Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản

Từ đầu tháng 3 đến nay, hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh diễn ra nhộn nhịp, bởi nhu cầu tiêu thụ mạnh. Hiện nay, nhu cầu cát xây dựng tăng cao, nhằm phục vụ các dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn tăng tốc thi công.

Tại các mỏ cát, xe vận chuyển ra - vào liên tục để chở cát đi tiêu thụ. Để tránh tình trạng các chủ mỏ gia tăng quá mức phạm vi, công suất khai thác cho phép, cơ quan chuyên môn và chính quyền các địa phương phối hợp giám sát hoạt động; đồng thời tổ chức kiểm tra phạm vi, diện tích khu vực mỏ, công suất, trữ lượng, phương pháp khai thác...

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Võ Minh Vương cho biết, khoáng sản mang lại nguồn thu lớn cho ngân sách nhưng nếu không được kiểm soát chặt chẽ, hoạt động khai thác sẽ gây ra những hệ lụy cho môi trường, xã hội. Thời gian qua, chính quyền cơ sở đã chủ động kiểm tra, giám sát, nhất là phát huy vai trò giám sát của cộng đồng đối với hoạt động khai thác khoáng sản. Qua đó, góp phần đảm bảo hoạt động khai thác khoáng sản hiệu quả, minh bạch.

Hoạt động khai thác cát tại mỏ Vạn Xuân, xã Hành Thiện (Nghĩa Hành).

Đơn cử như tại mỏ cát Vạn Xuân 2, xã Hành Thiện (Nghĩa Hành), vai trò giám sát của cộng đồng đã được phát huy hiệu quả. Trưởng thôn Tân Hòa, xã Hành Tín Tây (Nghĩa Hành) Nguyễn Văn Hùng chia sẻ, người dân ở đây lo nhất là việc khai thác cát quá mức sẽ gây ra tình trạng sạt lở bờ sông phía xã Hành Tín Tây. Thế nên, cùng với chính quyền địa phương, Ban giám sát cộng đồng thôn Tân Hòa thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình hoạt động khai thác của doanh nghiệp (DN). Thời gian hoạt động phải đảm bảo từ 6 giờ đến 16 giờ hằng ngày, không tổ chức hoạt động vào ban đêm và trong mùa mưa lũ. Các phương tiện vận chuyển cát phải được DN sắp xếp hợp lý, không để xảy ra tình trạng mất an toàn giao thông. Tuyến đường vận chuyển phải được tưới nước, dọn vệ sinh thường xuyên để hạn chế bụi. Sự góp sức của Ban giám sát cộng đồng thôn Tân Hòa giúp hoạt động khai thác cát tại mỏ Vạn Xuân ổn định, kịp thời phát hiện và thông báo với cơ quan chức năng ngăn chặn một số đối tượng khai thác cát trái phép vào ban đêm.

Theo Sở NN&MT, toàn tỉnh hiện có 74 mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (trữ lượng khoảng 74 nghìn mét khối) còn hiệu lực; trong đó có 28 mỏ đá, 7 mỏ cát, 27 mỏ đất đồi; còn lại là mỏ đất, cát, đá cấp chỉ định cho công trình, dự án. Riêng 7 mỏ cát còn hiệu lực tập trung ở các huyện: Mộ Đức, Nghĩa Hành, Tư Nghĩa, Sơn Hà, Sơn Tịnh và TP.Quảng Ngãi, với diện tích hơn 95ha; tổng trữ lượng trên 1,7 triệu mét khối; công suất khai thác hơn 357 nghìn mét khối/năm. Trong 2 năm (2023 - 2024), tỉnh tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng đối với 10 mỏ cát (trữ lượng gần 1,9 triệu mét khối); 13 mỏ đất (gần 6,7 triệu mét khối); 1 mỏ đá chẻ và 1 mỏ cát biển nạo vét. Hầu hết DN hoạt động trong lĩnh vực khai thác khoáng sản được cấp phép đều tuân thủ các quy định của pháp luật trong quá trình hoạt động, từ việc lắp đặt trạm cân, camera giám sát đến tổ chức khai thác, vận chuyển khoáng sản.

