Lan tỏa giá trị các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ẩm thực dân tộc Thái tỉnh Lai Châu được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025.

Giữa tháng 7 vừa qua, đồng bào các dân tộc Lai Châu thêm tự hào khi có 4 DSVH dân tộc được vinh danh và trao chứng nhận tại Lễ công bố quyết định của Bộ VH,TT&DL công nhận danh mục DSVH phi vật thể quốc gia năm 2025 do Sở VH,TT&DL phối hợp với UBND xã Khổng Lào tổ chức. Đó là: Lễ hội Then Kin Pang dân tộc Thái tỉnh Lai Châu; tri thức dân gian về chữa bệnh của người Dao huyện Phong Thổ, huyện Tam Đường, huyện Sìn Hồ (cũ); ẩm thực dân tộc Thái tỉnh Lai Châu; Lễ Cấp sắc của người Dao Tuyển huyện Phong Thổ, huyện Tam Đường, huyện Sìn Hồ (cũ).
Nghệ nhân nhân dân Nông Văn Nảo ở xã Phong Thổ (có nhiều đóng góp trong việc nghiên cứu, thực hành các nghi lễ văn hóa dân tộc Thái xã Phong Thổ và xã Khổng Lào) phấn khởi chia sẻ: Tôi rất vui khi dân tộc Thái trên địa bàn tỉnh có nhiều DSVH được công nhận cấp quốc gia. Đây là niềm tự hào, động lực để bà con tiếp tục đoàn kết, gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc. Với vai trò là nghệ nhân, tôi sẽ cố gắng truyền dạy cho thế hệ trẻ các nghi lễ của lễ hội: Nàng Han, Then Kin Pang.
Được biết trước đó (ngày 27/6), Bộ VH,TT&DL ban hành các quyết định công bố danh mục DSVH phi vật thể quốc gia. Trong đó, tỉnh Lai Châu có thêm 7 DSVH phi vật thể được đưa vào danh mục. Ngoài 4 DSVH được trao chứng nhận tại sự kiện tổ chức ở xã Khổng Lào, tỉnh còn 3 DSVH gồm: nghệ thuật xòe của người Hà Nhì (các huyện: Mường Tè, Nậm Nhùn, Phong Thổ cũ); diễn xướng Xa Nhà Ca của người Hà Nhì (các xã: Mù Cả, Ka Lăng, Thu Lũm, huyện Mường Tè cũ) và nghề dệt của người Lự sẽ được trao chứng nhận trong thời gian tới.
Tỉnh Lai Châu có 20 dân tộc cùng sinh sống. Mỗi dân tộc có nét văn hóa đặc trưng về: ẩm thực, âm nhạc, trang phục, tri thức dân gian, lễ hội,… tạo cho vùng đất biên cương của Tổ quốc nguồn tài nguyên văn hóa phong phú và độc đáo. Theo dòng chảy thời gian, dù có sự giao thoa văn hóa mạnh mẽ nhưng nhân dân trên địa bàn vẫn luôn gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa - hồn cốt của dân tộc.
Ông Trần Mạnh Hùng - Giám đốc Sở VH,TT&DL cho biết: Hiện nay, toàn tỉnh có 11 di sản được Bộ VH,TT&DL đưa vào danh mục DSVH phi vật thể quốc gia, 2 di sản được UNESCO ghi danh là DSVH phi vật thể của nhân loại. Để bảo tồn và lan tỏa giá trị các di sản này, thời gian qua, Sở VH,TT&DL tham mưu Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh ban hành các nghị quyết, đề án về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Hằng năm, sở chủ trì hoặc phối hợp tổ chức các lớp truyền dạy DSVH trong cộng đồng; phát triển phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng; trình diễn, giới thiệu DSVH tiêu biểu, đặc trưng thông qua tổ chức, tham gia các sự kiện VH,TT&DL cho cán bộ, nhân dân. Bên cạnh đó, tham mưu xét tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực văn hóa phi vật thể. Từ đó, phát huy vai trò của nghệ nhân trong việc truyền dạy, lan tỏa giá trị di sản qua các lễ hội. Đồng thời, ứng dụng công nghệ trong bảo tồn; sưu tầm hiện vật.
Từ năm 2021 đến nay, Sở VH,TT&DL tổ chức 41 lớp truyền dạy văn hóa truyền thống các dân tộc; tham mưu hoàn thiện quy trình đề nghị xét tặng 1 nghệ nhân nhân dân, 5 nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực DSVH phi vật thể lần thứ tư, năm 2025; phối hợp với các địa phương phục dựng, duy trì tổ chức 3 lễ hội theo quy mô cấp tỉnh: Lễ hội Gầu Tào của người Mông, Then Kin Pang của người Thái, Lễ hội Đền thờ Vua Lê Thái Tổ thu hút hàng chục nghìn lượt du khách trong nước, quốc tế. Trong các lễ hội của tỉnh, ngoài thực hành các nghi thức cúng còn diễn ra phần thi ẩm thực, thể thao dân tộc hấp dẫn.
Tiến sĩ mỹ học Phạm Thế Hùng (du khách Hà Nội) chia sẻ: Tham dự lễ hội của người Thái ở Lai Châu, tôi ấn tượng với phần thi ẩm thực không chỉ rất độc đáo về món ăn, cách bài trí còn mang dấu ấn đậm nét văn hóa vùng cao. Ẩm thực của đồng bào Thái thật tuyệt vời, từ những sản vật của núi rừng qua đôi tay khéo léo, sự sáng tạo của các bà, các chị, trở thành kiệt tác nghệ thuật.
Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, Sở VH,TT&DL tiếp tục tham mưu, đề xuất tỉnh những chính sách dài hạn nhằm gắn bảo tồn với lan tỏa, phát triển bền vững các DSVH phi vật thể quốc gia; nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân. Tăng cường quảng bá, giới thiệu các DSVH trên phương tiện thông tin đại chúng, nền tảng mạng xã hội đến du khách trong và ngoài nước về Lai Châu - vùng đất giàu bản sắc văn hóa.

Nguồn: https://baolaichau.vn/van-hoa/lan-toa-gia-tri-cac-di-san-van-hoa-phi-vat-the-quoc-gia-606176