Khách đi ăn phở chuyển tiền ghi "Chúc sinh nhật": Hộ kinh doanh né thuế?

(Dân trí) - Chủ hộ kinh doanh ngại nhận chuyển khoản, bày khách cách né thuế. Tuy nhiên, theo chuyên gia, giao dịch không minh bạch không giúp né thuế mà tăng tủi ro pháp lý cho hộ kinh doanh.

Nhiều tiểu thương và hộ kinh doanh nhỏ tại Hà Nội, TPHCM gần đây đăng tải các thông báo trên mạng xã hội, hướng dẫn khách ghi nội dung chuyển khoản tránh dùng từ liên quan đến giao dịch mua bán, nhằm hạn chế bị kiểm tra hay đối mặt với rủi ro thuế.

Hộ kinh doanh gợi ý khách cách chuyển khoản lạ hoặc nhận tiền mặt khi giao dịch

Theo ghi nhận của phóng viên, một tài khoản trên mạng xã hội chuyên nhận đặt hàng mỹ phẩm và quần áo từ nước ngoài, mới đây đăng bài nhắn nhủ khách hàng lưu ý khi chuyển khoản thanh toán.

Theo đó, người bán đề nghị khách chỉ ghi tên tài khoản Facebook trong phần nội dung chuyển khoản, tránh ghi các cụm từ như “Facebook”, “tiền hàng”, “hàng hóa” hay “thanh toán”. Lý do được chủ cửa hàng online này đưa ra là thông tin tài khoản ngân hàng hiện nay sẽ được chuyển cho cơ quan thuế.

Tài khoản K.O, người kinh doanh mỹ phẩm tại TPHCM, cho biết kể từ ngày 1/6, các đơn vị giao hàng sẽ bắt đầu thu 8% thuế VAT trên giá trị hàng hóa.

Theo đó, khách hàng chuyển khoản đầy đủ trước sẽ được giữ nguyên phí vận chuyển và không bị cộng thêm thuế. Người bán chỉ yêu cầu khách ghi rõ tên người chuyển trong nội dung chuyển khoản, không cần đề cập đến hàng hóa hay thanh toán. Ngược lại, nếu khách chọn hình thức thanh toán khi nhận hàng, giá trị đơn hàng sẽ được cộng thêm 8% thuế VAT.

Vị tiểu thương này còn đưa ra ví dụ minh họa, với đơn hàng trị giá 200.000 đồng, nếu khách nhận hàng rồi mới thanh toán thì số tiền phải trả sẽ là 216.000 đồng, chưa bao gồm phí vận chuyển.

Trong khi đó, nếu khách chuyển khoản đủ trước khi giao, sẽ không bị tính thêm thuế. Người bán cũng hướng dẫn nội dung chuyển khoản nên ghi những cụm từ vui vẻ, không liên quan đến giao dịch thương mại, chẳng hạn như “Happy wedding”, "Happy Birthday"… miễn sao tránh dùng các từ như “mua”, “bán”, “tiền hàng” hay “tiền cọc”...

Bài đăng trên mạng xã hội (Ảnh chụp màn hình).

Chuyển khoản tuy tiện lợi, nhưng không ít chủ quán ăn vẫn tỏ ra thận trọng khi áp dụng hình thức thanh toán này.

Chị L. - chủ một quán ăn trên đường Tạ Quang Bửu (quận 8), cho biết không phủ nhận sự tiện lợi của thanh toán không dùng tiền mặt, song cho rằng đi kèm với đó là nhiều phiền toái khó lường.

Theo chị, không ít khách hàng muốn chuyển khoản nhưng lại không có kết nối mạng, buộc phải xin mật khẩu wifi của quán. Khi có quá nhiều người dùng cùng lúc, mạng trở nên chập chờn, gây gián đoạn giao dịch. Có trường hợp khách báo đã chuyển tiền nhưng chủ quán vẫn chưa nhận được thông báo, phải tốn thời gian kiểm tra lại.

Một tình huống khá phổ biến khác là việc khách chuyển khoản nhầm số tiền. “Có người ăn 50.000 đồng nhưng chuyển 1 triệu, rồi yêu cầu trả lại 950.000 đồng tiền mặt. Trong khi không phải lúc nào quán cũng có sẵn tiền lẻ để thối lại”, chị L. nói.

Nhiều chủ quán tỏ ra lo lắng trước tình trạng lừa đảo bằng hình thức giả mạo thông báo chuyển tiền thành công. Chị L. cho biết từng gặp trường hợp khách hàng đưa ảnh chụp màn hình xác nhận giao dịch, tuy nhiên kiểm tra lại thì tiền vẫn chưa vào tài khoản. Khi chị còn đang lúng túng kiểm tra, người khách đã nhanh chóng rời đi.

Nhiều cửa hàng thông tin chỉ nhận tiền mặt trước quy định thuế mới (Ảnh: Tiến Tuấn).

Ở phía khách hàng, không ít người cũng gặp khó khăn khi không thường xuyên mang tiền mặt theo người. Chị Minh Thu (Bắc Ninh) được chủ quán hướng dẫn thanh toán bằng tiền mặt 2 bát phở trị giá 90.000 đồng. Nguyên nhân do chủ quán từ đầu tháng 6 không nhận chuyển khoản.

