Hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo Việt Nam đang sẵn sàng cho bước nhảy vọt mới

Phiên khai mạc Diễn đàn Trí tuệ nhân tạo Việt Nam – AI360 2025.

Ngày 9/10, Diễn đàn Trí tuệ nhân tạo Việt Nam – AI360 2025 chính thức khai mạc tại Hà Nội. Sự kiện do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ, với chủ đề “Xây dựng doanh nghiệp và xã hội thông minh cùng AI.”

Diễn đàn quy tụ 300 đại biểu, gồm lãnh đạo các bộ, ban, ngành, chuyên gia, và cộng đồng doanh nghiệp công nghệ, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình thúc đẩy phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tại Việt Nam.

Việt Nam khẳng định vị thế ngày càng cao trên bản đồ trí tuệ nhân tạo

Thị trường AI Việt Nam được khẳng định là một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất khu vực, với giá trị dự kiến đạt khoảng 1,52 tỷ USD vào năm 2030, duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định 20% mỗi năm. Các chỉ số ứng dụng cũng cho thấy sự tăng tốc rõ rệt, khi trung bình mỗi giờ có thêm năm doanh nghiệp bắt đầu ứng dụng AI trong năm 2024.

Theo Báo cáo Thường niên Trí tuệ nhân tạo Việt Nam 2025 của Viện Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội, dựa trên khảo sát gần 500 doanh nghiệp và tổ chức từ tháng 7/2025, AI đang mở ra cơ hội lớn để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số, các ngành dẫn dắt xu hướng, cung cấp AI tại Việt Nam gồm CNTT 31%, tài chính-ngân hàng (22%), giáo dục (17%), thương mại điện tử và y tế (15%). Trong khi đó nhu cầu ứng dụng AI tăng cao, đặc biệt trong 5 lĩnh vực chính: giáo dục 23%, tài chính 26%, sản xuất công nghiệp 21%, giao thông 15% và y tế 16%.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là thiếu nhân lực chất lượng cao (45% đơn vị cung cấp AI), 23% gặp khó khăn về cơ sở hạ tầng dữ liệu và tính toán, cùng với 30% lo ngại thiếu hành lang pháp lý rõ ràng. Trong dữ liệu AI, 50% đơn vị cung cấp cho biết dữ liệu ít hoặc không tiếp cận được bộ chuẩn, trong khi 51% cơ sở đào tạo gặp trở ngại về dữ liệu huấn luyện không đủ chất lượng.

Báo cáo cũng chỉ ra một "điểm nghẽn cốt lõi" trong chuỗi giá trị AI: sự chênh lệch lớn giữa đầu tư phát triển và đầu tư ứng dụng. Trong khi các doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ đang đẩy mạnh quy mô dự án, với phần lớn đầu tư từ 1 tỷ đến 3 tỷ đồng, thì chi phí dành cho AI của các đơn vị ứng dụng trong 5 lĩnh vực trọng yếu (giáo dục, y tế, tài chính, giao thông, công nghiệp) lại chưa được chú trọng.

Ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT, Bộ Khoa học Công nghệ: "Chưa bao giờ trí tuệ nhân tạo lại phát triển nhanh, mạnh và sâu rộng như hiện nay".

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT, Bộ Khoa học Công nghệ cho biết, những năm gần đây, Việt Nam đã và đang khẳng định vị thế ngày càng cao trên bản đồ trí tuệ nhân tạo (AI) thế giới. Theo Báo cáo Chỉ số sẵn sàng AI toàn cầu 2024 của Oxford Insights, Việt Nam xếp thứ 59/193 quốc gia, thuộc Top 5 ASEAN, và ba năm liên tiếp vượt ngưỡng trung bình toàn cầu. "Đây là một thành quả đáng tự hào, phản ánh tầm nhìn chiến lược, nỗ lực kiên định của Chính phủ, doanh nghiệp và đội ngũ chuyên gia Việt Nam", ông Lịch nhấn mạnh.

Đặc biệt, niềm tin số của xã hội Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ. Theo World AI Index 2025 (WIN), Việt Nam đứng thứ 6/40 quốc gia, thứ 3 toàn cầu về mức độ tin tưởng vào AI, và thứ 5 về khả năng chấp nhận AI. Những con số ấy không chỉ nói về công nghệ, mà còn thể hiện tinh thần cởi mở, sẵn sàng và tự tin của người Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Dòng vốn đầu tư và ứng dụng AI cũng đang tăng tốc mạnh mẽ. Chỉ trong một năm, vốn đầu tư vào doanh nghiệp AI trong nước đã tăng từ 10 triệu USD (2023) lên 80 triệu USD (2024) – tăng gấp 8 lần. AI đang hiện diện trong mọi lĩnh vực: tài chính, y tế, thương mại điện tử, sản xuất, đô thị thông minh – góp phần giải quyết các bài toán thực tế của quốc gia.

Với lợi thế dân số trẻ, nhân lực công nghệ giàu tiềm năng, cùng sự dẫn dắt chiến lược của Nhà nước, hệ sinh thái AI Việt Nam đang sẵn sàng cho một bước nhảy vọt mới.

Cùng quan điểm với Cục trưởng Nguyễn Khắc Lịch, ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA chia sẻ: "Chưa bao giờ trí tuệ nhân tạo lại phát triển nhanh, mạnh và sâu rộng như hiện nay".

Theo ông Nguyễn Văn Khoa, nếu năm 2023 là "The Year of POCs" (năm của các dự án thử nghiệm), thì năm 2025 đã là "The Year of Business Value" (năm của giá trị kinh doanh thực tế). Làn sóng Generative AI và đặc biệt là AI Agents – những hệ thống có khả năng tự chủ vận hành, đang thay đổi hoàn toàn cách thức kinh doanh và quản lý.

