Nghệ sĩ Bá Chung: Lửa nghề trên sân khấu chèo

BẮC NINH - Trong ánh đèn sân khấu lung linh - nơi tiếng trống chèo ngân lên hòa cùng nhịp phách rộn ràng, khán giả nhiều nơi đã quen thuộc hình ảnh người nghệ sĩ có gương mặt điển trai và lối diễn sâu lắng. Đó là nghệ sĩ Bá Chung, diễn viên tài năng của Nhà hát Chèo Bắc Ninh. Với anh, chèo không chỉ là nghề mà còn là duyên, là hơi thở, là cuộc đời.

Từ cậu bé quản ca đến nghệ sĩ chèo

Sinh năm 1991 tại xã Hương Lâm, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang (nay là xã Xuân Cẩm, tỉnh Bắc Ninh), Nguyễn Bá Chung lớn lên giữa miền quê giàu truyền thống văn hóa, nơi những làn điệu dân ca, câu hát chèo đã thấm vào tâm hồn. Khi còn là học sinh tiểu học, cậu bé Chung nổi bật trong các phong trào văn nghệ của trường và luôn là “quản ca" của lớp.

Nghệ sĩ Bá Chung trong vở diễn "Thiên mệnh".

Mỗi khi xã tổ chức hội diễn văn nghệ hay có đoàn chèo về biểu diễn, Chung đều có mặt và say sưa dõi theo từng câu hát, động tác của các nghệ sĩ. Niềm say mê ấy lớn dần, để rồi sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, anh quyết định thi tuyển vào lớp diễn viên chèo của Trường Trung cấp Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Giang. Ra trường, Bá Chung được nhận về Nhà hát Chèo Bắc Giang (nay là Nhà hát Chèo Bắc Ninh) làm việc.

Diễn chèo không chỉ đơn giản là diễn, đó còn là sự kết hợp tinh tế giữa ca, múa, nhạc, lời thoại, động tác và biểu cảm. Một vai diễn chỉ vài chục phút trên sân khấu, nhưng người nghệ sĩ phải tập luyện cả tháng trời. Không ít bạn bè cùng trang lứa với Bá Chung bỏ cuộc sau một thời gian bước chân vào nghề. Có những đêm Bá Chung tập hát đến khản giọng nhưng anh chưa bao giờ nản. Anh quan niệm, nghề nào cũng vậy, nếu không đam mê, không yêu nghề cháy bỏng thì không thể thành công.

Từ một diễn viên trẻ, được các đạo diễn và nghệ sĩ đi trước dìu dắt, truyền nghề cùng nỗ lực cá nhân, Bá Chung từng bước trưởng thành. Với gương mặt điển trai, lối diễn tự nhiên, giọng hát ngọt ngào... anh nhanh chóng được lãnh đạo Nhà hát, đạo diễn tin tưởng giao đảm nhận nhiều vai chính, đặc biệt là vai chính diện, như: Vua, hoàng tử, thái sư, thủ lĩnh… Ở mỗi vai diễn, anh đều đầu tư công phu, tìm tòi để nhân vật có hồn, có chiều sâu. Khi hóa thân vào vai người anh hùng trong chiến trận, Bá Chung thể hiện thần thái mạnh mẽ, oai phong. Khi là người nông dân hiền hậu, anh lại diễn bằng ánh mắt, nụ cười, sự chân thật, mộc mạc. "Có nhân vật trong vở diễn bị cụt một tay, khi hóa trang, tôi phải chọn áo phù hợp để giấu, buộc chặt cánh tay của mình lại, cảm giác rất khó chịu, trong khi vừa hát, vừa diễn. Nhiều lần, khi chuẩn bị biểu diễn, tôi bị sốt cao, đầu đau nhức nhưng vẫn cố gắng hoàn thành tốt vai diễn của mình để không phụ lòng khán giả", Bá Chung trải lòng.

Với vai phản diện, Bá Chung cũng được đạo diễn nhiều lần cho thử sức và thể hiện khá thành công. Nghệ sĩ Nhân dân Tạ Quang Lẫm, Giám đốc Nhà hát Chèo Bắc Ninh nhận xét: "Nghệ sĩ Bá Chung có tư duy sáng tạo, luôn tìm tòi những cái mới trong từng vai diễn, hội tụ nhiều yếu tố của một diễn viên trên sân khấu chèo truyền thống, từ giọng hát, hình thể đến cách diễn xuất. Mỗi vai diễn mang một màu sắc riêng biệt song Bá Chung nắm bắt rất nhanh, khắc họa hình tượng nhân vật một cách rõ nét".

