Nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ, dấu ấn một đời vì nông dân

Nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ được nhớ đến như một người lãnh đạo gần dân, tận tụy, để lại dấu ấn sâu nặng với nông dân Việt Nam.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Huy Ngọ đã từ trần rạng sáng 16-9-2025.

Ông Lê Huy Ngọ nguyên là Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Trưởng Ban Chỉ đạo phòng chống lụt bão (PCLB) Trung ương (nay là Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT), Đại biểu Quốc hội khóa X, khóa XI.

Ông được biết đến như một vị Bộ trưởng trọn đời vì dân, vì ruộng đồng, vì sự phát triển của nông thôn Việt Nam.

Bộ trưởng trong bão lũ

Trong ký ức nhiều người dân miền Trung, miền Bắc, hình ảnh nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ gắn liền với những mùa mưa lũ.

Chỉ trong vòng 10 năm đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), kiêm Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương (1997-2004), ông đã phải lãnh đạo, điều hành công tác ứng phó và khắc phục hậu quả của 67 trận thiên tai với quy mô, mức độ khác nhau trên khắp mọi miền đất nước.

Bộ trưởng Lê Huy Ngọ (áo sẫm, bên phải) kiểm tra công tác phòng, chống lụt bão năm 1999 cùng Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu. Ảnh: TL.

Từ đồng bằng đến miền núi, từ miền Trung bão lũ đến đồng bằng sông Cửu Long ngập lụt, đâu có khó khăn, thiên tai là ở đó có dấu chân ông. Chính vì thế, Nhân dân trìu mến gọi ông bằng những cái tên đặc biệt: “Bộ trưởng nông dân”, “Bộ trưởng bão lũ”, cho thấy một con người trọn vẹn vì dân.

Ông để lại trong lòng người dân niềm tin rằng, nhà lãnh đạo cũng có thể cùng họ chịu đựng gian khổ, chia sẻ hiểm nguy. Chính sự dấn thân ấy khiến ông được nhớ tới không chỉ như người quản lý nông nghiệp, mà còn là “người của dân”.

Cuốn sách “Người đi trong bão lũ'” viết về những kinh nghiệm quý giá trong hoạt động phòng chống thiên tai của nguyên Bộ trưởng Bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ. Ảnh: nongnghiep.vn.

Trong giai đoạn ông lãnh đạo, ngành nông nghiệp Việt Nam không chỉ chống thiên tai, mà còn vượt lên khẳng định vị thế mới. Ông đã thúc đẩy chương trình trồng mới rừng, góp phần nâng cao độ che phủ; năm 2004, xuất khẩu gỗ và lâm sản lần đầu vượt mốc 1 tỉ USD, mở ra triển vọng ngành công nghiệp chế biến gỗ. Ông cũng khởi xướng phong trào “cánh đồng 50 triệu/ha”, hướng đến tăng giá trị sản xuất, đưa nông dân thoát khỏi tư duy tự cung tự cấp.

Không chỉ dừng lại ở công tác phòng chống thiên tai, ông còn góp phần hình thành nền tảng cho một tư duy mới trong phát triển nông nghiệp: hướng đến sản xuất hàng hóa, tổ chức theo chuỗi giá trị, thúc đẩy mối liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp, giới khoa học và người nông dân. Dù mới ở giai đoạn khởi đầu, nhưng tư duy ấy đã mở ra cách tiếp cận khác, vượt ra khỏi vòng luẩn quẩn “được mùa thì mất giá”, hướng đến mục tiêu người nông dân thực sự được hưởng lợi từ công sức lao động của mình.

Với những đóng góp ấy, tên tuổi ông Lê Huy Ngọ gắn liền với giai đoạn chuyển mình của nông nghiệp Việt Nam: vừa kiên cường trước bão tố, vừa vươn ra thế giới bằng những sản phẩm nông lâm sản có thương hiệu. Và trên hết, ông để lại một di sản tinh thần, đó là lãnh đạo phải biết bước đi cùng dân, nhất là trong lúc khó khăn nhất.

Hành trình từ cậu học trò làng biển đến người chèo lái ngành nông nghiệp

Ông Lê Huy Ngọ sinh năm 1938 tại xã Tĩnh Hải, huyện Tĩnh Gia (nay là phường Hải Bình, tỉnh Thanh Hóa). Trong sự nghiệp chính trị, ông từng là Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VI, Ủy viên Trung ương Đảng các khóa VI, VII, VIII, IX; đồng thời là đại biểu Quốc hội khóa IX và khóa X.

Khởi đầu từ năm 1956, ông theo học tại Trường Trung cấp Nông lâm Trung ương, rồi về công tác tại Ty Nông nghiệp Phú Thọ. Sau khi tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp I Hà Nội, ông lần lượt đảm nhiệm nhiều cương vị tại tỉnh Vĩnh Phúc: Trưởng phòng Kế hoạch Ty Nông nghiệp, Ủy viên Ủy ban Hành chính tỉnh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nông nghiệp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, rồi tiếp tục được tín nhiệm giữ chức Chủ tịch UBND và Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phú.

