Khi sạp hàng đóng cửa trong cao điểm chống buôn lậu

Cảnh tượng giống như thời gian Covid-19

Một cảnh tượng hiếm có như trên phim ảnh đang diễn ra tại nhiều địa phương khi cả nước đang thực hiện tháng cao điểm chống buôn lậu, chống hàng giả, gian lận thương mại và xâm phạm sở hữu trí tuệ.

Đó là việc tại nhiều trung tâm chợ vốn thường ngày sầm uất bỗng đồng loạt “rủ nhau” đóng các sạp hàng chỉ sau một đêm. Những sạp hàng còn mở cửa thì bán cầm chừng, người mua ngơ ngác, người bán thì có vẻ không bận tâm việc chào mời khách hàng mà thay vào đó chỉ tập trung bấm chiếc điện thoại trên tay.

Tại tuyến phố được coi là đắc địa nhất của Hà Nội là tuyến phố Hàng Ngang – Hàng Đào – Hàng Đường - Đồng Xuân - Hàng Giấy tuy đã gần trưa nhưng hầu hết các cửa hàng mặt phố đều kéo kín cửa khiến du khách nước ngoài được giới thiệu là sẽ có dịp “thả hồn” mua sắm theo như các lời giới thiệu trên các tour du lịch không khỏi hụt hẫng.

Những cửa hàng còn mở cửa thì đa phần là kinh doanh những món hàng rẻ tiền, phổ thông hoặc những mặt hàng “trăm phần trăm” nội địa. Trong trao đổi với một số hộ kinh doanh ở đây, được biết những cửa hàng đóng cửa đa số thiên về bán sỉ và khi được hỏi khi nào sẽ mở cửa trở lại đều nhận được câu trả lời là “có lẽ đợi đến hết tháng 6 này”.

Khi sạp hàng đóng cửa trong cao điểm chống buôn lậu

Trên một số tuyến phố buôn bán ở Hà Nội, nhiều cửa hàng bất ngờ đóng cửa ngay cả vào ban ngày. Ảnh QL

Cũng có những cửa hàng không đóng cửa hẳn nhưng cửa thì kéo “lấp lửng”, khách muốn vào phải rạp người xuống. Một cảnh tượng làm người ta gợi nhớ lại quãng thời gian tiến hành cách ly xã hội khi dịch bệnh Covid-19 hoành hành.

Đem câu hỏi liệu việc đóng cửa tạm thời có phải là “chiêu” marketing hay không ra hỏi thì một số chủ sạp trợn tròn mắt thay cho câu trả lời.

Phải chăng “có tật giật mình”?

Do đâu có hiện tượng bất ngờ này và liệu nó có nằm trong dự tính của các cơ quan chức năng hay không? Và phải chăng một số người kinh doanh đang “có tật” nên “giật mình”?

Không loại trừ việc có một số người buôn bán tự biết đang bán hàng giả, hàng nhái, hàng không có xuất xứ, không hóa đơn chứng từ đúng quy định. Họ sợ khi cơ quan chức năng kiểm tra phát hiện vi phạm, sẽ tịch thu hàng hóa và có thể bị xử lý theo pháp luật.

Trong một diễn biến có liên quan thì hiện tại đang là thời điểm cơ quan chức năng bắt đầu áp dụng nhiều chính sách mới, đặc biệt là việc bắt buộc khởi tạo hoá đơn điện tử. Nhiều hộ kinh doanh, tiểu thương chưa hiểu rõ về chính sách thuế nên tạm thời ngừng kinh doanh để bảo đảm “an toàn”.

