Từ sứ mệnh lịch sử tới chuyến bay "bất ổn"
Tàu vũ trụ CST-100 Starliner đưa 2 phi hành gia Suni Williams và Butch Wilmore rời Trái Đất tới ISS (Ảnh: NASA).
Ngày 5/6/2024, hai phi hành gia Sunita "Suni" Williams và Barry "Butch" Wilmore rời Trái Đất trên tàu vũ trụ CST-100 Starliner của Boeing, đánh dấu chuyến bay có người lái đầu tiên của hãng hàng không Starliner đến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
Trước đây, vốn dĩ chỉ có các cơ quan vũ trụ quốc gia như NASA (Mỹ), Roscosmos (Nga), ESA (châu Âu), JAXA (Nhật Bản) mới có khả năng đưa phi hành gia lên ISS. Tuy nhiên, từ những năm 2020, sự phát triển của ngành hàng không vũ trụ thương mại đã mở ra kỷ nguyên mới khi các công ty tư nhân bắt đầu thực hiện các chuyến bay phi hành đoàn, hướng tới công trình bay ngoài không gian.
Boeing chỉ đơn giản là tiếp nối thành công đó, lặp lại mô hình đã được SpaceX áp dụng thành công, và viết nên lịch sử.
Ngay tại thời điểm bước vào cabin tàu vũ trụ, cả Williams và Wilmore đều ý thức được rằng họ đang tham gia vào một sứ mệnh lịch sử của Boeing nói riêng, và toàn ngành hàng không vũ trụ nói chung, nhưng có lẽ không ai trong số họ hình dung được về kịch bản "điên rồ" của nó.
Chuyến bay tới ISS được thực hiện một cách êm đẹp. Cả 2 phi hành gia cập bến ISS trong sự hoan hỉ và chào đón từ những người đồng nghiệp. Trên Trái Đất, Boeing ăn mừng như thể họ vừa giành được chiếc cúp C1 danh giá trong lĩnh vực khám phá không gian.
Hai phi hành gia cập bến ISS an toàn, nhưng không thể trở về theo đúng lịch trình (Ảnh: NASA).
Truyền thông khi ấy đã viết về Starliner như một bước tiến quan trọng trong việc mở rộng khả năng du hành không gian thương mại của Mỹ, cũng như củng cố vị thế của Boeing trong ngành hàng không vũ trụ.
Tuy nhiên chỉ vài giờ sau, niềm vui vụt tắt sau khi tàu Starliner bắt đầu bộc lộ hàng loạt các vấn đề kỹ thuật.
Butch Wilmore là người đầu tiên phát hiện thấy tiếng động lạ phát ra từ bên trong tàu Starliner. Sự việc khiến chuyên gia của NASA phải ngay lập tức gọi điện xuống Trung tâm Kiểm soát Nhiệm vụ. "Có tiếng động lạ phát ra từ tàu", Wilmore nói. "Tôi không biết nguyên nhân là gì".
Sau đó, Wilmore đã đưa một thiết bị ghi âm vào trong tàu, nhằm cho phép Trung tâm Kiểm soát theo dõi được âm thanh rung động xảy ra. Các cảm biến phát hiện tình trạng rò rỉ khí heli, gây ảnh hưởng đến hệ thống động cơ đẩy. Ngoài ra, một số động cơ phụ cũng không hoạt động ổn định, đặt ra nguy cơ lớn khi quay trở về Trái Đất.
Tổng cộng, các nhóm chuyên môn của NASA đã xác định được ít nhất 3 sự cố nghiêm trọng xảy ra trên tàu vũ trụ kể từ sau khi phóng từ Trái Đất. Trong đó, một sự cố đã được thảo luận từ trước chuyến bay. Hai sự cố còn lại xuất hiện kể từ khi tàu vũ trụ tiến vào quỹ đạo.
Nỗ lực khắc phục bất thành của NASA
Ấn tượng về tàu Starliner hoạt động trên quỹ đạo Trái Đất (Ảnh: Boeing).