Ông Lê Huy Ngọ, người "bộ trưởng của nông dân".

Năm 1988, ông được Bộ Chính trị điều động về làm Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Sau đó, ông đảm nhận cương vị Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tổ chức Trung ương Đảng. Đến năm 1997, ông được phân công giữ chức Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đồng thời là Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương.

Trên cương vị cao nhất của ngành, ông không chỉ điều hành bằng lý thuyết quản lý. Xuất phát từ một cậu học trò làng biển, ông luôn giữ cho mình sự giản dị, tinh thần tận tụy, và niềm tin rằng: chỉ khi nông dân đổi đời thì đất nước mới vững mạnh.

Dù nghỉ hưu năm 2008, ông vẫn tiếp tục cố vấn cho chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, chứng minh sự gắn bó trọn đời với lĩnh vực mà ông coi là “gốc rễ” của quốc gia.

Cuộc đời ông, từ chàng trai vùng biển Thanh Hóa đến vị Bộ trưởng nhiều ảnh hưởng, là hành trình vươn lên bằng tri thức, bằng bản lĩnh và bằng một trái tim luôn hướng về nông dân, nông thôn.

“Làm thế nào cho người dân thì làm, vì người dân còn khó lắm”…

Một trong những câu nói ấn tượng của ông Lê Huy Ngọ được mọi người nhớ đến, đó là “Làm thế nào cho người dân thì làm, vì người dân còn khó lắm. Đồng bằng còn khó thế này, miền núi còn khó hơn nhiều”. Đó không phải một khẩu hiệu, mà là sự day dứt thật sự của một người từng trải, một lãnh đạo hiểu rằng giá trị cuối cùng của mọi chính sách là làm cho đời sống người dân tốt lên.

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương (giữa) và ông Lê Huy Ngọ (trái). Ảnh: TL.

Trong suốt sự nghiệp, ông gắn liền với phong cách lãnh đạo giản dị, thực tế. Ông không ngại xắn quần xuống ruộng, lội cùng nông dân, ngồi hàng giờ trong nhà dân để nghe tâm sự. Những chuyến đi ấy giúp ông cảm nhận rõ rệt khó khăn của nông thôn: thiếu vốn, thiếu hạ tầng, thường xuyên chịu thiên tai. Và từ đó, ông tìm cách tháo gỡ bằng những chương trình cụ thể: kiên cố hóa kênh mương, xây dựng hồ chứa, mở đường vào thôn bản, đưa giống cây trồng vật nuôi mới vào sản xuất.

Đồng nghiệp nhớ về ông như một vị Bộ trưởng “đi trong bão lũ”. TS Tô Văn Trường, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam, từng nói:về nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ “cả cuộc đời ông như một hành trình đi qua giông bão, giữ trọn trái tim cho nông dân, nông thôn”

Sau khi nghỉ hưu, ông vẫn dành tâm huyết cho chương trình xây dựng nông thôn mới. Ông nhiều lần nhấn mạnh: “Đạt chuẩn xã, chuẩn huyện là cần, nhưng quan trọng nhất là đời sống của từng người dân, từng thôn bản phải đổi thay rõ rệt”. Tư tưởng ấy thể hiện cái nhìn nhân văn, đặt con người vào trung tâm, vượt trên những báo cáo thành tích.

Với những cống hiến, nguyên Bộ trưởng Lê Huy Ngọ đã được trao tặng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng; Huân chương Độc lập hạng nhì; nhiều Huân chương Lao động và Kháng chiến hạng nhất, nhì, ba; Huân chương Lao động vì sự nghiệp hợp tác Việt Nam - Lào; Huân chương Sư tử Vàng của Sénégal; cùng bằng khen của Thủ tướng, Liên Hợp Quốc và nhiều huân, huy chương, kỷ niệm chương khác.

Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương vô hạn cho gia đình, đồng nghiệp và hàng triệu người dân. Trong từng mùa mưa lũ, trong cánh đồng trĩu hạt, trong những con đường bê tông mới mở ở nông thôn, dấu chân ông vẫn hiện hữu, giản dị, thầm lặng nhưng đầy trách nhiệm.

Xin vĩnh biệt Lê Huy Ngọ, người Bộ trưởng suốt đời vì dân, vì ruộng đồng, vì nông thôn Việt Nam.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, lễ viếng ông Lê Huy Ngọ được tổ chức từ 9h đến 11h ngày 18/9, lễ truy điệu từ 11h đến 11h30 cùng ngày tại Nhà tang lễ quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội.

Nguồn: https://khoahocdoisong.vn/nguyen-bo-truong-le-huy-ngo-dau-an-mot-doi-vi-nong-dan-post2149053627.html