Khắc họa lịch sử nơi khởi nguồn dân tộc

Nằm trong khuôn viên Khu Di tích lịch sử Đền Hùng, Bảo tàng Hùng Vương được ví như "cuốn sử bằng hiện vật”, khắc họa chân thực lịch sử nơi khởi nguồn của dân tộc Việt Nam, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan, tìm hiểu và khám phá các giá trị độc đáo, riêng có về lịch sử, văn hóa của vùng Đất Tổ cội nguồn.

Bảo tàng Hùng Vương được thiết kế theo quan niệm của Tổ tiên người Việt cổ: Trời tròn đất vuông

Bảo tàng Hùng Vương là một công trình văn hoá mới, được khởi công xây dựng vào năm 1986 tại khu vực đồi Công Quán, Khu DTLS Đền Hùng và khánh thành vào đúng Lễ hội Đền Hùng năm 1993 (tức mùng 10 tháng 3 năm Quý Dậu). Với kiến trúc được thiết kế hình vuông mang ý nghĩa tượng trưng là một chiếc bánh chưng vuông khổng lồ. Chính giữa tầng 1 bảo tàng là một hình tròn, ở giữa trưng bày một chiếc trống đồng lớn được đúc mô phỏng theo trống đồng loại I Hegơ, mang ý nghĩa tượng trưng cho trời - đất, vũ trụ theo quan niệm của Tổ tiên người Việt cổ: Trời tròn đất vuông.

Hiện nay, Bảo tàng Hùng Vương đang lưu giữ, bảo quản gần 5.000 tài liệu hiện vật. Trong đó trên 4.000 hiện vật sưu tầm, 162 bức ảnh, 4 bức tranh gốm, 9 bức gò đồng và nhiều hiện vật khác về thời đại Hùng Vương được khai quật tại các di chỉ trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc. Đó là những dấu tích văn hoá vật chất, là bằng chứng khoa học cho thấy quá trình phát triển của con người Việt cổ từ thời nguyên thủy đến thời đại Hùng Vương.

Tầng 2 nhà Bảo tàng Hùng Vương là nơi trưng bày chính để giới thiệu, tìm hiểu về sự hình thành, phát triển của nhà nước Văn Lang và nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước của các Vua Hùng. Qua các tài liệu hiện vật gốc và các tài liệu khoa học phụ trợ được trưng bày tại 5 phòng theo các chủ đề: Đất nước, con người thời nguyên thuỷ; Bắt đầu thời dựng nước; Sự nghiệp dựng nước Văn Lang của các Vua Hùng; Trưng bày các hiện vật về Di sản Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương; Tình cảm của đồng bào cả nước, sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và bạn bè quốc tế với Đền Hùng.

Du khách tìm hiểu Bảo vật Quốc gia Trống đồng Đền Hùng được trưng bày tại Bảo tàng Hùng Vương

Nội dung trưng bày tại Bảo tàng Hùng Vương trọng tâm là phòng 1, 2 và 3 nhằm toát lên quá trình hình thành và phát triển của nhà nước Văn Lang. Các hiện vật trưng bày được lựa chọn từ 4 giai đoạn văn hoá tiêu biểu là: Phùng Nguyên Đồng Đâu, Gò Mun, Đông Sơn.

Trong số các hiện vật quý tại bảo tàng, không thể không nhắc tới 2 Bảo vật Quốc gia: Trống đồng Đền Hùng và Bộ khoá đai lưng bằng đồng. Trong đó, Trống đồng Đền Hùng được tìm thấy năm 1990 tại đồi Phân Ngùi, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì. Đây là trống Đông Sơn có kích thước lớn nhất trong tổng số trống Đông Sơn đã biết ở Việt Nam và Đông Nam Á.

Theo Quyết định số 2599/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 30/12/2013 về việc công nhận Bảo vật Quốc gia, Trống đồng Đền Hùng đứng thứ Nhất trong danh sách 37 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận Bảo vật Quốc gia.

Bảo vật Quốc gia Bộ khoá đai lưng bằng đồng được khai quật tại Di chỉ khảo cổ học Làng Cả, phường Thọ Sơn, thành phố Việt Trì năm 1976. Đây là hiện vật độc bản, lần đầu tiên và cũng là duy nhất đến hiện nay được tìm thấy ở Phú Thọ. Bộ khóa đai lưng bằng đồng là một trong những hiện vật tiêu biểu của văn hóa Đông Sơn và cũng được công nhận là một trong 37 Bảo vật Quốc gia đợt 2. Hai Bảo vật Quốc gia trên đều là hiện vật thuộc giai đoạn văn hóa Đông Sơn, cách ngày nay khoảng 2.500 năm.

Du khách sử dụng ứng dụng thuyết minh tự động tìm hiểu các hiện vật được trưng bày tại bảo tàng

Từ năm 2023, Bảo tàng Hùng Vương đã xây dựng kế hoạch, đưa ứng dụng thuyết minh tự động vào hoạt động trải nghiệm, tham quan. Với ưu điểm nổi bật là tích hợp 5 ngôn ngữ: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nhật, Tiếng Hàn, Tiếng Trung, ứng dụng này giúp khách quốc tế dễ dàng tiếp cận, tìm hiểu.

Chị Đỗ Thị Bích Thủy - Hướng dẫn viên Bảo tàng Hùng Vương (Khu DTLS Đền Hùng): Từ khi ứng dụng thuyết minh tự động đã bước đầu khẳng định được tính năng vượt trội mà thuyết minh tự động mang lại. Đặc biệt đối với các đoàn khách thiếu nhi, nhưng đoàn khách quốc tế đông người và không có nhiều thời gian thì họ có thể sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR đã được dán tại các điểm, các hiện vật để có được những thông tin chính xác nhất, ngắn gọn nhất về hiện vật mà họ tìm hiểu.

Sau khi được cùng các bạn học sinh Trường THCS Nông Trang thăm quan bảo tàng, em Garcia Vu Sandra - cô gái mang trong mình 2 dòng máu Việt - Nga hồ hởi: Đây là lần đầu tiên em được tham quan Bảo tàng Hùng Vương, em đã được tìm hiểu và được các hướng dẫn viên hỗ trợ, giới thiệu về các hiện vật lịch sử. Qua đó, em được hiểu hơn về lịch sử, văn hóa của dân tộc Việt Nam. Em rất tự hào

Bảo tàng Hùng Vương là nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa như trình diễn đâm đuống, đánh trống đồng phục vụ đồng bào và du khách mỗi dịp Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội Đền Hùng

Bên cạnh ứng dụng thuyết minh tự động vào hoạt động tham quan nhằm tăng trải nghiệm cho du khách, hiện Bảo tàng Hùng Vương cũng phối hợp với Sở GD&ĐT triển khai mô hình “Giờ học lịch sử” cho các em học sinh; giúp các em học tập tìm hiểu và lịch sử văn hoá vùng Đất Tổ; đồng thời từng bước số hoá toàn bộ kho tư liệu, hiện vật để phục vụ cho công tác quản lý, lưu trữ cũng như nghiên cứu và tìm hiểu lịch sử của người dân và du khách. Mặt khác, bảo tàng cũng là nơi tổ chức nhiều hoạt động văn hóa như trình diễn đâm đuống, đánh trống đồng phục vụ đồng bào và du khách mỗi dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng.

Hoàng Giang

Nguồn: https://baophutho.vn/khac-hoa-lich-su-noi-khoi-nguon-dan-toc-230020.htm