Kể chuyện văn hóa bằng công nghệ

Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế cùng Công ty Comicola và Phygital Labs vừa ra mắt khu vực trải nghiệm và giới thiệu dự án "Đế đô khảo cổ ký". Đây là dự án kết hợp giữa giá trị di sản văn hóa cố đô Huế và giải pháp công nghệ định danh Nomion với chip NFC, mở ra hướng khai thác giá trị di sản để phát triển công nghiệp văn hóa đầy hấp dẫn.

Kết nối quá khứ - hiện tại

Cổ vật cung đình vốn nằm im lìm trong bảo tàng, nay được số hóa, ứng dụng giải pháp "định danh số Nomion, kết hợp công nghệ RFID với blockchain". Câu chuyện về di sản văn hóa, các bảo vật triều Nguyễn được tái hiện sống động, giúp người dân và du khách không chỉ hiểu về giá trị lịch sử mà còn cảm nhận được sự kết nối giữa quá khứ với hiện tại.

Thực tế, các dự án dạng này đã phổ biến trên thế giới, nhất là những nơi có nhiều di tích, bảo tàng như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ai Cập…, giúp gia tăng sự gắn bó với di tích. Công nghệ trong nghệ thuật còn giúp kết hợp thú vui sưu tầm hiện đại với các giá trị truyền thống. Những sản phẩm phái sinh từ sách, phim điện ảnh, phim hoạt hình... đã mở ra xu hướng sáng tạo mới, khích lệ việc tìm hiểu văn hóa, lịch sử nước nhà.

Mới đây, Công ty Comicola, với vai trò là đơn vị chuyên đỡ đầu các sản phẩm văn hóa của tác giả trẻ, đã kêu gọi gây quỹ cộng đồng cho "Art toy - phim điện ảnh Cám". Đây là dự án art toy dựa theo nhân vật phim điện ảnh đầu tiên tại Việt Nam. Với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái cho tác phẩm điện ảnh thì đây là cách làm hợp lý, phù hợp điều kiện thực tế, từ đó góp phần đưa sản phẩm điện ảnh Việt Nam tiệm cận với trình độ thế giới.

Ngày Quốc tế Bảo tàng (18-5) với chủ đề "Tương lai của bảo tàng trong các cộng đồng đang thay đổi nhanh chóng" vừa được tổ chức, cho thấy sự chuyển động không ngừng của đời sống xã hội và yêu cầu đổi mới của bảo tàng, với vai trò là thiết chế văn hóa - giáo dục trong kỷ nguyên số.

Nhiều bảo tàng tại Việt Nam đã từng bước thay đổi. Trong đó, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ số vào hoạt động trưng bày và phục vụ công chúng. Với các giải pháp như phần mềm thuyết minh tự động đa phương tiện (iMuseum VFA), tour tham quan 3D, không gian triển lãm trực tuyến (VAES)…, bảo tàng này đã mang đến cho khách tham quan những trải nghiệm đa chiều, sinh động hơn. Không cần người thuyết minh, du khách có thể dễ dàng lựa chọn ngôn ngữ, tiếp cận thông tin bằng hình ảnh, âm thanh, video… về tác phẩm. Thậm chí, người không có mặt tại bảo tàng vẫn có thể "dạo bước" qua các phòng trưng bày, tìm hiểu mỹ thuật Việt Nam qua các thời kỳ.

Trong khi đó, Bảo tàng Lịch sử quốc gia kết hợp hiện vật và công nghệ trình chiếu 3D, tạo nên chiều sâu lịch sử cho mỗi chuyên đề. Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam phát huy thế mạnh trưng bày ngoài trời, kết hợp trình diễn sống động về phong tục, tập quán của cộng đồng các dân tộc.

Tại nhiều địa phương như TP HCM, Quảng Ninh, Điện Biên, Đà Nẵng…, các bảo tàng cũng chủ động số hóa kho tư liệu để mở rộng không gian tiếp cận. Những nơi này đã triển khai quét mã QR giới thiệu hiện vật, phát triển các tour tham quan ảo với thuyết minh đa ngôn ngữ...

Kể chuyện văn hóa bằng công nghệ- Ảnh 1. — Sân khấu “Anh trai vượt ngàn chông gai” mang đến trải nghiệm trọn vẹn khi áp dụng công nghệ. (Ảnh: ĐỨC THÀNH)

Cơ hội và thách thức

Công nghệ không làm mất đi giá trị nguyên bản của hiện vật mà góp phần kể lại những câu chuyện một cách hấp dẫn hơn. Các giải pháp ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), mô hình 3D, thiết bị tương tác, bản đồ số hóa… đang tạo nên các bảo tàng thông minh, từng bước đưa công chúng đến gần di sản hơn.

Theo ông Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, chuyển đổi số không chỉ là cách bắt kịp xu thế mà còn là cơ hội lan tỏa di sản đến nhiều đối tượng công chúng hơn, nhất là giới trẻ. Sự sống động của không gian trưng bày số đã góp phần đưa di sản đến gần hơn với đời sống hiện đại.

Ông Nguyễn Huy, Giám đốc điều hành Phygital Labs, cho biết: "Phygital Labs đặt mục tiêu mở rộng các giải pháp công nghệ ra nhiều khu di tích, bảo tàng trên cả nước nhằm lan tỏa giá trị văn hóa và nâng cao nhận thức về lịch sử dân tộc. Từ đó, tạo nên chuỗi sản phẩm văn hóa độc đáo, giúp kết nối thế hệ trẻ với di sản theo hướng công nghệ phục vụ các giá trị văn hóa".

Một số bảo tàng đã bắt đầu cung cấp các ứng dụng cho khách tham quan sử dụng, như podcast trên Spotify hoặc video YouTube, đem đến nhiều thông tin bổ sung về các tác phẩm, hiện vật hơn.

Vừa là cơ hội vừa là thách thức, cuộc chơi công nghệ trong nghệ thuật mang đến những giá trị tương xứng. Nếu đứng ngoài cuộc chơi này, nghệ thuật sẽ có phần "lạc nhịp" với xu hướng phát triển của thế giới.

Sân khấu thực cảnh đã và đang trở thành một xu hướng nghệ thuật biểu diễn đầy ấn tượng tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Với sự kết hợp giữa không gian thiên nhiên hùng vĩ, công nghệ hiện đại và những màn trình diễn sống động, loại hình này không chỉ tạo nên trải nghiệm nghệ thuật độc đáo mà còn là cầu nối đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với khán giả.

Các chương trình nổi bật như "Ký ức Hội An", "Tinh hoa Bắc Bộ" hay "Vũ điệu trên mây" đều thiết kế sân khấu rộng lớn, sử dụng hàng trăm diễn viên, kết hợp với hệ thống ánh sáng, âm thanh, nhạc nền được đầu tư tỉ mỉ. Những màn trình diễn không chỉ đơn thuần là múa hát mà còn đòi hỏi sự đồng bộ giữa hiệu ứng sân khấu với màn hình LED, pháo hoa..., thậm chí cả yếu tố thiên nhiên như nước và lửa...

Nguồn: https://nld.com.vn/ke-chuyen-van-hoa-bang-cong-nghe-196250622222953836.htm