"AI đã trở thành năng lượng mới cho nền kinh tế toàn cầu, tương tự như điện năng hay internet trong thế kỷ trước", ông Khoa khẳng định.

Với Việt Nam, đây không chỉ là xu hướng, mà là cơ hội vàng để tăng tốc phát triển. Google dự báo: Thị trường AI Việt Nam được dự kiến sẽ đạt 1,52 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng ổn định khoảng 16% mỗi năm.

Việt Nam đang nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu Đông Nam Á về tốc độ ứng dụng AI, khi trung bình mỗi giờ có thêm năm doanh nghiệp bắt đầu ứng dụng công nghệ này. Tuy nhiên, để chuyển hóa tiềm năng thành giá trị thật, chúng ta phải giải quyết điểm nghẽn cốt lõi: khoảng cách giữa phát triển công nghệ tiên tiến và ứng dụng đại trà, có lợi tức đầu tư (ROI) rõ ràng, ông Nguyễn Văn Khoa nhận định.

Chủ tịch VINASA Nguyễn Văn Khoa: "AI đã trở thành năng lượng mới cho nền kinh tế toàn cầu, tương tự như điện năng hay internet trong thế kỷ trước".

Dự thảo Luật AI - tuyên ngôn cho khát vọng kiến tạo “hạ tầng trí tuệ quốc gia"

Cục trưởng Nguyễn Khắc Lịch cho biết, Chính phủ Việt Nam xác định trí tuệ nhân tạo là một trong những trụ cột của công nghiệp công nghệ số quốc gia. Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang cập nhật Chiến lược quốc gia về AI đến năm 2030, đồng thời chuẩn bị trình dự thảo Luật AI – một bước tiến quan trọng để hoàn thiện thể chế, bảo đảm AI được phát triển minh bạch, an toàn và có trách nhiệm.

"Đây không chỉ là những văn bản pháp lý, mà còn là tuyên ngôn cho khát vọng kiến tạo “hạ tầng trí tuệ quốc gia” – nền móng cho một xã hội thông minh, nơi: Dịch vụ công trở nên chủ động, hiệu quả; Giáo dục được cá thể hóa theo năng lực; Y tế hướng tới dự phòng, chăm sóc sớm; Đô thị vận hành theo dữ liệu thời gian thực; Và mọi công dân đều có thể tiếp cận AI một cách an toàn và hữu ích", ông Nguyễn Khắc Lịch nhấn mạnh.

Ông Lịch cho rằng, phát triển AI không chỉ là bài toán công nghệ – đó còn là bài toán về thị trường, về con người và về niềm tin.

Chính phủ sẽ tăng chi tiêu công cho AI, Quỹ Đổi mới Công nghệ quốc gia (NATIF) sẽ dành phần ngân sách không nhỏ cho hỗ trợ ứng dụng AI, đồng thời triển khai cơ chế mua sắm công ưu tiên giải pháp công nghệ số trong nước.

Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT, Bộ Khoa học Công nghệ Nguyễn Khắc Lịch

"Chúng ta sẽ xây dựng Trung tâm Siêu tính toán AI quốc gia, phát triển dữ liệu AI mở dùng chung, và thúc đẩy mạnh mẽ việc “AI hóa” trong doanh nghiệp, cơ quan nhà nước và đời sống xã hội", Cục trưởng Nguyễn Khắc Lịch nói.

“Muốn phát triển AI, phải tạo ra thị trường cho AI. Do đó, Chính phủ sẽ tăng chi tiêu công cho AI, Quỹ Đổi mới Công nghệ quốc gia (NATIF) sẽ dành phần ngân sách không nhỏ cho hỗ trợ ứng dụng AI, đồng thời triển khai cơ chế mua sắm công ưu tiên giải pháp công nghệ số trong nước", ông Lịch cho hay.

Với doanh nghiệp AI, ông Lịch khẳng định: "Chúng ta cần biến thị trường trong nước thành bệ phóng, để nuôi dưỡng và nâng tầm doanh nghiệp AI Việt Nam, giúp họ vươn ra khu vực và thế giới".

Các gian hàng giới thiệu giải pháp AI bên lề Diễn đàn Trí tuệ nhân tạo Việt Nam – AI360 2025.

Với tư cách Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), ông khẳng định: VINASA cam kết đồng hành, lấy định hướng chiến lược của Chính phủ làm kim chỉ nam cho hành động. VINASA cũng xác định rõ một số nhiệm vụ cấp thiết hiện tại bao gồm:

Thứ nhất, giải quyết bài toán ứng dụng và quản trị: Tập trung vào việc chuyển đổi tư duy từ thử nghiệm (POC) sang tạo giá trị kinh doanh (Business Value).

Thứ hai, chuẩn hóa năng lực: Công bố Dự thảo Khung trưởng thành năng lực AI (STAIR – Strategic Transformation & AI Readiness). Đây là công cụ chiến lược đầu tiên giúp doanh nghiệp tự đánh giá và định hướng năng lực AI của mình.

Thứ ba, xây dựng Hệ sinh thái kết nối: Đưa AI từ phòng thí nghiệm đến thực tiễn, từ tầm nhìn đến giá trị thật thông qua các hoạt động kết nối các thành phần trong hệ sinh thái giữa Chính phủ - viện nghiên cứu – doanh nghiệp – và tổ chức, doanh nghiệp ứng dụng.

LÂM THẢO

Nguồn: https://nhandan.vn/he-sinh-thai-tri-tue-nhan-tao-viet-nam-dang-san-sang-cho-buoc-nhay-vot-moi-post914052.html