Israel tìm thấy ba xác tàu đắm thời kỳ đồ sắt tại cảng cổ Dor

Theo một công bố khoa học gần đây trên tạp chí Antiquity, một trong những tạp chí khảo cổ học danh giá nhất thế giới, 3 xác tàu đắm cùng hàng hóa của chúng, có niên đại từ thời kỳ Đồ Sắt (1200–586 Trước công nguyên), đã được phát hiện tại cảng cổ Dor, nằm trên bờ biển Carmel ở phía Bắc Israel.

Đây là lần đầu tiên những xác tàu từ thời kỳ này được tìm thấy trong vùng biển Israel.

Thời kỳ Đồ Sắt, còn được gọi là Thời kỳ Đền Thờ Thứ Nhất, là giai đoạn lịch sử trong đó nhiều sự kiện được mô tả trong Kinh Thánh Hebrew được cho là đã diễn ra.

Ít nhất trong một phần thời gian, vào các thế kỷ thứ 9 và thứ 8 Trước công nguyên, Dor có khả năng nằm dưới quyền kiểm soát của Vương quốc Israel.

Mặc dù hầu như không còn lại gì của thân tàu, phần hàng hóa còn sót lại – có niên đại vào thế kỷ 11, 9 và 7/6 Trước công nguyên – cung cấp những hiểu biết quan trọng về các tuyến thương mại trong một giai đoạn then chốt của lịch sử khu vực.

Các phát hiện này thách thức quan điểm lâu nay của nhiều học giả cho rằng thương mại thời các vương quốc Kinh Thánh là rất hạn chế.

Trên thực tế, xác tàu thời Đồ Sắt là cực kỳ hiếm, với chỉ 11 trường hợp được ghi nhận trong toàn bộ Địa Trung Hải.

“Tel Dor là một trong số ít các cảng thời Đồ Sắt từng được phát hiện ở Đông Địa Trung Hải”, Giáo sư Thomas Levy từ Đại học California, San Diego, cho biết trong cuộc họp tại Jerusalem vào tháng trước.

“Chỉ cách đó không xa về phía nam là đầm phá Dor (hay đầm phá Tantura), nơi rất giàu xác tàu cổ.”

Giáo sư Levy, đồng tác giả của nghiên cứu, giải thích rằng các phát hiện từ thời Đồ Sắt hiếm không phải vì lý do lịch sử mà vì lý do thực tế: khảo cổ học dưới nước rất tốn kém. Ông nhấn mạnh: “Các học giả thường tập trung vào các thời kỳ sau như Hy Lạp hóa hoặc La Mã."

Cuộc khai quật được tiến hành trong giai đoạn 2023–2024, do Levy và Giáo sư Assaf Yasur-Landau từ Đại học Haifa đồng chỉ đạo. Họ tìm thấy ba xác tàu đắm xếp chồng lên nhau trong đầm phá Tantura. Giáo sư Levy kể lại: “Chúng tôi phát hiện ba xác tàu thời Đồ Sắt nằm chồng lên nhau – giống như địa tầng khảo cổ thường thấy trên một gò đất cổ, nhưng ở dưới nước."

Hàng hóa được tìm thấy chủ yếu là đồ gốm - như amphorae (bình có tay cầm kiểu giỏ) và lọ chứa, cùng với các vật dụng như neo gỗ bọc chì, hòn đá tạo thăng bằng, và sắt thô (iron blooms).

Các hiện vật được định niên đại bằng cách kết hợp phân tích kiểu dáng gốm và đo phóng xạ carbon của các chất hữu cơ còn sót lại như hạt nho và nhựa cây trong bình – nhờ môi trường yếm khí do lớp cát dưới nước tạo ra.

Giáo sư Levy cho biết: “Mỗi giai đoạn lịch sử đều có kiểu đồ gốm đặc trưng, và chúng tôi kết hợp nó với dữ liệu C14, giúp xác định khá chắc chắn niên đại."

Giai đoạn các tàu bị đắm – từ thế kỷ 11 đến 6 Trước công nguyên – là những thời kỳ then chốt trong lịch sử vùng đất Israel. Trước đó, vào cuối Thời kỳ Đồ Đồng, khu vực từng chứng kiến một mạng lưới thương mại quốc tế do các nền văn minh lớn như Hittite, Mycenae, và Ai Cập kiểm soát.

Sau khoảng năm 1200 Trước công nguyên, những mạng lưới này sụp đổ, dẫn đến các phản ứng kinh tế khác nhau của các vương quốc mới nổi thời Đồ Sắt.

Giáo sư Levy cho rằng các phát hiện mới ở Dor cho thấy bờ biển Israel là một phần quan trọng trong mạng lưới giao thương Địa Trung Hải thời Đồ Sắt, trái ngược với giả định trước đây cho rằng thương mại hầu như ngưng trệ sau sự sụp đổ của các nền văn minh lớn.

Theo Giáo sư Levy, hiện nhóm nghiên cứu mới chỉ bắt đầu phân tích các hiện vật, và dữ liệu từ phát hiện này đủ để xuất bản tới 9 bài nghiên cứu khoa học mới./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/israel-tim-thay-ba-xac-tau-dam-thoi-ky-do-sat-tai-cang-co-dor-post1069777.vnp