Nghệ nhân, cựu đại tá Công an 91 tuổi lần thứ 3 vô địch lễ hội chọi trâu Đồ Sơn

Theo thông lệ, ngày 9/8 âm lịch năm nay, lễ hội chọi trâu truyền thống, di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia được khởi tranh. Sau những màn so tài quyết liệt, căng thẳng và vô cùng hấp dẫn, khán giả bày tỏ sự ngạc nhiên xen lẫn khâm phục, khi biết chủ trâu vô địch lại là… nghệ nhân Đinh Đình Phú.

Trong khoảnh khắc trao giải lễ hội chọi trâu truyền thống Đồ Sơn năm 2025 diễn ra vào ngày 30/9, khi Ban tổ chức công bố chủ trâu vô địch là nghệ nhân Đinh Đình Phú ở phường Đồ Sơn (TP Hải Phòng), trên khán đài vang lên tiếng hoan hô, hòa vào tiếng trống hội tưng bừng.

Và càng đáng nể hơn, khi người ta nhìn thấy nghệ nhân Đinh Đình Phú trong bộ lễ phục đỏ rực rỡ, bước lên sân khấu, tay nâng cao lễ phẩm giải thưởng, và không phải ai cũng biết ông đã 91 tuổi.

Nghệ nhân Đinh Đình Phú (giữa) vui mừng khi lần thứ 3 giành ngôi vô địch tại các kỳ lễ hội chọi trâu Đồ Sơn (Hải Phòng).

Sinh năm 1935, ông Phú tên khai sinh là Đinh Đình Ngà. Khi Cách mạng tháng 8/1945 bùng nổ, mới 15 tuổi ông Phú đã làm liên lạc cho Việt Minh chống Pháp với tên hoạt động là Đinh Đình Phú. Năm 19 tuổi, ông đến tuổi tòng quân, trở thành chiến sĩ Công an rồi tham gia bộ đội chiến đấu khắp các chiến trường, sau đó ông lại về công tác trong ngành Công an, tại Công an TP Hải Phòng.

Cuộc đời ông trải qua bao nhiêu khó khăn, bom rơi đạn lạc, trưởng thành qua năm tháng, qua mỗi bước đường, nhưng ông luôn giữ trong mình lòng kiên trung với Đảng, thủy chung với tình yêu quê hương đất nước.

Năm 1993, Đại tá An ninh Đinh Đình Phú nhận quyết định nghỉ hưu. Trở về sinh sống ở Đồ Sơn, ông an trí với thú vui đọc sách, làm thơ, nhưng vẫn đau đáu một điều rằng, quê hương Đồ Sơn của ông từ lâu có lễ hội chọi trâu nổi tiếng nhưng đứng trước nguy cơ bị thất truyền bởi nhiều năm không được tổ chức.

Ông Phú khi đó cùng những người dân địa phương tâm huyết khác đã không quản ngại gian khó, thủ tục phức tạp, quyết chí vận động khôi phục lễ hội truyền thống độc đáo này.

Trâu số 06 của nghệ nhân Đinh Đình Phú "đo ván" đối thủ tại lễ hội chọi trâu Đồ Sơn vào sáng 30/9/2025.

Khi lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được khôi phục, ông Phú cũng là người góp công rất lớn vào việc thu thập tìm kiếm tài liệu và tự mình chắp bút viết thành sách về lễ hội chọi trâu, để lễ hội này sau đó được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2020.

Ông Phú nhớ lại: “Vào năm đó (năm 2003), đúng vào dịp lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được tổ chức, Trung tâm UNESCO văn hóa Bắc Bộ đã họp báo giới thiệu hai cuốn sách “Đồ Sơn - Lịch sử và Lễ hội chọi trâu” và “Tản mạn Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn” của tôi, do NXB Văn hóa thông tin ấn hành”.

Không chỉ dừng ở đó, ông Phú còn là một chủ trâu có nhiều kinh nghiệm, đã đoạt nhiều giải trong các kỳ lễ hội và được tôn vinh là Nghệ nhân dân gian từ năm 2014. Đã nhiều năm qua, người Đồ Sơn đã quen với hình ảnh một ông lão sắm vai “mục đồng”, sáng dắt trâu đi, chiều dắt trâu về, vỗ về chăm sóc, huấn luyện chúng thành những “võ ngưu” tinh nhuệ.

Ông là người đầu tiên ở Đồ Sơn huấn luyện được trâu có màn “quỳ chào khán giả” và cũng là người duy nhất có 3 lần đoạt giải vô địch kể từ khi lễ hội chọi trâu truyền thống này được tái tổ chức (tính cả năm 2025).

Đồng thời, ông Phú cũng là người cao tuổi nhất tham gia với tư cách chủ trâu. Ông tâm sự: “Lễ hội chọi trâu đã đi vào máu thịt người Đồ Sơn, dòng họ nhà tôi gắn liền với đất tổ Đồ Sơn, cũng là gắn liền với lễ hội chọi trâu…”.

Nghệ nhân Đinh Đình Phú (thứ 3 từ phải sang) nhận phần thưởng dành cho chủ trâu vô địch lễ hội chọi trâu Đồ Sơn năm 2025.

Chia sẻ về kinh nghiệm chọn và huấn luyện trâu chọi, ông Phú cho biết, khi tậu trâu phải đặc biệt coi trọng tinh tướng của nó, xem khoang xem khoáy, xem móng vó, lông da, sừng đầu, ngực ức, mắt mũi… thế nào để hội tụ đủ 3 tiêu chí.

Thứ nhất trâu phải cường tráng, có sức khỏe, sức chiến đấu cao và dẻo dai; thứ hai trâu phải có độ gan lì, chịu được đòn; thứ ba trâu phải có ánh mắt tinh ranh, có đòn đánh hiểm…

Quá trình chăm sóc trâu chọi cũng kỳ công không kém, khi tậu trâu về phải cho uống thuốc tẩy giun sán, đơn giản thức ăn chính là cỏ nhưng phải tăng cường cho ăn vào ban đêm, rồi lúc nào cho ăn mía, lúc nào cho ăn cháo, lúc nào cho ăn trứng gà… để trâu hấp thụ được đủ chất dinh dưỡng.

Ngoài ra phải chọn thời điểm cho trâu tập chạy, tập bơi rèn luyện cơ bắp, sức khỏe và độ nhanh nhạy, chưa kể một số “thủ thuật” dân gian khác để bảo vệ sức khỏe cho chú trâu.

Theo Phó Chủ tịch UBND phường Đồ Sơn Phạm Hoàng Tuấn, người có nhiều năm làm công tác lễ hội chọi trâu truyền thống, những kinh nghiệm của nghệ nhân Đinh Đình Phú cũng như thành tựu ông có được thực sự là pho sử sống động về lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, góp phần gìn giữ và làm giàu hơn bản sắc văn hóa của vùng ven biển Hải Phòng nói riêng và của Việt Nam nói chung. Có lẽ chỉ riêng về điều này, nghệ nhân Đinh Đình Phú đã xứng danh là người nổi tiếng.

Nguồn: https://cand.com.vn/Chuyen-dong-van-hoa/nghe-nhan-cuu-dai-ta-cong-an-91-tuoi-lan-thu-3-vo-dich-le-hoi-choi-trau-do-son-i783079/