Nợ xây dựng cơ bản, vì đâu nên nỗi (?!)-Bài 1: "Phát lộ" những khoản nợ khổng lồ

(QBĐT) - Việc ồ ạt xây dựng các công trình dự án, trong khi chưa chủ động được nguồn lực đầu tư từ nhiều năm trước, khiến nhiều địa phương đang loay hoay giải quyết nhiều khoản nợ và nợ đọng xây dựng cơ bản (XDCB), với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng. Cùng với đó là nhiều công trình cấp bách xây dựng dang dở, vì chưa được bố trí nguồn vốn để tiếp tục xây dựng hoàn thiện, dẫn đến lãng phí và xuống cấp.

Chỉ còn một thời gian ngắn nữa, mô hình chính quyền hai cấp sẽ đi vào hoạt động, chính quyền cấp huyện giải thể và thành lập đơn vị hành chính cấp xã mới. Các địa phương đã tiến hành thống kê, rà soát nợ XDCB, để giải quyết. Tuy nhiên, cũng từ đây nhiều địa phương “phát lộ” ra” những khoản nợ XDCB  hàng chục tỷ đồng.

Không thể không xây dựng

 

Quảng Phong là một trong những phường nợ XDCB lớn trên địa bàn TX. Ba Đồn, với số tiền lên đến hơn 54,6 tỷ đồng, với 72 công trình, dự án. Đáng nói, phần lớn công trình còn nợ diễn ra từ những năm 2017, 2018. Thậm chí có 23 công trình, với số tiền 8,7 tỷ đồng nợ từ năm 2015 và 2016 đến nay.

 

Các công trình có nợ XDCB lớn, như: Hội trường làm việc của phường (nợ 4,6 tỷ đồng), tuyến đường liên tổ dân phố từ Tân Xuân-tổ dân phố 1 (nợ 6,3 tỷ đồng), công trình hạ tầng kỹ thuật khu quy hoạch phát triển quỹ đất xứ đồng Cồn Đò (nợ 6,2 tỷ đồng). 

Công trình hội trường, cổng, hàng rào, sân trụ sở UBND xã Quảng Sơn (TX. Ba Đồn) còn nợ hơn 2,3 tỷ đồng.

Chủ tịch UBND phường Quảng Phong Nguyễn Thế Sơn cho biết, phần lớn các công trình được đầu tư, nhằm mục tiêu hoàn thành các tiêu chí xây dựng đô thị. Mang tiếng là phường nhưng nguồn thu tập trung chủ yếu dựa vào đất đai, chứ nguồn thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ rất ít. Nếu không quy hoạch, tổ chức bán đấu giá thì làm sao có nguồn lực để đầu tư hoàn thành các mục tiêu đề ra. Vì vậy, thời điểm từ năm 2017-2019, do giá đất tăng cao, địa phương đã tập trung quy hoạch phát triển quỹ đất để tổ chức đấu giá. Nhưng dự án hoàn thành thì không tổ chức bán đấu giá được.

 

Tương tự, Trung Trạch là một trong những địa phương có số nợ và nợ đọng XDCB lớn trên địa bàn huyện Bố Trạch. Qua rà soát địa phương này còn nợ hơn 45 tỷ đồng. Đáng nói, nhiều công trình, dự án hiện vẫn còn dang dở, chưa được thi công vì không được bố trí đủ nguồn vốn.

 

Tại phường Quảng Phúc (TX. Ba Đồn) hiện còn nợ gần 22 tỷ đồng, trong đó nợ từ nguồn ngân sách cấp tỉnh và thị xã hơn 5 tỷ đồng, còn lại là nợ của địa phương. Chủ tịch UBND phường Quảng Phúc Nguyễn Tiến Thành cho biết, hầu hết các công trình đầu tư đều là các công trình dự án cấp bách, phục vụ các mục tiêu quốc gia và mục tiêu của địa phương, nên không thể không triển khai. 

