Ông Trump áp phí visa H-1B, thung lũng Silicon hoang mang, Ấn Độ lo ngại

(Dân trí) - Chỉ sau một đêm, “tấm vé vàng” H-1B bị đội giá lên 100.000 USD, gấp 60 lần hiện tại. Quyết định chấn động của ông Trump đe dọa ngành IT Ấn Độ và khiến cả thế giới công nghệ lo âu.

H-1B - "tấm vé vàng" trong cuộc đua nhân tài toàn cầu

Hãy tưởng tượng một cuộc cạnh tranh khốc liệt, nơi có gần nửa triệu người tài năng từ khắp thế giới cùng tranh giành chỉ 85.000 suất làm việc tại Mỹ mỗi năm. Đó chính là bức tranh chân thực về H-1B, loại visa dành cho lao động nước ngoài có tay nghề cao, được xem như "tấm vé vàng" để bước chân vào các lĩnh vực chuyên môn tại nền kinh tế số một thế giới.

Về bản chất, H-1B là cánh cửa cho các công ty Mỹ tuyển dụng những kỹ sư, nhà khoa học, lập trình viên và chuyên gia xuất sắc từ nước ngoài khi không tìm được nhân sự phù hợp trong nước. Chương trình này cung cấp 65.000 visa mỗi năm qua hình thức bốc thăm, cộng thêm 20.000 suất ưu tiên cho những người có bằng cấp cao từ các trường đại học Mỹ. Năm 2025, đã có hơn 470.000 đơn đăng ký, cho thấy sức nóng khủng khiếp của nó.

Không có gì ngạc nhiên khi những "gã khổng lồ" của Thung lũng Silicon là những người sử dụng H-1B nhiều nhất. Trong nửa đầu năm 2025, Amazon đã được phê duyệt hơn 10.000 visa loại này. Theo sau là những cái tên quen thuộc như Microsoft, Meta - công ty mẹ của Facebook, Apple và Google. Họ coi H-1B là huyết mạch để duy trì vị thế dẫn đầu, công cụ để thu hút những bộ óc ưu tú nhất hành tinh.

Nhưng cuộc chơi không chỉ của riêng nước Mỹ. Ở bên kia bán cầu, H-1B là nền tảng cho "câu chuyện thành công" trị giá 280 tỷ USD của ngành dịch vụ gia công phần mềm Ấn Độ. Các tập đoàn tỷ USD như Tata Consultancy Services (TCS) hay Infosys đã sử dụng H-1B để đưa hàng chục nghìn kỹ sư Ấn Độ sang làm việc trực tiếp cho các khách hàng lớn tại Mỹ, từ Citigroup đến Walmart.

Với 71% số visa H-1B được cấp cho người Ấn Độ vào năm ngoái, có thể nói H-1B chính là cây cầu nối quan trọng nhất giữa hai cường quốc công nghệ này.

Trong nhiều năm, H-1B đã trở thành một công cụ quan trọng, giúp các tập đoàn công nghệ khổng lồ như Amazon, Microsoft, Meta hay Google lấp đầy khoảng trống nhân sự (Minh họa: Siasat).

Chiến lược "nước Mỹ trên hết"

Và rồi, cây cầu ấy bỗng rung chuyển dữ dội. Ngày 19/9, Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh áp đặt một khoản phí chưa từng có là 100.000 USD cho mỗi đơn xin visa H-1B mới, áp dụng từ ngày 21/9. Quyết định này không ảnh hưởng đến những người đã có visa hoặc đang trong quá trình gia hạn, nhưng nó giáng một đòn mạnh vào tương lai của chương trình.

Theo lý giải từ Nhà Trắng, động thái này là một phần của chiến lược "nước Mỹ trên hết", nhằm ngăn chặn tình trạng "lạm dụng" visa H-1B, vốn bị cho là đã chèn ép lương của người lao động Mỹ và tạo điều kiện cho việc thuê ngoài các công việc trong ngành công nghệ thông tin. Mục tiêu rất rõ ràng, đó là khuyến khích các công ty tuyển dụng nhân sự nội địa.

Đây không phải là bước đi cuối cùng. Lộ trình cải cách của chính quyền Trump còn bao gồm việc Bộ Lao động sẽ nâng mức lương tối thiểu cho người giữ visa H-1B, và Bộ An ninh Nội địa sẽ xây dựng quy định ưu tiên những lao động có mức lương cao nhất trong kỳ bốc thăm.

Động thái này cũng gửi đi một thông điệp rất dứt khoát, đó là nếu muốn thuê người nước ngoài, các công ty phải trả một cái giá rất đắt và phải chứng minh đó là những nhân tài thực sự xuất sắc.

Thung lũng Silicon hoang mang, Ấn Độ chấn động

Thông báo của ông Trump ngay lập tức tạo ra một cơn địa chấn. Tại thung lũng Silicon, sự hỗn loạn ban đầu buộc một số công ty phải khuyên nhân viên hạn chế ra khỏi nước Mỹ, trước khi Nhà Trắng làm rõ rằng quy định chỉ áp dụng cho hồ sơ mới.

