Hội tụ tinh hoa làng nghề
Việc sáp nhập ba tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình thành tỉnh Ninh Bình mới là bước ngoặt quan trọng mở ra cơ hội phát triển cho khu vực tiểu vùng năng động phía Nam đồng bằng sông Hồng. Đặc biệt, với việc sở hữu số lượng lớn các làng nghề có thương hiệu và giá trị độc đáo sẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội. Theo thống kê sơ bộ, hiện toàn tỉnh có trên 250 làng nghề, tập trung ở nhiều nhóm ngành nghề khác nhau như chế biến nông, lâm, thủy sản; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ; sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, gốm sứ, dệt may, thêu ren, cơ khí; sinh vật cảnh.
Nổi bật trong số đó là các làng nghề như làng thêu An Hòa; làng dệt lụa Nha Xá; làng nghề song, mây tre đan xã Ngọc Động; trống Ðọi Tam..., ở tỉnh Hà Nam cũ; làng nghề đúc đồng Tống Xá, chạm khắc gỗ La Xuyên, sơn mài Cát Đằng, mây tre đan Vĩnh Hào, múa rối nước Bàn Thạch, làm khăn xếp Giáp Nhất,… ở tỉnh Nam Định cũ hay các làng nghề nổi tiếng ở Ninh Bình cũ như nghề đá Ninh Vân, thêu ren Ninh Hải, gốm Bồ Bát, cói Kim Sơn… Nhiều làng nghề đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia như thêu ren Ninh Hải, đá Ninh Vân, sơn mài Cát Đằng, trống Đọi Tam, dệt lụa Nha Xá,…
Là nghề truyền thống có lịch sử hàng nghìn năm, cũng giống như nhiều nghề, làng nghề khác, nghề trống Đọi Tam, phường Tiên Sơn, tỉnh Ninh Bình đã từng đứng trước nguy cơ mai một do thị trường tiêu thụ ít. Tuy nhiên trong những năm gần đây, làng trống Đọi Tam đã có những phát triển đột phá với nhiều sản phẩm sáng tạo, phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của khách hàng. Ngoài các sản phẩm trống với kích thước, mẫu mã đa dạng, những người thợ ở đây còn sản xuất các sản phẩm xuất khẩu sang các nước châu Á, châu Âu như thùng ngâm rượu, bồn tắm, bồn ngâm chân.
Ông Phạm Trí Trong, Chủ tịch Hiệp hội sản xuất và kinh doanh trống Đọi Tam cho biết: Hiện nay, làng nghề trống Đọi Tam có khoảng 50 xưởng sản xuất, tạo việc làm ổn định cho hàng nghìn lao động địa phương, với mức thu nhập từ 7 đến 15 triệu đồng/người/tháng. Chúng tôi tự hào vì đã duy trì và phát triển được nghề tổ bao đời, nhưng vẫn luôn trăn trở về đầu ra, quảng bá thương hiệu cũng như tiềm năng mở rộng thị trường.
“Việc sáp nhập tỉnh mở ra những cơ hội mới cho làng nghề phát triển cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Với quy mô rộng lớn hơn, dân số đông hơn, thị trường tiêu thụ nội địa sẽ mở rộng. Mặt khác, khi kết nối giao thương giữa các vùng trong tỉnh được cải thiện, sản phẩm của làng trống Đọi Tam sẽ dễ dàng tiếp cận với các trung tâm du lịch lớn như Tràng An, Tam Chúc, Phát Diệm..., từ đó nâng cao khả năng tiêu thụ sản phẩm qua con đường du lịch, văn hóa”-ông Trong kỳ vọng.
Không gian sáng tạo của công nghiệp văn hóa
Mỗi làng nghề của Ninh Bình đều mang một bản sắc, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo. Đây cũng là nguồn tài nguyên du lịch nhân văn quý giá, có ý nghĩa quan trọng trong phát triển công nghiệp văn hóa ở địa phương, thúc đẩy nhiều ngành, nhiều lĩnh vực như mỹ thuật, triển lãm, thủ công mỹ nghệ, kiến trúc cùng phát triển, nổi bật là du lịch văn hóa.