 

Chủ yếu nợ doanh nghiệp

 

Là địa phương khó khăn của TX. Ba Đồn, sau nhiều năm nỗ lực, quyết tâm phấn đấu, năm 2020 xã Quảng Sơn đã “cán đích” mục tiêu xây dựng nông thôn mới (NTM). Thế nhưng, niềm vui về đích NTM không trọn vẹn, bởi địa phương này đang “gánh” khoản nợ gần 10 tỷ đồng. Cụ thể, nợ đọng xây dựng NTM gần 6 tỷ đồng và nợ XDCB gần 4 tỷ đồng. Có khoản nợ đọng phát sinh từ năm 2018, 2019 đến nay chưa trả được.  

Nhiều dự án tạo quỹ đất không tổ chức đấu giá được vì bất động sản xuống thấp.

Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn Trần Văn Huyển cho hay, đầu năm 2020, TX. Ba Đồn tiến hành rà soát, đánh giá các mục tiêu, chỉ tiêu xây dựng NTM trên địa bàn, xã Quảng Sơn muốn hoàn thành mục tiêu cần đến nguồn vốn khoảng 15 tỷ đồng để thực hiện các tiêu chí chưa đạt (khoảng 13 công trình). Trong số 15 tỷ đồng, địa phương phải đối ứng được 50% nguồn vốn (ngân sách xã 35%, huy động xã hội hóa 15%), còn ngân sách thị xã chỉ hỗ trợ 4 tỷ đồng. Thế nhưng, khi lập dự toán đầu tư các công trình, chính quyền địa phương mới “giật mình”, bởi nguồn vốn đầu tư không phải là 15 tỷ đồng mà cần đến số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng. Vì vậy, cán bộ địa phương phải “cắp bị đi… xin”. Nói “xin” cũng không hẳn đúng mà là vận động, “nói khó” với các doanh nghiệp, đơn vị xây dựng bỏ tiền ra thi công trước. Sau đó, địa phương tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất sẽ quyết toán sau. Vì lúc đó, trên địa bàn có dự án hạ tầng đấu giá quyền sử dụng đất ở (diện tích 4,7ha) đang chuẩn bị triển khai. Thế nhưng, do chưa giải phóng được mặt bằng, dự án này hiện nay vẫn còn đang… nằm trong chủ trương và chưa thực hiện được. “Xã nghèo làm việc gì cũng khó. Gần 10 năm nay, ngân sách địa phương không thu được một khoản tiền nào từ nguồn đấu giá quyền sử dụng đất. Các nguồn thu khác thì không đủ chi. Trong khi đó, nhu cầu đầu tư xây dựng, hoàn thiện các công trình trên địa bàn rất lớn”, Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn Trần Văn Huyển thông tin thêm.

Một giám đốc doanh nghiệp xây dựng cho biết, vì quen biết và để “nuôi dưỡng” mối làm ăn lâu dài, doanh nghiệp phải “nhịn miệng” hoặc “bấm bụng” liều vay tiền ngân hàng nhận thi công công trình. Nhiều doanh nghiệp giờ đây phải lấy tiền của công trình này “để nuôi” công trình khác và chờ đợi được trả nợ.

Tương tự, xã Đại Trạch (Bố Trạch) cũng đang gánh khoản nợ XDCB hơn 20 tỷ đồng. Chủ tịch UBND xã Đại Trạch Nguyễn Thị Thu Nga cho hay, các công trình còn nợ chủ yếu rơi vào các công trình cấp bách, thiết yếu để hoàn thành mục tiêu xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn, như: Trường mầm non Đại Phương (mới giải ngân 1/5 tỷ đồng tổng vốn đầu tư), công trình nhà hiệu bộ, nhà xe của Trường tiểu học số 2 (mới giải ngân 1,5/5 tỷ đồng). Số tiền đã giải ngân đều từ nguồn ngân sách của cấp trên, số nợ còn lại là của ngân sách địa phương nợ của doanh nghiệp, nhà thầu.

Dương Công Hợp

 

>>> Bài 2: Công trình cấp bách… dang dở

Nguồn: https://baoquangbinh.vn/kinh-te/202506/no-xay-dung-co-ban-vi-dau-nen-noi-bai-1-phat-lo-nhung-khoan-no-khong-lo-2226932/