Giữ lửa đam mê

Suốt 13 năm gắn bó và cống hiến cho Nhà hát Chèo Bắc Ninh, nghệ sĩ Bá Chung đã để lại dấu ấn đậm sâu trong lòng khán giả với hơn 30 vai diễn. Mỗi vai diễn là một lát cắt nghệ thuật tinh tế - kết tinh của tài năng, tâm huyết và niềm say mê cháy bỏng với sân khấu chèo. Năm 2013, tại Liên hoan Chèo toàn quốc tổ chức ở Hải Phòng, Bá Chung gây ấn tượng mạnh với vai Cả Trọng trong vở "Bà Ba Cẩn", mang về cho anh Huy chương Bạc đầu tiên trong sự nghiệp. Ba năm sau, tại Ninh Bình, anh tiếp tục chứng minh sức sáng tạo khi hóa thân thành Trần Bá trong vở "Chuyện tình hoàng tử và sơn nữ" và một lần nữa vinh dự nhận Huy chương Bạc cá nhân.

Nghệ sĩ Bá Chung cùng gia đình.

Không dừng lại ở đó, năm 2019, Bá Chung khẳng định sự chín muồi trong nghề với vai tướng Vũ Văn Giỏi trong vở "Gọi đò", tiếp tục giành Huy chương Bạc tại Liên hoan Chèo toàn quốc. Năm 2020, anh tỏa sáng trên sân khấu Thủ đô với vai Lý Long Tường trong vở "Hoàng Thúc Lý Long Tường" và mang về Huy chương Vàng - phần thưởng xứng đáng cho tài năng và lao động nghệ thuật nghiêm túc. Bốn năm sau, tại Liên hoan Sân khấu Thủ đô 2024, Bá Chung thêm một lần khẳng định vị thế của mình trong làng chèo đương đại khi giành Huy chương Vàng với vai Long trong vở "Sóng ven đô".

Trong sự nghiệp diễn xuất của mình, anh được nhận nhiều Bằng khen, Giấy khen của UBND tỉnh và các ngành trao tặng. Mới đây, nghệ sĩ Nguyễn Bá Chung là một trong những cá nhân điển hình được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen tại Đại hội Thi đua yêu nước tỉnh Bắc Ninh lần thứ Nhất, giai đoạn 2020-2025. Người bạn đời của Bá Chung cũng là một trong những diễn viên trẻ tài năng của Nhà hát Chèo Bắc Ninh luôn đồng hành, động viên chồng trên con đường nghệ thuật cũng như cuộc sống.

Những ngày này, anh đang cùng đồng nghiệp luyện tập vở "Thiên mệnh" do Nghệ sĩ Nhân dân Tạ Quang Lẫm làm đạo diễn, chuẩn bị tham gia Liên hoan Chèo toàn quốc năm 2025 tổ chức tại phường Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh dự kiến diễn ra từ ngày 20/10 đến 5/11. Ở vở này, Bá Chung vào vai diễn chính là Thái sư Trần Thủ Độ.

Không chỉ hát hay, diễn giỏi, Bá Chung còn thể hiện xuất sắc nhiều loại hình nghệ thuật dân gian khác như hát quan họ, hát văn, chơi nhạc cụ dân tộc... Anh quan niệm, người nghệ sĩ phải hiểu sâu, biết rộng, phải yêu âm nhạc dân gian mới bắt được chiều sâu, diễn ra cái hồn của nghệ thuật chèo.

Ngoài công việc biểu diễn, Bá Chung còn tham gia hỗ trợ các lớp truyền dạy chèo theo chương trình "Sân khấu học đường"; khôi phục các câu lạc bộ chèo ở nhiều làng quê. Anh luôn sẵn sàng góp mặt trong các buổi biểu diễn phục vụ Nhân dân ở miền núi, vùng cao, nơi khán giả ít có điều kiện xem chèo. Với anh, mỗi vai diễn là một lần được sống thêm một cuộc đời mới, được gửi gắm tình yêu, niềm tin và tâm hồn người nghệ sĩ đến công chúng.

 

Bài, ảnh: Công Doanh

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/nghe-si-ba-chung-lua-nghe-tren-san-khau-cheo-postid429117.bbg