Bà Dương Thị Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Ninh Bình cho biết, du lịch và làng nghề là hai lĩnh vực có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ, mang tính biện chứng. Làng nghề cung cấp cho du lịch những giá trị văn hóa độc đáo, những sản phẩm quà tặng mang đậm bản sắc, còn du lịch lại mở ra con đường đưa làng nghề đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước, góp phần tiêu thụ sản phẩm, tạo thêm sinh kế cho người dân địa phương.
Theo bà Thanh, thời gian qua trên địa bàn tỉnh, nhiều tour du lịch gắn với tham quan, trải nghiệm làng nghề đã được xây dựng và bước đầu phát huy hiệu quả. Ví dụ như tour khám phá làng đá mỹ nghệ Ninh Vân, làng gốm Bồ Bát, làng thêu Văn Lâm, hay tour về làng trống Đọi Tam khu du lịch Tam Chúc, dệt lụa Nha Xá đền Lảnh Giang... Những mô hình này đã cho thấy tiềm năng rất lớn của việc kết nối giữa du lịch và làng nghề.
“Sau khi sáp nhập tỉnh, với sự mở rộng không gian và sự đa dạng văn hóa, nghề truyền thống giữa ba tỉnh cũ, tôi tin rằng đây là thời điểm vàng để đẩy mạnh xây dựng các sản phẩm du lịch gắn với làng nghề. Hiệp hội sẽ tích cực phối hợp với các đơn vị lữ hành, địa phương và nghệ nhân để thiết kế thêm nhiều tour trải nghiệm hấp dẫn, nâng cao chất lượng dịch vụ, đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên am hiểu văn hóa làng nghề và kết nối thị trường”-bà Thanh chia sẻ thêm.
Ông Trịnh Quốc Đạt, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nhấn mạnh: việc sáp nhập mở ra những cơ hội lớn góp phần bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống. Song làng nghề Ninh Bình hiện nay cũng giống như các làng nghề trên cả nước đang phải đối mặt với không ít thách thức như: đòi hỏi tư duy quản lý đổi mới, sáng tạo, kịp thời, nhất là đội ngũ cán bộ cấp xã khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp; hạ tầng chưa đồng bộ; giao thông đi lại khó khăn, kho bãi, logistic thiếu kết nối.
Vì vậy, để làng nghề phát huy tiềm năng, thế mạnh, thúc đẩy công nghiệp văn hóa phát triển, Ninh Bình cần xây dựng chuỗi giá trị văn hóa cho sản phẩm làng nghề. Mỗi sản phẩm không chỉ cần chất lượng tốt, mà còn phải kể được câu chuyện về lịch sử, về con người, văn hóa.
Ngoài ra cần đẩy mạnh chuyển đổi số và sáng tạo thiết kế. Tăng cường kết nối nghệ nhân với các nhà thiết kế trẻ, các start-up sáng tạo để cải tiến mẫu mã, đa dạng hóa sản phẩm mà không mất đi hồn cốt truyền thống. Cần tạo mô hình làng nghề, điểm đến văn hóa, xây dựng không gian trình diễn nghề, khu trải nghiệm, chợ đêm làng nghề, các tour học làm nghề, workshop dành cho du khách quốc tế...
Trong dòng chảy phát triển của công nghiệp văn hóa, làng nghề truyền thống không chỉ là nơi lưu giữ ký ức văn hóa dân tộc, mà còn là nguồn lực quý giá để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Việc khai thác hiệu quả không gian phát triển mới, đẩy mạnh kết nối vùng, đầu tư chiều sâu cho sáng tạo và quảng bá sản phẩm làng nghề sẽ giúp các làng nghề không chỉ “hồi sinh” mà còn có thêm nhiều dư địa để phát triển, trở thành không gian sáng tạo quan trọng của công nghiệp văn hóa.
Nguồn: https://baoninhbinh.org.vn/lang-nghe-ninh-binh-trong-khong-gian-phat-trien-moi-976698.htm
Bình luận (0)