Hệ sinh thái công nghiệp gắn với cảng biển giúp TPHCM vươn tầm khu vực

TPHCM hiện có 4 ngành công nghiệp chủ lực gồm cơ khí, điện - điện tử - CNTT, hóa chất - cao su - nhựa và chế biến thực phẩm, chiếm 65 - 70% giá trị ngành công nghiệp chế biến - chế tạo.

Trong khi đó khu vực Bình Dương mạnh về chế biến gỗ, dệt may, da giày, cơ khí chính xác và ngành thực phẩm - dược phẩm; còn Bà Rịa - Vũng Tàu có thế mạnh về công nghiệp nặng, hóa chất, luyện kim, dầu khí và năng lượng.

Sự cộng hưởng của các địa phương sau sáp nhập cho phép TPHCM xây dựng chiến lược phát triển công nghiệp dựa trên lợi thế sẵn có và hướng đến các ngành có hàm lượng công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn.

Xây dựng hệ sinh thái công nghiệp - dịch vụ - đô thị xanh

TS Trần Du Lịch cho rằng, TPHCM mới cần đẩy mạnh khai thác vành đai công nghiệp gắn với cảng nước sâu và hệ thống giao thông quốc tế quy mô khoảng 50.000 ha, qua đó giúp Thành phố tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, phát triển cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và hệ thống logistics đồng bộ gắn liền với các khu thương mại tự do (FTZ) để hình thành chuỗi cung ứng khép kín, qua đó, tăng cường năng lực cạnh tranh, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo thống kê, trước sáp nhập, TPHCM có 26 khu công nghiệp và khu chế xuất, tổng diện tích khoảng 5.900ha. Theo quy hoạch đến năm 2030, sẽ có 36 khu công nghiệp với diện tích hơn 8.300ha. Tuy nhiên nhiều khu công nghiệp trong số này đã hình thành từ hơn 30 năm trước, có quy mô nhỏ, cơ sở hạ tầng lạc hậu và hiện nằm xen cài trong khu dân cư có mật độ cao.

Trong khi đó, khu vực Bình Dương sở hữu quỹ đất công nghiệp lớn, được quy hoạch bài bản, đồng thời định hướng mở rộng diện tích khu công nghiệp lên đến 25.000ha sau năm 2030. Tuy nhiên địa phương này thiếu cảng biển, cảng hàng không và hệ thống logistics còn hạn chế. Ngược lại, Bà Rịa - Vũng Tàu có lợi thế về cảng biển và điều kiện phát triển các ngành công nghiệp nặng, năng lượng, dầu khí nhưng lại gặp khó khăn về quỹ đất và áp lực hạ tầng.

Đánh giá về cơ hội phát triển mới, ông Bùi Minh Trí, Trưởng ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp TPHCM (Hepza) cho biết, TPHCM mới sau khi sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu ( cũ), đang đứng trước một bước ngoặt chiến lược, hình thành một vùng công nghiệp - logistics - cảng biển tích hợp, có quy mô và năng lực cạnh tranh hàng đầu khu vực.

Hiện nay, TPHCM mới có 66 khu chế xuất và khu công nghiệp đang hoạt động, chiếm tỷ trọng lớn nhất cả nước. TPHCM trở thành trung tâm dịch vụ, tài chính, công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao; là "trái tim" sản xuất với hệ thống KCN hiện đại, hạ tầng hoàn thiện; và cũng là cửa ngõ biển sâu của khu vực phía Nam với lợi thế vượt trội về logistics, năng lượng và công nghiệp nặng.

"Khi ba trụ cột này được kết nối thông suốt bằng hệ thống cao tốc, cảng biển và trung tâm logistics, một hệ sinh thái sản xuất hoàn chỉnh sẽ được định hình - từ nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, lưu trữ đến xuất khẩu" ông Trí nhấn mạnh

Trưởng ban Hepza cho biết, định hướng tới đây, TPHCM sẽ đẩy mạnh chuyển đổi mô hình từ "khu sản xuất thuần túy" sang "hệ sinh thái công nghiệp - dịch vụ - đô thị xanh", tập trung thu hút ngành công nghệ cao, vật liệu mới, linh kiện ô tô, điện tử và công nghiệp hỗ trợ. Đặc biệt, phải phát triển hạ tầng xanh, năng lượng tái tạo và quản trị thông minh, hướng tới mục tiêu công nghiệp xanh - bền vững - tự cường.

Theo các chuyên gia, TPHCM cần phát huy cơ chế, chính sách vượt trội tại Nghị quyết 98/2023 nhằm thu hút đầu tư phát triển công nghiệp. Thành phố nên xác định rõ ưu tiên trong thu hút đầu tư, tập trung vào các ngành thâm dụng công nghệ, sản xuất xanh, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh đến hệ sinh thái công nghiệp và đô thị thông minh.

Hệ sinh thái công nghiệp gắn với cảng biển giúp TPHCM vươn tầm khu vực- Ảnh 2. — TPHCM cần đẩy mạnh khai thác hiệu quả vành đai công nghiệp gắn với cảng biển

Đẩy mạnh xây dựng hạ tầng "kết nối" các lợi thế vùng

Kiến trúc sư Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng TPHCM đánh giá, TPHCM đang có dư địa phát triển rất lớn nếu tận dụng được lợi thế cộng hưởng của mô hình hợp nhất mới. Khi 3 khu vực được kết nối bằng hạ tầng giao thông và chuỗi cung ứng logistics hiện đại, một vùng động lực kinh tế mới sẽ hình thành, đủ sức cạnh tranh với các siêu đô thị trong khu vực, đặc biệt là khai thác hiệu quả Trung tâm Tài chính quốc tế, hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ, cùng các trục hành lang công nghiệp - dịch vụ - logistics.

