Tháng một năm nay, TS Trần Văn Miều - Trưởng ban Truyền thông môi trường, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam - đã mua một chiếc xe máy điện trị giá 27 triệu đồng. Ông cho biết bản thân làm điều đó không chỉ đi lại, mà để góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí tại Hà Nội, thúc đẩy phát triển giao thông xanh.
"Là một nhà khoa học, một người làm công tác xã hội, tôi thấy mình có trách nhiệm kêu gọi người dân đồng hành. Chúng ta có thể chịu một chút thiệt thòi ban đầu, nhưng đó là sự hy sinh cần thiết cho một cuộc cách mạng chuyển đổi - từ phương tiện gây ô nhiễm sang phương tiện thân thiện với môi trường. Nếu chính quyền, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội cùng chia sẻ gánh nặng, thì người dân sẽ yên tâm và đồng lòng" - TS Trần Văn Miều nói.
Tuy nhiên, TS Miều cho hay, không phải ai cũng có điều kiện để chuyển đổi, chính sách mới nào cũng sẽ có tác động nhất định, đặc biệt là với người dân - nhóm chịu ảnh hưởng trực tiếp.
"Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến nhóm người dân lao động, những người mưu sinh hàng ngày trong nội đô. Vậy nên, bài toán đặt ra là làm sao để cân bằng giữa yêu cầu phát triển thành phố xanh, thông minh, văn minh và bảo vệ quyền lợi, sinh kế của người dân" - ông Miều nêu vấn đề.
Ngày 12.7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.
Chỉ thị yêu cầu TP Hà Nội triển khai các biện pháp hỗ trợ tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, bảo đảm từ ngày 1.7.2026 không còn xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1.
Chỉ thị được đánh giá là một bước đi rất kịp thời, chính xác và cần thiết, thể hiện quyết tâm chính trị của Chính phủ trong việc hiện thực hóa các cam kết quốc tế, đặc biệt là cam kết đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050. Từ nay đến thời điểm đó chỉ còn 25 năm - quãng thời gian không dài cho một mục tiêu lớn. Để đạt được điều này, chúng ta phải từng bước thay đổi cả về chính sách, hạ tầng, công nghệ và nhận thức xã hội.
Đánh giá Chỉ thị 20 là bước đi cần thiết, cấp bách trước tình hình ô nhiễm gia tăng nghiêm trọng, TS Trần Văn Miều cũng đồng thời nhấn mạnh việc phải giải bài toán an sinh cho người dân, để không ai bị bỏ lại phía sau khi chuyển đổi phương tiện giao thông, từ xe xăng sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang xe điện, nhiên liệu sạch, thân thiện với môi trường.
TS Trần Văn Miều cho rằng, trước hết, Hà Nội cần rà soát và đánh giá lại toàn bộ số lượng phương tiện cơ giới trên địa bàn. Theo ông, con số 9,2 triệu ô tô, xe máy có thể chưa đầy đủ, vì còn phải tính đến lượng phương tiện từ các tỉnh lân cận và cả nước đổ về Hà Nội mỗi ngày. Phải có con số chính xác, cập nhật mới có thể hoạch định chính sách phù hợp.
Bên cạnh số lượng, phải đánh giá mức độ phát thải. Xe mới thì lượng phát thải ít, nhưng trên thực tế, Hà Nội vẫn còn rất nhiều xe cũ, quá niên hạn - đặc biệt là các xe chở hàng, xe buôn bán nhỏ lẻ… Những phương tiện này thường không được bảo trì tốt, gây ô nhiễm nặng nề. Cần có biện pháp kiểm soát, sàng lọc, và thay thế dần.
Thành phố cần xây dựng ngay một lộ trình hành động cụ thể từ nay đến tháng 7.2026. Chỉ còn 12 tháng, tức là thời gian không còn nhiều. Nếu không có kế hoạch cụ thể theo từng mốc thời gian, từng nội dung công việc - thì chúng ta sẽ rất dễ rơi vào bị động. Việc tổ chức lại bộ máy thực thi, giữa chính quyền cấp thành phố và cấp cơ sở, cũng phải được làm đồng bộ.
Bên cạnh lộ trình kỹ thuật, Hà Nội nhất định phải đi kèm với các chính sách về an sinh xã hội, hỗ trợ sinh kế. Nếu không có những chính sách nhân văn, sát thực tiễn, thì người dân sẽ không đồng tình, và như vậy chính sách sẽ khó mà thành công. Cấm thì dễ, nhưng tổ chức thực hiện phải làm sao để dân hiểu, dân tin, dân ủng hộ.
"Tôi vẫn thường nói: sự đồng thuận của người dân chính là "thước đo vàng" của mọi chính sách. Muốn có sự đồng thuận ấy, trước hết chúng ta phải làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến. Phải để người dân hiểu rõ: đây không chỉ là việc của chính quyền, mà là việc của mỗi người dân, là quyền lợi của chính họ" - Ông Miều nhấn mạnh.
Nhìn lại hành trình một thập kỷ, Hà Nội đã không ngừng nỗ lực và thể hiện quyết tâm cao trong việc giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường, hướng tới mục tiêu lớn là hạn chế, và cuối cùng không còn xe máy chạy xăng tại các khu vực nội đô vào năm 2030.
