doanh nghiệp có chiến lược toàn diện. Việc thử nghiệm PFAS phức tạp và chi phí cao do nhóm này gồm hơn 12.000 chất khác nhau. Phương pháp kiểm tra hiệu quả hiện nay là dựa trên chỉ số Flo (F) để xác định sự hiện diện của PFAS một cách chính xác và kinh tế. Một khó khăn lớn là nguy cơ nhiễm chéo PFAS trong sản xuất, do sử dụng chung máy móc như bể ngâm nhuộm và máy căng định hình; điều này khiến các lô hàng cam kết không dùng PFAS vẫn bị nhiễm hóa chất.

Để vượt qua thách thức này, chuyên gia khuyến cáo doanh nghiệp cần chuyên dụng hóa dây chuyền sản xuất, thiết lập các khu vực và máy móc riêng biệt dành cho sản phẩm có và không có PFAS, kết hợp quy trình vệ sinh nghiêm ngặt sau mỗi lần sản xuất. Đây là giải pháp không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường quốc tế.

Về dầu khoáng, đặc biệt là MOAH (hydrocarbon thơm), từ lâu được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành, song hiện nay nó trở thành nguy cơ tiềm tàng gây ung thư và ảnh hưởng gen con người nếu nhiễm vào thực phẩm. Ông Trần Phương Huy, Trưởng phòng Thí nghiệm Công ty TNHH Eurofins Sắc Ký Hải Đăng, cho biết ô nhiễm dầu khoáng có thể xảy ra ở mọi khâu từ môi trường, thu hoạch, chế biến đến đóng gói. Các vật liệu bao bì làm từ giấy tái chế, mực in, keo dán, sáp phủ vốn được sử dụng phổ biến lại chính là nguồn chính gây ô nhiễm dầu khoáng.

EU đang chuẩn bị ban hành quy định mới về hàm lượng MOAH trong thực phẩm dự kiến áp dụng từ 2027, cùng với các quy định riêng ở Đức, Hà Lan, Pháp; trong đó Pháp đã cấm hoàn toàn dầu khoáng trong bao bì từ năm 2022 và siết chặt mực in vào 2025.

Tại Hoa Kỳ, FDA cũng thiết lập giới hạn riêng cho một số sản phẩm thực phẩm. Vì vậy, doanh nghiệp cần trang bị hệ thống phân tích hiện đại, như phương pháp On-line LC-GC-FID đạt chuẩn ISO 17025 để kiểm soát tối đa hàm lượng MOSH và MOAH trong sản phẩm. Việc lựa chọn vật chứa mẫu phù hợp cũng ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả phân tích.

Vượt qua rào cản bằng cách nào?

Trước những yêu cầu khắt khe và ngày càng đa dạng từ các thị trường lớn, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần nhanh chóng chuyển đổi tư duy và tổ chức lại quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng cho phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.

Nhiều doanh nghiệp quan tâm đến thông tin "Cập nhật quy định về tiêu chuẩn kiểm soát PFAS, Mineral Oil đối với các sản phẩm xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ và EU"

Đầu tiên, việc chuyên dụng hóa dây chuyền sản xuất PFAS là hết sức cấp thiết. Điều này đòi hỏi đầu tư cơ sở vật chất riêng biệt, từ thiết bị, công cụ đến quy trình làm sạch, nhằm ngăn ngừa lây nhiễm chéo hiệu quả. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật kiến thức, hiểu rõ tính chất và yêu cầu của từng loại hóa chất để áp dụng đúng cách trong thử nghiệm và kiểm soát.

Về dầu khoáng, áp dụng các hệ thống phân tích hiện đại và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế là biện pháp then chốt. Đồng thời, doanh nghiệp cũng nên hạn chế tối đa sử dụng vật liệu bao bì có nguồn gốc từ giấy tái chế hoặc chứa mực in, keo dán có thể gây nhiễm MOAH, thay thế bằng các vật liệu an toàn hơn nhằm giảm thiểu rủi ro bị cảnh báo và thu hồi sản phẩm.

Chuyên gia cũng lưu ý rằng, để đảm bảo kết quả phân tích chính xác, khi gửi mẫu đi kiểm tra bên thứ ba nên tránh dùng bao bì nhựa mà ưu tiên vật chứa bằng thủy tinh hoặc nhôm chuyên dụng.

Việc vượt qua rào cản hóa chất vĩnh cửu và dầu khoáng không đơn thuần là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt ghi dấu ấn trên bản đồ thương mại toàn cầu. Đây cũng là bước ngoặt quan trọng để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và hướng tới nền công nghiệp bền vững, thân thiện với môi trường.

Nguồn: https://vtv.vn/doi-mat-voi-rao-can-hoa-chat-doanh-nghiep-co-nguy-co-mat-thi-truong-xuat-khau-100250926153823141.htm