Hiện nay, Vành đai công nghiệp thế hệ mới đang dần hình thành. Các tuyến quốc lộ 13, Mỹ Phước - Tân Vạn, cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây và các dự án như vành đai 3, vành đai 4, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, TPHCM - Mộc Bài,... khi được hoàn thiện sẽ tạo hành lang vận chuyển quan trọng kết nối các khu công nghiệp với cảng biển và cửa khẩu.

Để tăng tốc đẩy mạnh kết nối hạ tầng - giao thông nói trên, theo ông Đặng Tấn Đức, Viện trưởng Viện nghiên cứu và Phát triển Becamex, trong khi nguồn vốn từ ngân sách còn hạn chế, Thành phố cần huy động mạnh mẽ các nguồn lực xã hội, đặc biệt là khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài (FDI). Muốn làm được điều đó, yếu tố tiên quyết là thể chế vượt trội, tạo môi trường minh bạch, hấp dẫn và ổn định cho các nhà đầu tư. Theo ông Đức, việc nâng cấp và bổ sung Nghị quyết 98/2023/QH15 về cơ chế, chính sách đặc thù cho TPHCM là rất cần thiết, nhằm giúp thành phố chủ động huy động vốn, phân cấp mạnh mẽ và đột phá trong phát triển hạ tầng.

TPHCM sẽ hoàn thành loạt dự án vành đai, cao tốc nhiệm kỳ tới

Nhiệm kỳ 2025 - 2030, TPHCM ưu tiên đầu tư cũng như hoàn thành nhiều tuyến vành đai, cao tốc, đường sắt, hướng tới mục tiêu trở thành siêu đô thị kết nối.

Theo dự thảo Văn kiện đại hội Đảng bộ TPHCM lần I, nhiệm kỳ 2025-2030, TPHCM sẽ huy động và phát huy hiệu quả mọi nguồn lực xã hội, đặc biệt là nguồn lực trong nhân dân, theo nguyên tắc ưu tiên bố trí vốn đầu tư công hiệu quả để giữ vai trò chủ đạo, dẫn dắt đầu tư; đồng thời, thu hút mạnh mẽ vốn tư nhân, vốn đầu tư nước ngoài và các tổ chức quốc tế theo phương thức đối tác công - tư (PPP).

Mục tiêu là nhanh chóng hoàn thiện hệ thống hạ tầng các phân vùng chức năng và các trục động lực phát triển, gồm: Hành lang Đông - Tây: phục vụ cảng biển, sân bay và giao thương quốc tế, kết nối từ Thủ Thiêm đến Long Thành và Vũng Tàu. Hành lang Bắc - Nam: tập trung sản xuất sáng tạo, logistics, kết nối Thủ Đức với Dĩ An, Bến Cát, Bàu Bàng.

Hành lang ven sông Sài Gòn: Phát triển du lịch, sinh thái và đô thị ven sông, từ hồ Dầu Tiếng đến sông Đồng Nai. Hành lang ven biển: hình thành chuỗi phát triển logistics - du lịch - cảng biển từ khu đô thị lấn biển Cần Giờ đến Hồ Tràm - Bình Châu.

Hệ sinh thái công nghiệp gắn với cảng biển giúp TPHCM vươn tầm khu vực- Ảnh 3. — TPHCM tập trung đầu tư hạ tầng giao thông và hạ tầng số đảm bảo đồng bộ, hiện đại

TPHCM sẽ ưu tiên phát triển mạng lưới giao thông tích hợp và thông minh, kết nối vùng - liên vùng, bao gồm hệ thống đường sắt đô thị, đường sắt chuyên dùng liên vùng và các tuyến cao tốc kết nối trung tâm đô thị, công nghiệp, cảng biển, sân bay và trung tâm tài chính.

Thành phố đặt mục tiêu đẩy nhanh tiến độ đầu tư, nâng cấp, mở rộng và đưa vào khai thác các tuyến giao thông huyết mạch như Vành đai 2, Vành đai 3, Vành đai 4. Ba tuyến vành đai này dài hơn 360 km, khi hoàn thành sẽ khép kín mạng lưới quanh thành phố, giảm ùn tắc nội đô và tăng cường liên kết vùng.

TPHCM cũng đẩy nhanh đầu tư hoàn thành các tuyến cao tốc Bến Lức - Long Thành dài khoảng 57 km, tổng vốn hơn 29.500 tỷ đồng; cao tốc TPHCM - Mộc Bài (Tây Ninh) dài gần 51 km, tổng vốn đầu tư hơn 19.600 tỷ đồng; cao tốc TPHCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành dài khoảng 57 km, tổng vốn gần 20.000 tủ đồng; cao tốc Long Thành - Hồ Tràm dài khoảng 42 km, tổng vốn hơn 20.000 tỷ đồng.

Đồng thời, hình thành trục giao thông đường sắt vận chuyển hàng hóa kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải với vùng công nghiệp Bình Dương. Tuyến đường sắt Bàu Bàng - Cái Mép có tổng chiều dài 127km, tổng mức đầu tư gần 153.000 tỷ đồng, tốc độ 160km/h cho tàu khách và 120km/h cho tàu hàng. Tuyến này được kỳ vọng kết nối trực tiếp các khu công nghiệp Bình Dương cũ, Đồng Nai với cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, tạo lợi thế trong vận tải biển. Thành phố cũng sẽ đầu tư hệ thống đường ven biển và giao thông thủy, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa, hành khách và du lịch.

Lê Anh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/he-sinh-thai-cong-nghiep-gan-voi-cang-bien-giup-tphcm-vuon-tam-khu-vuc-101251012172856076.htm