Hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn giá trị văn hóa

Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, việc dung hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống là một thách thức lớn đối với nhiều địa phương. Tại đồ án Quy hoạch phân khu đô thị tỷ lệ 1/2.000 khu vực Liên Bão - Hoàn Sơn - Hiên Vân - Việt Đoàn - Phật Tích - Cảnh Hưng - Minh Đạo (Phân khu số 11) đã khẳng định tầm nhìn chiến lược về một khu vực phát triển năng động nhưng vẫn giữ gìn bản sắc riêng có. Quy hoạch phân khu 11, quy mô dân số dự kiến gần 165 nghìn người không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế cho khu vực mà còn góp phần bảo tồn các di sản văn hóa.

Theo các chuyên gia quy hoạch, phân khu 11 được xác định là khu vực đa chức năng, đóng vai trò quan trọng trong định hướng phát triển tổng thể của tỉnh. Mục tiêu quy hoạch không chỉ dừng lại ở việc tạo dựng một không gian đô thị hiện đại, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và xã hội, mà còn chú trọng đến việc phát triển một môi trường sống chất lượng cao, bền vững, hài hòa với thiên nhiên và văn hóa bản địa. Theo đồ án, tổng diện tích đất quy hoạch của phân khu gần 3.342 ha, cơ cấu sử dụng đất được phân chia rõ ràng. Đất xây dựng đô thị chiếm tỷ lệ lớn nhất (81,60%), bao gồm các khu chức năng chính như đất ở, đất công nghiệp, đất dịch vụ, đất y tế, văn hóa và giáo dục. Sự phân bổ này cho thấy định hướng rõ rệt về việc tạo lập một trung tâm đô thị sầm uất, nơi các hoạt động kinh tế, thương mại, dịch vụ, công nghiệp công nghệ cao được thúc đẩy, tạo ra nhiều cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Một trong những ưu tiên hàng đầu của quy hoạch là đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật với hạ tầng giao thông được chú trọng nâng cấp và xây dựng mới các tuyến đường huyết mạch. Hệ thống điện chiếu sáng, cống thoát nước kín xây dựng đồng bộ. Các cơ sở giáo dục từ mầm non đến trung học cơ sở được quy hoạch nâng cấp, xây mới...

Xã Hiên Vân nỗ lực bảo vệ không gian làng và môi trường sống sinh thái.
Hiên Vân, một trong những địa phương thuộc phân khu 11, điển hình cho định hướng phát triển bền vững, kết hợp hài hòa giữa đô thị hóa và bảo tồn văn hóa. Địa phương chủ động xác định các khu vực cần bảo vệ như nhà cổ, không gian văn hóa truyền thống, tăng cường quản lý việc tách hộ, cấp phép xây dựng, cải tạo nhà ở để tránh phá vỡ kiến trúc làng. Việc kè 3 hồ nước lớn tại thôn Kiều, Na, Nội không chỉ tạo cảnh quan sinh thái đẹp mà còn là biểu tượng cho sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên, giữa truyền thống và hiện đại.

Quy hoạch phân khu 11 đặc biệt nhấn mạnh vai trò của văn hóa trong quá trình phát triển. Các khu vực tập trung di tích lịch sử, văn hóa truyền thống được khoanh vùng để bảo vệ, tạo không gian mở phục vụ du lịch, lễ hội, và các hoạt động văn hóa cộng đồng như: Chùa Phật Tích, đình Phúc Nghiêm, đình Long Khám, chùa làng Rền, đình làng Hoài Thượng… Đây là những “lá phổi văn hóa” giúp giữ gìn bản sắc, tạo nên sự khác biệt và sức hấp dẫn cho khu vực. Trong thuyết minh quy hoạch, các chức năng văn hóa được phân bổ hợp lý, từ các trung tâm thương mại dịch vụ tích hợp văn hóa, du lịch sinh thái, đến các khu vực công cộng có chức năng văn hóa. Việc xây dựng các không gian xanh, mặt nước và kiến trúc cảnh quan hài hòa, mang đậm bản sắc địa phương được khuyến khích, tạo nên môi trường sống chất lượng cao, vừa hiện đại vừa gần gũi.

Mặc dù đã có những bước đi vững chắc, quá trình triển khai quy hoạch Phân khu số 11 vẫn đối mặt với một số thách thức. Việc bảo đảm nguồn vốn đầu tư, quản lý chặt chẽ quá trình xây dựng, và nâng cao nhận thức của cộng đồng về quy hoạch là những yếu tố then chốt. Đặc biệt, việc cân bằng giữa nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và việc bảo tồn nguyên vẹn các giá trị văn hóa cần sự linh hoạt, sáng tạo trong điều hành và sự đồng thuận từ người dân. Với sự quan tâm của tỉnh, các sở ngành và sự chủ động của các địa phương, phân khu số 11 có cơ hội lớn để trở thành một đô thị kiểu mẫu của Bắc Ninh. Đây không chỉ là một khu vực phát triển kinh tế mạnh mẽ mà còn là nơi lưu giữ và phát huy tinh hoa văn hóa truyền thống, góp phần xây dựng Bắc Ninh giàu đẹp, văn minh, hiện đại và bền vững trong tương lai.

Hoàng An

Nguồn: https://baobacninh.vn/hai-hoa-giua-phat-trien-kinh-te-va-bao-ton-gia-tri-van-hoa-97878.html