Nghĩa Tâm phục hồi vùng cây ăn quả có múi theo hướng bền vững

Từng là “thủ phủ cam” của huyện Văn Chấn (cũ), Nghĩa Tâm đã trải qua giai đoạn khó khăn khi dịch bệnh và đất thoái hóa khiến hàng loạt vườn cam chết trắng. Hôm nay, nhờ sự thay đổi cách làm của nông dân cùng sự đồng hành chính quyền, sự hỗ trợ của hợp tác xã vùng cây có múi nơi đây đang hồi sinh theo hướng bền vững.

Nghĩa Tâm được thành lập trên cơ sở sáp nhập ba xã: Bình Thuận, Minh An và Nghĩa Tâm của huyện Văn Chấn (cũ). Vùng đất này từng nổi tiếng là “thủ phủ cam”, với những triền đồi bạt ngàn giúp nhiều gia đình khấm khá, con em có điều kiện học hành đầy đủ.

Nhưng từ năm 2016, dịch bệnh vàng lá, thối rễ lan rộng, cộng thêm đất đai bạc màu vì lạm dụng hóa chất, khiến cây cam suy kiệt, nhiều vườn phải chặt bỏ. Vùng cam trù phú một thời trở nên tiêu điều. Bài học ấy buộc người dân phải thay đổi tư duy sản xuất, hướng tới nông nghiệp sạch, bền vững, khôi phục lại thương hiệu cây có múi.

Vườn chanh giống của gia đình anh Đỗ Văn Lợi hàng ngày được chăm sóc cẩn thận.

Hiện nay, xã Nghĩa Tâm có trên 700 ha cây ăn quả, chủ yếu là cây có múi. Trên những triền đồi, từng vạt cam xanh mướt đang hồi sinh. Người dân nơi đây đang tất bật tỉa cành, bón phân hữu cơ, chăm sóc từng gốc cây. Những giọt mồ hôi trên đồi xen lẫn tiếng nói, cười rộn rã đang thắp lên niềm tin: mùa quả ngọt sẽ trở lại.

Trong hành trình khôi phục ấy, nhiều hộ mạnh dạn thay đổi cách làm nhằm nâng cao hiệu quả. Gia đình anh Đỗ Văn Lợi ở thôn An Thái có 4 ha cam, do nhiều gốc già cỗi, kém phát triển, anh chuyển 2 ha sang trồng chanh. Mỗi năm, gia đình thu khoảng 25 tấn chanh, bán với giá 10.000 - 13.000 đồng/kg, cộng thêm thu từ cành chiết, tổng doanh thu đạt khoảng 400 triệu đồng.

Anh Lợi chia sẻ: Trước đây, chúng tôi quen dùng nhiều phân hóa học, cây nhanh lớn nhưng đất chai cứng, dễ phát sinh sâu bệnh. Giờ chuyển sang trồng chanh, dùng phân hữu cơ, đất tơi xốp, cây khỏe, hiệu quả kinh tế ổn định hơn.

Cam Nghĩa Tâm nổi tiếng vị ngọt đậm, múi mọng nước, hương thơm đặc trưng.

Cũng kiên trì giữ cây có múi, gia đình anh Nguyễn Hải Bằng ở thôn Đát Tờ đã chuyển đổi diện tích cam kém chất lượng sang trồng cam canh và quýt sen. Những cây mới đang xanh tốt, quả đều, chất lượng tốt, mang về cho gia đình hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Anh Bằng chia sẻ: Chúng tôi không bỏ cây cam mà thay giống, thay cách làm. Cam, quýt ngon vẫn có chỗ đứng, chỉ cần làm đúng kỹ thuật thì thu nhập chắc chắn ổn định.

Người dân xã Nghĩa Tâm nhận cây giống cam, quýt.

