Giảm thiểu việc sử dụng lao động trẻ em

Trong bối cảnh còn tồn tại tình trạng hiểu sai về lao động trẻ em, dẫn đến vi phạm quy định pháp luật, tháng hành động này sẽ tập trung truyền thông nâng cao nhận thức, nhằm kịp thời khắc phục những hạn chế, tồn tại.

Một trong những thông điệp nhằm phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em của Tổ chức Lao động quốc tế và Bộ Y tế hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống lao động trẻ em (12-6).

Không để trẻ em làm việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm

Khẳng định “Pháp luật nghiêm cấm bóc lột sức lao động trẻ em”, các chuyên gia của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) nhấn mạnh, tại Việt Nam, “lao động trẻ em” được hiểu là trẻ em và người chưa thành niên làm các công việc trái quy định pháp luật về lao động, cản trở hoặc tác động tiêu cực đến sự phát triển thể chất, trí tuệ, nhân cách của trẻ em.

Nhận định về tình hình lao động trẻ em, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) Việt Nam Ingrid Christensen đánh giá, thực tiễn hoạt động trong lĩnh vực trẻ em những năm qua cho thấy, còn phổ biến tình trạng hiểu sai về lao động trẻ em: Người sử dụng lao động cho rằng có thể thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm bất kỳ công việc gì; trẻ em từ 15 đến dưới 18 tuổi có thể làm nhiều hơn 8 giờ mỗi ngày hoặc trên 40 giờ mỗi tuần, miễn là được trả thù lao hoặc tiền lương cho thời gian làm thêm…

Nhấn mạnh đây đều là cách hiểu sai, dẫn đến vi phạm pháp luật về lao động, các chuyên gia ILO và Cục Bà mẹ và Trẻ em đã đưa ra nhiều tình huống cụ thể để phân tích về lao động trẻ em. Đơn cử trường hợp một em gái vừa tròn 14 tuổi, đang sống cùng ông bà, muốn có tiền giúp đỡ gia đình trang trải cuộc sống hằng ngày nên đã đi làm việc dọn phòng cho một nhà nghỉ. Để vẫn có thể vừa học vừa làm, em đã chọn khung giờ buổi chiều, từ 13h đến 16h.

Nhận định “đây là trường hợp lao động trẻ em”, các chuyên gia phân tích, mặc dù em gái này chỉ lao động 3 giờ/ngày và 18 giờ/tuần (không vượt quá số giờ quy định), nhưng địa điểm lao động ở nhà nghỉ, là nơi làm việc có nguy cơ bị xâm hại tình dục, ảnh hưởng đến sức khỏe, đạo đức, nhân phẩm của em (trái với quy định tại Điểm d, Khoản 2, Điều 147 Bộ luật Lao động năm 2019).

Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) Nguyễn Thị Nga lưu ý, trẻ em dưới 13 tuổi có thể giúp bố mẹ làm công việc nhẹ nhàng trong nhà sau giờ học, hoặc làm diễn viên múa, hát, xiếc, điện ảnh, múa rối (trừ múa rối dưới nước), vận động viên năng khiếu thể dục thể thao… Trẻ từ đủ 13 đến dưới 15 tuổi có thể làm một số nghề truyền thống, nghề thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên, hoặc nghề nuôi tằm, gói bánh, kẹo… Tuy nhiên, các trường hợp này phải đặc biệt tuân thủ quy định về những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo quy định pháp luật.

Tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức

Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống lao động trẻ em năm 2025 (12-6), Cục Bà mẹ và Trẻ em vừa có công văn gửi các sở y tế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị tăng cường truyền thông nhằm phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em với kỳ vọng: “Mỗi bài viết, mỗi hình ảnh là một bước nhằm đẩy lùi lao động trẻ em”.

Bà Nguyễn Thị Nga mong muốn thông qua các hoạt động truyền thông, trẻ em và gia đình các em sẽ nhận biết được những tác hại, hậu quả trước mắt và lâu dài của lao động trẻ em. Bản thân các em nhỏ cũng cần chủ động tìm hiểu kiến thức về quyền trẻ em, về lao động trẻ em và thực hành các kỹ năng sống để phòng tránh cho bản thân không bị xâm hại, không bị bóc lột sức lao động…

Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Đinh Hồng Phong cho biết, trong Tháng hành động Vì trẻ em, Sở đã chỉ đạo Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường truyền thông, tập huấn, nâng cao kiến thức và rèn luyện kỹ năng nhận biết trường hợp lao động trẻ em, hoặc có nguy cơ trở thành lao động trẻ em; khuyến nghị các em nhỏ nói chuyện với thầy cô giáo và bố mẹ, người lớn khi biết có bạn bị xâm hại hoặc bị bóc lột sức lao động. Qua đó, các cơ quan chức năng có thể vào cuộc, thực hiện công tác bảo vệ trẻ em, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trong sử dụng lao động trẻ em.

Giám đốc Trung tâm Công tác xã hội và Quỹ Bảo trợ trẻ em Hà Nội Nguyễn Quốc Triệu thông tin thêm, trung tâm luôn thực hiện hiệu quả việc tiếp nhận, tư vấn, triển khai các giải pháp hỗ trợ trẻ em thông qua đường dây nóng về dịch vụ hỗ trợ khẩn cấp (24/7): 0243.2233.111; đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Tổng đài quốc gia Bảo vệ trẻ em 111 trong việc bảo vệ trẻ em bị bóc lột sức lao động hoặc bị xâm hại dưới mọi hình thức. Thời gian tới, trung tâm sẽ phối hợp chặt chẽ cùng các lực lượng liên quan để ngăn chặn tình trạng các đối tượng bảo kê lợi dụng trẻ em, ép trẻ em đi lang thang xin tiền...

Ghi nhận sự vào cuộc của Hà Nội, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em Nguyễn Thị Nga bày tỏ mong muốn các tỉnh, thành tăng cường truyền thông, lan tỏa thông điệp "Phòng chống lao động trẻ em vì một thế hệ an toàn và khỏe mạnh", nỗ lực chấm dứt lao động trẻ em, góp phần thực hiện tốt Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định pháp luật giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/giam-thieu-viec-su-dung-lao-dong-tre-em-705186.html