10 năm trước, tại Kỳ họp thứ 14 (đầu tháng 12.2015), HĐND TP Hà Nội khóa XIV đã thông qua chương trình mục tiêu giảm ùn tắc và bảo đảm an toàn giao thông trên địa bàn thành phố giai đoạn 2016-2020. Mục tiêu quan trọng trong chương trình này là hạn chế sự gia tăng phương tiện cá nhân, đặc biệt là xe máy, giúp giảm ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường, hạn chế ùn tắc giao thông.
Ngày 28.12.2015, tại hội nghị trực tuyến của Chính phủ với các địa phương, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã đề nghị Chính phủ phối hợp với các bộ ngành để xây dựng lộ trình hạn chế phương tiện cá nhân, trong đó có xe máy. Thời điểm này, mỗi tháng Hà Nội có thêm từ 18.000-22.000 xe máy và từ 6.000-8.000 ô tô đăng ký mới. Đến năm 2020, Hà Nội sẽ có khoảng gần 1 triệu ô tô, cùng với 7 triệu xe máy.
Chính vì vậy, nếu không có giải pháp kịp thời như tính đến việc hạn chế sử dụng xe máy, tìm cách phát triển giao thông công cộng thì tình hình ùn tắc giao thông sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn.
Đến giữa năm 2016, Thành ủy Hà Nội đưa ra dự thảo chương trình hiện đại hóa đô thị với lộ trình hạn chế xe máy, định hướng đến năm 2025 sẽ dừng hoạt động xe máy. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng Hà Nội chưa thể cấm xe máy vào thời điểm đó do hệ thống phương tiện công cộng chưa phát triển đầy đủ.
Ngày 4.7.2017, HĐND TP Hà Nội thông qua Nghị quyết 04 về Đề án "Tăng cường quản lý phương tiện giao thông nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm môi trường giai đoạn 2017-2020, tầm nhìn đến 2030". Trong đó, mục tiêu gây nhiều tranh luận là lộ trình dừng hoạt động xe máy tại các quận nội thành vào năm 2030. Lúc này, Hà Nội có hơn 5 triệu xe máy lưu hành, là phương tiện chủ yếu của người dân.
Tuy nhiên, việc triển khai Nghị quyết gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Tháng 8.2024, trong báo cáo về Nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội (nay là Sở Xây dựng Hà Nội) thừa nhận: Đề án hạn chế xe máy chưa hoàn thành đúng tiến độ. Nguyên nhân được đưa ra đây là nội dung khó và nhạy cảm, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo không ảnh hưởng quá lớn đến đời sống người dân. Sở cũng cam kết sẽ tiếp tục rà soát và hoàn thiện đề án trước khi đưa ra các giải pháp phù hợp.
Phải đến ngày 9.6.2025, tại buổi làm việc với Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam, Chủ tịch thành phố Trần Sỹ Thanh khẳng định Hà Nội kiên định với chủ trương đã được HĐND thông qua từ năm 2017 về quản lý phương tiện cá nhân nhằm giảm ùn tắc và ô nhiễm môi trường. Hà Nội sẽ giữ nguyên lộ trình hạn chế xe máy tại các khu vực lõi trung tâm vào năm 2030, đồng thời từng bước chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe máy điện.
Đặc biệt khi Chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ ban hành, đặt ra lộ trình cho Hà Nội đến ngày 1.7.2026, không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1. Điều này đã tạo ra "cú hích" cho thành phố hiện thực hóa hành trình 10 năm tiến tới không còn xe máy xăng ở nội đô.
Ông Nguyễn Anh Quân - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho rằng, Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ mang tính cấp bách, đặc biệt trong bối cảnh gần đây, hệ thống quan trắc và các công cụ đánh giá ô nhiễm không khí đã được áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, kết hợp với công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo. Những công nghệ này được cập nhật thường xuyên và chính xác đến từng khu vực, cho phép đánh giá ô nhiễm một cách chi tiết.
Theo ông Quân, kết quả từ những hệ thống này cho thấy mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội do các phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch chiếm trên 50%.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cũng nhấn mạnh tính toàn diện của Chỉ thị 20, khi Thủ tướng không chỉ đề cập đến vấn đề ô nhiễm môi trường nói chung mà còn yêu cầu xử lý chất thải rắn tại các đô thị, xử lý ô nhiễm ở các lưu vực sông. “Chỉ thị 20 đã đưa ra những chủ trương và nhóm giải pháp cụ thể nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường, với mục tiêu cuối cùng là mang lại bầu không khí trong lành cho người dân", ông Quân khẳng định.
Ông Hoàng Văn Thức - Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng nhận định, những chỉ đạo trong Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ mang tính tổng thể và toàn diện, tập trung vào nhiều nội dung.
Chỉ thị đưa ra nhóm giải pháp, nhiệm vụ rất cụ thể để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường nói chung, về không khí tại một số đô thị lớn, về nước thải tại lưu vực sông hay là xử lý chất thải rắn tại các đô thị, vùng nông thôn. Chỉ thị đưa ra nhiều giải pháp bổ trợ khác với tổng thể về mặt cơ chế, chính sách để mục tiêu đạt được giảm thiểu ô nhiễm môi trường, mang lại cuộc sống an lành cho người dân.
Laodong.vn
Nguồn:https://laodong.vn/emagazine/gan-1-thap-ky-ha-noi-tien-toi-khong-con-xe-may-xang-o-noi-do-1541624.ldo
Bình luận (0)