Không chỉ các hộ đơn lẻ, Hợp tác xã Cam Bình Thuận cũng là điểm sáng trong quá trình phục hồi cây có múi ở Nghĩa Tâm. Hợp tác xã hiện có hơn 90 ha cam, trong đó hơn 70 ha đang giai đoạn nuôi quả xanh. Các thành viên đã thay đổi tập quán, áp dụng VietGAP, ưu tiên phân hữu cơ, tuyệt đối không dùng thuốc diệt cỏ. Nhờ đó, cây cam khỏe mạnh, quả đều, không còn cảnh vàng lá như trước.

Anh Nguyễn Hải Bằng kiểm tra chất lượng cam, quýt đang trong thời kỳ sinh trưởng, phát triển.

Cam Bình Thuận đã được chứng nhận VietGAP, đạt chuẩn OCOP 3 sao, tiêu thụ ổn định tại Hà Nội và nhiều tỉnh lân cận. Sản phẩm không chỉ mang lại thu nhập cho thành viên mà còn góp phần khẳng định thương hiệu nông sản sạch của địa phương.

Đồng hành với nông dân, chính quyền xã Nghĩa Tâm cũng đóng vai trò quan trọng.

Ông Đỗ Chí Thành - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: “Xã đã xây dựng kế hoạch cải tạo vườn cam già cỗi, khuyến khích dùng giống khỏe mạnh, áp dụng VietGAP, hữu cơ; đồng thời đẩy mạnh mô hình liên kết HTX, tổ hợp tác để nâng cao giá trị và ổn định đầu ra”.

Theo ông Thành, xã còn phối hợp với các ngành chức năng cung ứng giống chất lượng, tập huấn kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ dịch bệnh. Đặc biệt, địa phương khuyến cáo người dân không trồng mới trên những diện tích từng bị nhiễm bệnh nặng, mà trước hết cần xử lý mầm bệnh, cải tạo đất bằng phân hữu cơ và men vi sinh nhằm phục hồi độ phì nhiêu, hạn chế nguy cơ dịch tái phát.

So với những vùng cam nổi tiếng như: Cao Phong (Phú Thọ) hay Bắc Quang (Tuyên Quang), Nghĩa Tâm phải trải qua giai đoạn khó khăn đặc biệt: diện tích chết nhiều do dịch bệnh và thoái hóa đất. Song chính từ khó khăn ấy, Nghĩa Tâm lại có cơ hội tạo sự khác biệt. Địa phương sở hữu lợi thế tự nhiên: đất đồi thoát nước tốt, khí hậu ôn hòa, biên độ nhiệt ngày đêm lớn. Quả cam nơi đây nổi tiếng vị ngọt đậm, múi mọng nước, hương thơm đặc trưng. Nếu biết gắn với cải tạo đất, sử dụng phân hữu cơ, men vi sinh thay thế phân hóa học, Nghĩa Tâm hoàn toàn có thể xây dựng lại thương hiệu cam của mình theo hướng “sạch và bền vững” – một xu hướng đang được thị trường ưa chuộng.

Năm 2025, Nghĩa Tâm hứa hẹn vụ cam thắng lợi.

Khôi phục cây có múi ở Nghĩa Tâm không chỉ là khắc phục hậu quả dịch bệnh, mà còn là hành trình làm lại từ đầu trên nền tảng nông nghiệp sinh thái. Người dân thay đổi tư duy sản xuất, chính quyền sát cánh hỗ trợ, hợp tác xã và doanh nghiệp đồng hành trong việc liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Những vườn cam xanh tốt hôm nay chính là minh chứng cho niềm tin vào sự hồi sinh của một thời “thủ phủ cam”. Nghĩa Tâm có cơ sở để khẳng định thương hiệu cây có múi sạch, an toàn, bền vững, đồng thời góp phần tạo dựng hình ảnh mới cho nông sản Lào Cai, vươn xa hơn trên thị trường.

trong tỉnh

Nguồn: https://baolaocai.vn/nghia-tam-phuc-hoi-vung-cay-an-qua-co-mui-theo-huong-ben-vung-post882592.html