Ban đầu, NASA và Boeing dự kiến sẽ kết hợp với nhau, nhằm thực hiện các biện pháp khắc phục ngay trên ISS để đảm bảo an toàn cho chuyến bay trở về. Tuy nhiên, khi các đánh giá kỹ thuật được tiến hành, các nhà khoa học nhận thấy rằng tình trạng của tàu Starliner phức tạp hơn dự đoán, có khả năng gây nguy hiểm nếu tàu quay lại Trái Đất theo lịch trình ban đầu.
Như chúng ta đã biết, không gian luôn là một môi trường đầy rẫy nguy hiểm, đặc biệt khi một tàu vũ trụ gặp trục trặc hoặc phi hành đoàn gặp sự cố. Từ các nguy cơ thực tế đã được ghi nhận trong lịch sử hàng không vũ trụ cho đến những viễn cảnh hư cấu trong các bộ phim khoa học viễn tưởng, tất cả đều cho thấy mức độ khắc nghiệt của vũ trụ và thử thách mà các phi hành gia có thể phải đối mặt.
Điều này dẫn đến một trong những quyết định lịch sử của NASA, khi tạm ngưng hành trình trở về Trái Đất của 2 phi hành gia Suni Williams và Butch Wilmore. Họ sẽ buộc phải lưu trú tại ISS lâu hơn dự kiến, trong khi NASA và Boeing tìm cách khắc phục sự cố.
Rất nhiều cuộc thảo luận và phương án đã được đưa ra. Các kỹ sư đã đề xuất 2 phương án khả dĩ nhất, là sửa chữa hệ thống động cơ ngay trên quỹ đạo, hoặc tìm cách quay về bằng một tàu vũ trụ khác. Tuy nhiên, do mức độ phức tạp của sự cố, phương án đầu tiên đã nhanh chóng bị loại bỏ.
Khi ấy, NASA nhanh chóng tìm kiếm tàu vũ trụ khác để chở 2 phi hành gia mắc kẹt trở về Trái Đất an toàn, vì thời gian sứ mệnh kéo dài trên ISS cũng đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là điều kiện sống, tâm lý và sức khỏe của các phi hành gia.
Suni Williams và Butch Wilmore thích nghi với cuộc sống ngoài không gian trong một sứ mệnh bất đắc dĩ (Ảnh: NASA).
Ban đầu, họ cân nhắc sử dụng tàu Soyuz của Roscosmos, nhưng phương án này gặp nhiều trở ngại, bao gồm sự khác biệt trong thiết kế tàu và các quy trình an toàn nghiêm ngặt. Một phương án khác được NASA và SpaceX đưa ra, là sử dụng tàu Crew Dragon như một phương tiện giải cứu.
Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc 2 phi hành gia sẽ phải kéo dài thời gian lưu trú của họ lên ít nhất 8 tháng. Trước đó, sứ mệnh của họ dự kiến sẽ chỉ kéo dài 8 ngày.
Vào tháng 9/2024, tức hơn 3 tháng sau thời gian bị mắc kẹt trên ISS, 2 phi hành gia ngậm ngùi chứng kiến tàu vũ trụ CST-100 Starliner của Boeing - cũng là con tàu đã đưa họ lên ISS - chính thức rời trạm. Trong chuyến trở về này, tàu không chở theo phi hành gia nào và hạ cánh an toàn tại Cảng vũ trụ White Sands ở bang New Mexico, Mỹ.
Sự căng thẳng ngày càng gia tăng khi truyền thông quốc tế xoáy sâu vào ngoại hình của các phi hành gia, đặc biệt là Suni Williams khi họ tham gia một cuộc phỏng vấn từ xa. Nhiều ý kiến cho rằng, Suni Williams có thể đã gặp phải một vấn đề về tâm lý và sức khỏe nào đó khi phải kéo dài thời gian làm việc tại môi trường không trọng lực. Các bức hình cho thấy cô xuất hiện với vẻ mệt mỏi và có nhiều nếp nhăn hơn.
