‘Hồi sinh’ viên ngọc quý Mỹ Sơn

Nhóm tháp F và E, tọa lạc gần nhau trong quần thể di tích Khu đền tháp Mỹ Sơn (H.Duy Xuyên, Quảng Nam), là minh chứng sống động cho sự phát triển của kiến trúc và điêu khắc nghệ thuật Champa. Đặc biệt, nhóm tháp F, gồm 3 công trình F1, F2, F3, từng là tổ hợp kiến trúc thờ Shiva giáo sớm, có niên đại từ thế kỷ 7 - 8 đến thế kỷ 10 - 11. Đáng tiếc, tháp F3 đã hoàn toàn biến mất do bom đạn chiến tranh, chỉ còn lại vị trí trên sơ đồ. Hai công trình F1 và F2 còn lại đang xuống cấp nghiêm trọng, đặc biệt là tháp cổng F2 chỉ còn mảng tường cao 3,2 m, nghiêng về phía nam, là dấu hiệu rõ rệt của sự tàn phá của thời gian và chiến tranh.

Với nhóm tháp E, gồm 8 công trình kiến trúc từ E1 đến E8, tháp E1 là tháp chính của khu E, có niên đại sớm nhất còn tồn tại vào thế kỷ 8, phần lớn các công trình còn lại trong nhóm tháp E đều đang trong tình trạng hư hại nặng nề, chỉ còn là phế tích. Việc bảo tồn nhóm F và E không chỉ là hành động cứu vãn những di tích vật thể mà còn là nỗ lực gìn giữ một phần quan trọng của lịch sử và văn hóa Champa.

Dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia Ấn Độ, hàng chục công nhân lành nghề của Việt Nam đang miệt mài bóc tách khoa học khu vực tổng thể nhóm F và E. Đây là sự tiếp nối thành công từ những đợt trùng tu trước đây, nơi kinh nghiệm và sự hợp tác nhịp nhàng giữa hai bên đã tạo nên những bước tiến quan trọng trong công tác bảo tồn.

Dự án trùng tu Mỹ Sơn được khởi xướng từ năm 2014, với mục tiêu "hồi sinh" quần thể kiến trúc cổ về dáng vẻ ban đầu như khi người Pháp phát hiện ra. Với sự tài trợ của Chính phủ Ấn Độ, dự án đã đặt nền tảng vững chắc cho công tác bảo tồn di tích gạch ở Mỹ Sơn, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về bảo tồn khoa học. Sự kế thừa về kỹ thuật, vật liệu và nguồn nhân lực là những yếu tố thuận lợi giúp dự án hợp tác Việt Nam - Ấn Độ đạt được những thành tựu đáng kể, đưa Mỹ Sơn trở thành hình mẫu tiêu biểu trong bảo tồn di sản.

Ông Nguyễn Công Khiết, Giám đốc Ban Quản lý di sản văn hóa Mỹ Sơn, cho biết dự án bảo tồn nhóm tháp F và E sẽ chính thức khởi động vào tháng 3.2025, kéo dài đến năm 2029. Kế hoạch bao gồm các hợp phần bảo tồn và tôn tạo nhóm F, E; gia cố và bảo tồn các yếu tố gốc một cách vững chắc, đảm bảo tính chân xác của di tích.

Mới đây, Bộ VH-TT-DL cũng đã cho phép Ban Quản lý di sản văn hóa Mỹ Sơn phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành khai quật khảo cổ nhóm tháp L. Theo ông Khiết, thành công của dự án bảo tồn nhóm tháp F, E cùng với dự án khai quật nhóm tháp L sẽ đóng góp quan trọng vào việc "hồi sinh" toàn bộ khu di tích Mỹ Sơn, tối đa hóa giá trị của di sản và phục hồi giá trị lịch sử lâu đời của các nhóm tháp.

"Nếu ví Mỹ Sơn như một viên ngọc, thì chính những nỗ lực bảo tồn đã và đang vén dần bức màn che phủ nhiều thế kỷ, "mài giũa" viên ngọc quý ấy ngày một sáng bừng lên từ thung lũng sâu thẳm của Mỹ Sơn. Đó là hành trình không ngừng nghỉ để gìn giữ, phát huy giá trị của một di sản văn hóa thế giới, để "viên ngọc quý" này mãi mãi tỏa sáng", ông Khiết khẳng định.

Nguồn: https://thanhnien.vn/hoi-sinh-vien-ngoc-quy-my-son-185250619183138798.htm