"Lúc đó chỉ có điện thoại, người tôi chỉ có 50.000 đồng, thiếu 40.000 đồng, chẳng lẽ lại phải tìm cây ATM rút tiền, mà cũng không biết ở đâu", chị kể. Cuối cùng, chị vẫn chuyển khoản 40.000 đồng nhưng ghi nội dung là "Chuc sinh nhat". 

Chủ quán phở giải thích, tạm dừng chuyển khoản là do "lo ngại chính sách thuế mới". Khi chị Minh Thu gợi ý điều chỉnh giá bán để bù vào khoản này họ lắc đầu: "Tăng giá thì khó giữ chân khách". “Tôi hiểu người bán lo bị đánh thuế, nhưng làm vậy cảm giác như cả người mua cũng đang "lách luật" theo. Mà thực sự cũng thấy bất tiện", chị Thu nói.

Chuyên gia: Việc giấu doanh thu rất khó

Thực tế trên là phản ứng chung của nhiều người kinh doanh khắp cả nước trước thay đổi chính sách thuế khoán từ 1/6. Theo đó, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) phải sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.

Doanh thu của các hộ, cá nhân kinh doanh sẽ được xác định lại, có thể bị điều chỉnh, thay vì mức thuế khoán áp dụng trước đây. Dự kiến có khoảng 37.000 hộ, cá nhân kinh doanh đang nộp thuế theo hình thức khoán sẽ phải chuyển đổi hình thức.

Ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán thuế Keytas, cho biết nhiều người nộp thuế hiện nay cho rằng chỉ cần hạn chế giao dịch chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt thì có thể tránh bị cơ quan chức năng phát hiện doanh thu. Tuy nhiên, theo ông, đây là suy nghĩ đơn giản và chủ quan, bởi với các biện pháp nghiệp vụ hiện có, cơ quan thuế hoàn toàn có khả năng xác định được doanh thu thực tế của người bán.

Cụ thể, dòng tiền vào tài khoản, số lượng và giá trị giao dịch, doanh số mua vào từ các đơn vị cung cấp hàng hóa có xuất hóa đơn… đều là căn cứ để cơ quan thuế đối chiếu và kiểm tra. Những cửa hàng chỉ treo bảng “chỉ nhận tiền mặt” cũng có thể dễ dàng lọt vào tầm ngắm của cơ quan chức năng.

Ông Tuấn nhấn mạnh, việc giấu doanh thu là rất khó, bởi thời gian qua ngành thuế đã phát hiện nhiều vụ việc cố tình che giấu giao dịch nhằm trốn thuế và không ít trường hợp đã bị khởi tố hình sự.

Cũng theo ông Tuấn, hiện nay việc sử dụng nhiều tài khoản ngân hàng để nhận tiền bán hàng cũng không còn là “kẽ hở”. Với việc áp dụng định danh điện tử và dữ liệu thuế ngày càng được hoàn thiện, cơ quan chức năng có thể truy vết được toàn bộ dòng tiền. Từ ngày 1/7, quy định sử dụng mã số định danh cá nhân thay thế mã số thuế sẽ áp dụng cho cả cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Thông tin người nộp thuế đã được định danh trên VNeID, đồng thời liên kết với tài khoản ngân hàng và ứng dụng eTax Mobile.

“Có thể với cá nhân, dữ liệu này là thông tin riêng tư, nhưng với cơ quan chức năng, họ có đầy đủ công cụ để rà soát và đánh giá nghĩa vụ thuế một cách chính xác”, ông Tuấn khẳng định.

Trong trường hợp người nộp thuế cố tình giấu doanh thu, hành vi không xuất hóa đơn khi bán hàng có thể bị xử phạt hành chính 6 triệu đồng mỗi lần vi phạm. Sau khi bị phát hiện, phần doanh thu bị che giấu sẽ bị truy thu thuế, cộng thêm lãi chậm nộp 0,03% mỗi ngày, và có thể bị áp dụng mức phạt 20% trên số thuế khai sai. Đáng lưu ý, nếu số thuế bị trốn vượt 100 triệu đồng hoặc dù dưới ngưỡng này nhưng vi phạm lặp lại nhiều lần, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự.

Chuyên gia cho rằng việc trốn thuế rất khó (Ảnh: Mạnh Quân).

Cơ quan thuế lên tiếng việc hộ kinh doanh "né" thuế

Trước tình trạng một số cửa hàng kinh doanh chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt, từ chối chuyển khoản nhằm "né" thuế, Chi cục Thuế khu vực I cho biết trường hợp cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, không đầy đủ sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định.

Cơ quan thuế sẽ thực hiện truy thu, ấn định thuế và xử phạt đối với các hành vi khai sai, trốn thuế, thậm chí, truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo quy định, doanh thu tính thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh là doanh thu bao gồm thuế (trường hợp thuộc diện chịu thuế) của toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ mà hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.

"Hành vi treo biển 'chỉ nhận tiền mặt' hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ, ví dụ 'trả tiền mượn', 'tiền cafe', 'tiền ship'... để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu", Chi cục Thuế khu vực I khẳng định.

Cơ quan thuế khuyến nghị các hộ, cá nhân kinh doanh tìm hiểu quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che giấu doanh thu, không minh bạch trong giao dịch kinh tế; thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hóa dịch vụ.

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/khach-di-an-pho-chuyen-tien-ghi-chuc-sinh-nhat-ho-kinh-doanh-ne-thue-20250604225024489.htm