Đáng lo ngại hơn khi thương mại điện tử đang lấn át thương mại truyền thống, mạng xã hội ngày càng trở thành một thứ quyền lực thị trường. Trên các mạng xã hội, có quá nhiều thông tin gây "áp lực" không nhỏ cho chủ cửa hàng. Sự nhiễu loạn thông tin đã khiến cho một số hộ kinh doanh lo sợ, buộc phải tạm đóng cửa sạp hàng.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, hiện tượng nhiều sạp hàng đồng loạt đóng cửa có thể chỉ là phần ngọn của những sóng ngầm thị trường. Đó là việc chi phí vận hành mà cụ thể là thuê nhà, thuê nhân viên, tiền điện nước ngày càng gia tăng. Những điều này khiến cho mô hình kinh doanh sạp hàng truyền thống dễ tổn thương hơn các mô hình kinh doanh khác.

Thực tế còn đến từ sự dịch chuyển ngày càng rõ ràng về hành vi người tiêu dùng. Những khách hàng vốn thường xuyên dạo quanh phố phường dạo qua thị trường thực địa thì nay chỉ mải mê tâm thế chốt đơn trên điện thoại.

Hiện tượng các sạp hàng đồng loạt đóng cửa còn có thể đặt câu hỏi về niềm tin của một bộ phận người kinh doanh nhỏ, vốn là bộ phận nhạy cảm của ngành dịch vụ.

Dù thế nào đi nữa thì hiện tượng các sạp hàng nhỏ đồng loạt đóng cửa tại nhiều địa phương đã cho thấy hiện tượng này không còn mang tính cục bộ nữa. Nó cho thấy kinh tế tiêu dùng đang phải đối diện với vấn đề sức mua, cấu trúc bán lẻ và niềm tin thị trường và hệ quả dễ nhận thấy nhất là chuỗi cung ứng sẽ bị gián đoạn và dòng tiền lưu thông bị giảm sút.

Góc nhìn chuyên gia

Nói về việc các sạp hàng đồng loạt đóng cửa tại các địa phương, chuyên gia kinh tế PGS. TS Nguyễn Thường Lạng (Đại học Kinh tế quốc dân) cho rằng, đây là một cảnh tượng cần suy nghĩ vì việc thực hiện kiểm tra, quản lý chặt chẽ thị trường chính là nhằm chống buôn lậu, chống hàng giả... cũng như để bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ các nhà sản xuất chân chính.

“Điều này thể hiện tác động rất mạnh của các quyết định của Chính phủ và phản ứng của thị trường nhằm thích nghi với quy định. Thị trường sẽ đi vào nền nếp như mong đợi. Phương thức kinh doanh theo hướng tôn trọng luật pháp là đúng đắn nhằm bảo đảm thương mại văn minh”, chuyên gia Nguyễn Thường Lạng nói.

Tuy thế, theo TS Nguyễn Thường Lạng, thực tế cho thấy cũng cần khảo sát thêm ý kiến của các hộ kinh doanh trên các sạp hàng trong chợ để nếu quyết định này ảnh hưởng đến sinh kế của tiểu thương thì cần xem xét lại như cần có các bước đi mềm dẻo hơn như vận động hộ bán hàng cam kết không kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng không bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng như trên tiêu chuẩn bao bì để tránh gây sốc.

Đặc biệt cần có phương án xử lý phù hợp với thực tế hộ kinh doanh cá thể, có phương án chuyển đổi sinh kế để các hộ kinh doanh lựa chọn hoặc hoãn thanh kiểm tra trong vòng 30 - 45 ngày để tiểu thương có sự chuẩn bị thích ứng.

"Cách tiếp cận như vậy sẽ phù hợp hơn, tránh gây xáo trộn quá lớn đối với tình hình kinh doanh khi chưa có phương án thay thế phù hợp, gây sốc không cần thiết", TS Lạng nói.

Đã đến lúc cộng đồng người kinh doanh sạp hàng cần có những thay đổi góc nhìn cũng như hành vi mà cao nhất là chấp hành pháp luật, thứ đến nhanh chóng cập nhật xu hướng hành vi khách hàng, tìm kiếm mô hình kinh doanh linh hoạt, thích ứng và bền vững.

Quang Lộc

Nguồn: https://congthuong.vn/khi-sap-hang-dong-cua-trong-cao-diem-chong-buon-lau-391388.html