Giới chuyên gia kinh tế đã nhanh chóng lên tiếng cảnh báo. Ông Atakan Bakiskan từ ngân hàng đầu tư Berenberg gọi đây là một ví dụ điển hình cho "lối hoạch định chính sách phản tăng trưởng". Ông phân tích rằng việc làm cho chi phí thu hút nhân tài nước ngoài trở nên đắt đỏ một cách cực đoan sẽ gây ra tình trạng "chảy máu chất xám", từ đó đè nặng lên năng suất của cả nền kinh tế.

"Những khoản đầu tư vào trí tuệ nhân tạo khó có thể bù đắp những tổn thất gây ra bởi sự mất mát nguồn nhân lực", ông nhấn mạnh. Ngân hàng này thậm chí đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ từ 2% xuống 1,5% và cảnh báo con số này "có thể sớm trở nên quá lạc quan".

Trong khi các tập đoàn công nghệ lớn có đủ khả năng tài chính để chi trả khoản phí mới, bà Kathleen Brooks, giám đốc nghiên cứu tại XTB, lo ngại rằng các lĩnh vực khác cũng phụ thuộc vào H-1B như y tế và giáo dục có thể gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc tuyển dụng nhân sự tương lai.

Tuy nhiên, tâm chấn của cơn bão lại nằm ở Ấn Độ. Ngành dịch vụ gia công phần mềm trị giá 280 tỷ USD, vốn được coi là câu chuyện thành công của quốc gia này, đang phải đối mặt với một cuộc "viết lại luật chơi".

Ngay trong phiên giao dịch đầu tuần sau thông báo, cổ phiếu của hai gã khổng lồ công nghệ Infosys và TCS đã đồng loạt giảm khoảng 3%. Với một công ty như Infosys, vốn được cấp hơn 2.500 visa H-1B trong năm tài khóa 2024, mức phí mới có thể khiến họ tiêu tốn tối thiểu 250 triệu USD. Điều này buộc họ phải xem xét lại chiến lược của mình.

Chính phủ Ấn Độ bày tỏ lo ngại, cảnh báo về “hệ quả nhân đạo” do nguy cơ xáo trộn cuộc sống của nhiều gia đình. Trên mạng xã hội, dư luận Ấn Độ xuất hiện nhiều ý kiến trái chiều, từ lo lắng đến băn khoăn. Bộ trưởng Thương mại Piyush Goyal nhấn mạnh: “Họ (Mỹ) cũng có phần e ngại tài năng của chúng ta, và chúng tôi không có gì phản đối điều đó.”

Đối với Ấn Độ, quốc gia chiếm tới 71% số visa H-1B được cấp năm ngoái, sắc lệnh mới của ông Trump là một cú sốc thực sự (Ảnh: Getty).

Mục tiêu của ông Trump là bảo vệ việc làm cho người Mỹ, nhưng nước cờ này có thể là một con dao hai lưỡi và gây ra những hệ quả không thể lường trước.

Một kịch bản phản tác dụng đang được các chuyên gia phân tích. Ông Bhaskar Rao, CEO công ty truyền thông Digital Sea, nhận định rằng thay vì thuê người Mỹ, chi phí nhân công bị đội lên có thể buộc các tập đoàn Mỹ phải đẩy mạnh xây dựng các trung tâm năng lực toàn cầu (GCC) ngay tại Ấn Độ. Hiện tại, những ông lớn như Microsoft, Google, Goldman Sachs đã vận hành các trung tâm quy mô lớn ở đây.

"Nếu không thể thuê ngoài tại Mỹ, họ sẽ mở rộng hiện diện ở Ấn Độ", ông Rao nói. Vô hình trung, chính sách này lại có thể thúc đẩy việc làm dịch chuyển ra khỏi nước Mỹ.

Trên thực tế, các công ty công nghệ Ấn Độ đã không ngồi yên. Kể từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump, những tập đoàn như TCS hay Infosys đã dần giảm sự phụ thuộc vào H-1B bằng cách đẩy mạnh tuyển dụng tại chỗ ở Mỹ và xây dựng các trung tâm dịch vụ nội địa. Mức phí 100.000 USD có thể không "kết liễu" họ, mà chỉ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang một mô hình kinh doanh mới, có thể là tập trung vào tư vấn tại chỗ (onshore) tốn kém hơn, hoặc dịch vụ từ xa (offshore) hoàn toàn.

Phía trước là một tương lai đầy bất định. "Quyết định này gần như chắc chắn sẽ bị thách thức ở tòa, và ngành công nghệ sẽ gây áp lực lớn để đảo ngược nó", ông Rao phân tích. Một cú sốc về nguồn cung nhân lực như thế này rõ ràng không có lợi cho Mỹ trong dài hạn.

Cuối cùng, mức giá 100.000 USD cho visa H-1B không chỉ là một rào cản tài chính. Nó là một tín hiệu mạnh mẽ về sự thay đổi trong chính sách nhập cư của Mỹ, một phép thử cho sự linh hoạt của các tập đoàn công nghệ toàn cầu, và là một ván cờ địa chính trị mà ở đó, tương lai của hàng trăm nghìn tài năng và dòng chảy chất xám toàn cầu đang được định đoạt.

Như một chuyên gia đã nhận định: "Không có gì là chắc chắn với ông Trump cả".

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/ong-trump-ap-phi-visa-h-1b-thung-lung-silicon-hoang-mang-an-do-lo-ngai-20250922225510625.htm