Tình trạng khai thác, vận chuyển trái phép khoáng sản, chủ yếu là cát vẫn tái diễn và ngày càng diễn biến phức tạp. Đơn cử như tại xã Tịnh An (TP.Quảng Ngãi), tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra có quy mô lớn cả về phạm vi, khu vực lẫn phương tiện, máy móc.

Nhu cầu tiêu thụ cát tăng cao, nên hoạt động khai thác tại mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng (TP.Quảng Ngãi) diễn ra liên tục.

Theo Phó Chủ tịch UBND TP.Quảng Ngãi Nguyễn Lâm, thời gian qua, lực lượng chức năng của thành phố đã tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý 21 vụ mua bán, vận chuyển cát không rõ nguồn gốc tại xã Tịnh An, trong đó có 13 vụ mua bán, 8 vụ vận chuyển. Thành phố cũng đã chỉ đạo lực lượng chức năng các xã Tịnh An, Tịnh Long tăng cường tuần tra, kiểm soát thường xuyên, nhất là vào ban đêm để phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, việc theo dõi, phát hiện và xử lý tình trạng khai thác cát trái phép gặp nhiều khó khăn, bởi địa bàn rộng, lực lượng mỏng, phương tiện thiếu, trong khi các đối tượng khai thác cát trái phép ngày càng tinh vi. UBND thành phố đã có văn bản đề nghị Công an tỉnh tổ chức lực lượng kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi khai thác khoáng sản trái phép xảy ra trên địa bàn thành phố, đặc biệt là tại 2 xã Tịnh An, Tịnh Long. 

Sở NN&MT cũng đã rà soát và thông báo với các địa phương về thông tin pháp lý, tình hình hoạt động khai thác của các khu vực đã cấp phép, ranh giới các quy hoạch khoáng sản, quy hoạch sử dụng đất, khu vực dự trữ khoáng sản... để đối chiếu kiểm tra thực tế ngoài thực địa. Với những DN đã hết hạn giấy phép khai thác, chính quyền địa phương giám sát và yêu cầu chấm dứt hoạt động, thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ, cải tạo phục hồi môi trường theo quy định.

Phó Giám đốc Sở NN&MT Võ Minh Vương cho rằng, để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động khai thác khoáng sản, bên cạnh nỗ lực của ngành chuyên môn, Sở NN&MT đề nghị các địa phương cần vào cuộc quyết liệt, nhất là nắm cụ thể các khu vực, điểm nóng khai thác trái phép trên địa bàn. Lập danh sách các đối tượng khai thác, tàng trữ, vận chuyển tiêu thụ khoáng sản trái phép trên địa bàn; đồng thời xây dựng kế hoạch cụ thể từng khu vực để tuyên truyền, vận động người dân cùng tham gia đấu tranh với các đối tượng vi phạm. Qua đó, góp phần khắc phục triệt để tình trạng khai thác trái phép, ngăn chặn thất thoát khoáng sản.

ỨNG DỤNG CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN KHOÁNG SẢN 
Để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài nguyên khoáng sản, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền yêu cầu người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương nâng cao vai trò, trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao. Riêng Sở NN&MT khẩn trương nghiên cứu, tham mưu tỉnh đầu tư ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số nhằm thiết lập nền tảng tài nguyên số trong quản lý, khai thác khoáng sản để kịp thời phát hiện, ngăn chặn những trường hợp vi phạm, nhằm hạn chế thất thoát tài nguyên khoáng sản.

 

Bài, ảnh:  MỸ HOA

 

Nguồn: https://baoquangngai.vn/kinh-te/giao-thong-xay-dung/202504/nang-cao-hieu-qua-quan-ly-su-dung-tai-nguyen-khoang-san-da5334b/