Đưa Bảo tàng Điêu khắc Chăm trở thành điểm đến đặc sắc

Trải qua hơn 100 năm hình thành và phát triển, Bảo tàng Điêu khắc Chăm không chỉ mang giá trị to lớn về lịch sử, kiến trúc - nghệ thuật, khoa học mà còn cả giá trị văn hóa - du lịch. Để xứng tầm bảo tàng hạng 1 cấp quốc gia, thành phố Đà Nẵng đẩy nhanh tiến độ cải tạo, nâng cấp bảo tàng nhằm phát huy giá trị di sản, thu hút du khách.

Hằng năm, Bảo tàng Điêu khắc Chăm đón hơn 250.000 lượt khách tham quan.Ảnh: ĐOÀN HẠO LƯƠNG

Giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa

Bảo tàng Điêu khắc Chăm là bảo tàng đầu tiên ở Việt Nam trưng bày các tác phẩm điêu khắc của vương triều Champa, là sự kết hợp thành công giữa phong cách tân cổ điển Pháp và kiến trúc Chăm. Cùng với các công trình kiến trúc Pháp trên trục đường Bạch Đằng - Trần Phú, công trình này đã góp phần tạo nên bộ mặt kiến trúc trung tâm đô thị Đà Nẵng.

Với những giá trị to lớn đó, năm 2011, Bảo tàng Điêu khắc Chăm được xếp hạng bảo tàng hạng 1 của Việt Nam. Đến ngày 11/1/2021, UBND thành phố Đà Nẵng ban hành quyết định công nhận bảo tàng là Di tích lịch sử cấp thành phố.

Bà Lê Thị Thu Trang, Giám đốc Bảo tàng Điêu khắc Chăm, cho biết bảo tàng hiện có 2.000 hiện vật, trong đó có 500 hiện vật được trưng bày tại 10 không gian của bảo tàng.

Trong 12 bảo vật quốc gia hiện được lưu giữ, thì có 11 bảo vật được trưng bày tại 6 không gian, riêng tượng Bồ Tát Tara Đồng Dương chỉ trưng bày phiên bản. Đây là hiện vật đặc biệt quý hiếm, có giá trị biểu tượng của Phật giáo và là hiện vật duy nhất trong bộ sưu tập của bảo tàng làm bằng kim loại đồng.

“Nhằm thực hiện tốt công tác bảo vệ, phát huy giá trị đối với các bảo vật quốc gia, những năm qua, bảo tàng đã triển khai nhiều giải pháp như: bổ sung thêm lực lượng bảo vệ, camera giám sát, đai kính, rào chắn cho các bảo vật. Song song đó, xây dựng phương án phòng cháy, chữa cháy để đảm bảo hệ thống chữa cháy và các thiết bị vận hành tốt. Bảo tàng còn phối hợp với Công an thành phố và Công an phường có phương án bảo đảm an ninh, an toàn hiện vật.

Trong 7 tháng đầu năm 2025, bảo tàng đón 128.556 lượt khách tham quan, tăng 8% so với 7 tháng đầu năm 2024”, bà Lê Thị Thu Trang chia sẻ.

Nâng cấp xứng tầm

Mặc dù có giá trị to lớn về lịch sử và văn hóa, Bảo tàng Điêu khắc Chăm vẫn gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất. Thời gian qua, đơn vị đã cải tạo, nâng cấp hạng mục chống nóng, nhưng chỉ dừng lại ở việc thông gió cho khu vực kết nối 2 tòa nhà trưng bày. Trong khi hệ thống điều hòa không đủ công suất để làm mát khu trưng bày.

Các phòng trưng bày chính như Trà Kiệu, Mỹ Sơn, Đồng Dương, phòng trưng bày chuyên đề Phong Lệ, khu vực đón tiếp chưa có hệ thống điều hòa để làm mát. Hằng năm, bảo tàng đón hơn 250.000 lượt khách, nhưng vào mùa hè, bảo tàng rất nóng làm ảnh hưởng đến trải nghiệm tham quan của du khách và việc bảo quản các hiện vật. Vì vậy, cần sớm đầu tư hệ thống năng lượng mặt trời và máy điều hòa cho bảo tàng.

Bên cạnh đó, trang thiết bị, phương tiện phục vụ công tác trưng bày, bảo quản hiện vật tại bảo tàng còn lạc hậu, đặc biệt là việc bảo quản các bảo vật quốc gia. Hiện nay, bảo tàng đã kiện toàn đội bảo vệ với 11 người chia thành 2 ca trực thường xuyên và lắp đặt 48 camera giám sát tại các phòng trưng bày.

Tuy nhiên, với diện tích rộng, nhiều góc khuất, bảo tàng vẫn cần hệ thống giám sát thông minh, đảm bảo an ninh, an toàn hiện vật. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số tại bảo tàng vẫn còn hạn chế. Công tác hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học chưa được chú trọng; việc phát hành sách, ấn phẩm học thuật hoặc tổ chức hội thảo quốc tế còn ít, gây khó khăn trong việc trao đổi học thuật, phục chế và nâng cao giá trị hiện vật.

Để đáp ứng phục vụ nhu cầu khách tham quan, từ tháng 5/2025, thành phố đầu tư cải tạo, nâng cấp, sửa chữa bảo tàng với tổng kinh phí gần 11,5 tỷ đồng. Bao gồm các hạng mục tường rào cổng ngõ; cảnh quan sân vườn; chống nóng; chống thấm; nhà vệ sinh, dự kiến hoàn thành vào đầu tháng 11 năm nay.

Tại buổi kiểm tra thực tế ngày 19/8, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Thị Anh Thi yêu cầu đơn vị thi công tăng tốc và bổ sung nhân lực để hoàn thành công trình đúng tiến độ.

Bên cạnh đó, đề nghị bảo tàng tiếp tục triển khai các giải pháp bảo vệ, bảo quản hiện vật; hoàn thiện phương án trưng bày tượng Bồ Tát Tara Đồng Dương; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, trưng bày, bán vé và truyền thông; nghiên cứu triển khai hệ thống thuyết minh tự động để nâng cao trải nghiệm du khách.

Đồng thời khảo sát nhu cầu khách tham quan, tổ chức các hoạt động ban đêm, mở rộng kết nối học thuật với các bảo tàng, học viện quốc tế và nghiên cứu khai thác dịch vụ trong khuôn viên theo đúng quy định.

Về lâu dài, UBND thành phố giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các sở, ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu đầu tư thêm các hạng mục cần thiết như: hệ thống điều hòa, năng lượng mặt trời, camera giám sát thông minh, xây dựng phòng trưng bày, nâng cấp bãi đỗ xe, chuyển đổi số toàn diện.

“Bảo tàng Điêu khắc Chăm có rất nhiều tiềm năng và lợi thế để thu hút khách tham quan. Do vậy, mục tiêu của dự án sau khi hoàn thành là bảo tàng phải đạt chất lượng về hạ tầng, đáp ứng yêu cầu về công nghệ và chất lượng phục vụ, để xứng đáng là bảo tàng hạng 1, là điểm đến đặc sắc của Đà Nẵng nói riêng và của Việt Nam nói chung”, bà Nguyễn Thị Anh Thi nhấn mạnh.

Nguồn: https://baodanang.vn/dua-bao-tang-dieu-khac-cham-tro-thanh-diem-den-dac-sac-3300624.html