Tuy nhiên, Butch Wilmore đã bác bỏ nhận định này khi khẳng định rằng họ chưa bao giờ cảm thấy bị "mắc kẹt", "bị kẹt" hay "bị bỏ rơi". "Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng để ở lại lâu, dù kế hoạch trước đó chỉ là ở lại trong thời gian ngắn", Butch Wilmore trả lời câu hỏi của một phóng viên.
Hạ cánh an toàn
Tàu Crew Dragon "Freedom" hạ cánh an toàn, kết thúc hành trình phi thường của 2 phi hành gia mắc kẹt (Ảnh: NASA).
Cuối cùng, rạng sáng ngày 19/3 (theo giờ Hà Nội), NASA và SpaceX đã thành công trong việc đưa Williams và Wilmore trở về Trái Đất an toàn trên con tàu Crew Dragon "Freedom", kết thúc hành trình kéo dài 9 tháng 14 ngày (287 ngày) lênh đênh ngoài vũ trụ.
Trước đó, tàu Freedom đã cập bến ISS vào cuối tuần trước, mang theo các phi hành gia thuộc sứ mệnh Crew-10. Vui nhất khi ấy có lẽ là Williams và Wilmore, vì họ chính là những người sẽ sử dụng con tàu này để bay về Trái Đất.
Sự kiện này đánh dấu chuyến bay thứ 3 ngoài không gian của Suni Williams và Butch Wilmore, nâng tổng số ngày mà Williams sống ngoài Trái Đất lên 608 ngày, đứng thứ 2 thế giới, chỉ sau người nắm giữ kỷ lục là Peggy Whitson (675 ngày). Wilmore cũng đã tích lũy cho mình 464 ngày hoạt động ngoài không gian.
Với Crew-9, SpaceX tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc đưa phi hành gia lên ISS, và hạ cánh an toàn xuống Trái Đất. Đây là sứ mệnh hoạt động thứ 9 và là lần thứ 10 SpaceX thực hiện các chuyến bay có người lái đến trạm vũ trụ kể từ năm 2020. Tàu Crew Dragon "Freedom" cũng đã thực hiện tổng cộng 4 sứ mệnh, bao gồm Crew-9 (2025), Crew-4 (2022) và 2 chuyến bay thương mại của Axiom Space (2023 và 2024).
Hành trình đầy gian nan của Suni Williams và Butch Wilmore cuối cùng cũng khép lại trong an toàn. (Ảnh: Getty).
Sau khi hạ cánh, các nhân viên y tế đã nhanh chóng tiếp cận để kiểm tra sức khỏe của họ. Dù đã trải qua hơn 9 tháng trên quỹ đạo, cả hai phi hành gia dường như đều có tình trạng sức khỏe ổn định. Họ được đưa về trung tâm huấn luyện của NASA để tiếp tục theo dõi và phục hồi trước khi trở lại với cuộc sống bình thường.
Hành trình đầy gian nan của Suni Williams và Butch Wilmore là minh chứng cho những thách thức mà ngành du hành vũ trụ hiện đại vẫn phải đối mặt. Đồng thời, nó cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác giữa các cơ quan không gian như NASA, SpaceX, Boeing và Roscosmos để đảm bảo sự an toàn cho các phi hành gia.
Quyết định của NASA trong việc "níu chân" 2 phi hành gia tại ISS tới 9 tháng chắc chắn sẽ còn để lại nhiều tranh cãi. Tuy nhiên ở chiều ngược lại, sẽ không ai có thể đoán được số phận của Suni Williams và Butch Wilmore nếu như họ tiếp tục ngồi trên tàu vũ trụ CST-100 Starliner trong chuyến bay trở về.
Các sứ mệnh trước đây, chẳng hạn như sự cố Apollo 13 năm 1970, cũng đã gặp phải những trở ngại bất ngờ, đòi hỏi phi hành gia và phi hành đoàn mặt đất phải chứng minh khả năng thích ứng và linh hoạt.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/nhin-lai-su-menh-bat-on-cua-2-phi-hanh-gia-mac-ket-ngoai-khong-gian-20250319093940947.htm
Bình luận (0)