Chiều 7/8, tại Trường Đại học Mở TPHCM, Bộ GD&ĐT tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề "Phát triển các trường đại học trở thành các chủ thể nghiên cứu mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo".
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc dự và chủ trì hội thảo.
Phương thức Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp làm động lực
Tại hội thảo, ông Trần Nam Tú, Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ GD&ĐT) trình bày dự thảo Đề án phát triển các trường đại học trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo đến năm 2035.
Đề án đặt ra quan điểm phát triển một số trường đại học trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh theo tiêu chuẩn quốc tế, với năng lực vượt trội trong nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo và đào tạo nhân lực, phát triển nhân tài.
Các trường này sẽ giữ vai trò đầu tàu, dẫn dắt mạng lưới các đại học, viện nghiên cứu, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ chiến lược.
Đề án cũng khẳng định vai trò trung tâm của các đại học quốc gia, đại học vùng, đại học trọng điểm và các cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh trong lĩnh vực nghiên cứu và đào tạo.
Phương thức hợp tác Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp được xác định là động lực phát triển chủ yếu, góp phần hình thành và lan tỏa hệ sinh thái nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, ứng dụng chuyển giao tri thức và đào tạo hiệu quả, bền vững.
Theo lộ trình, đến năm 2030, đề án sẽ lựa chọn, đầu tư phát triển từ 15 đến 20 cơ sở giáo dục đại học công lập có năng lực, uy tín và thế mạnh hàng đầu về nghiên cứu, ứng dụng, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực trong các lĩnh vực ưu tiên của cách mạng công nghiệp 4.0 và khoa học mũi nhọn.
Trong số này, sẽ có ít nhất 2 đại học tinh hoa được đầu tư vượt trội để phát triển theo mô hình đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế. Các mục tiêu cụ thể đến năm 2030 bao gồm: tăng trung bình 12% mỗi năm số lượng công bố khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín; số lượng bằng sáng chế được đăng ký và cấp tăng 20 – 22% mỗi năm; hình thành ít nhất 50 nhóm nghiên cứu mạnh, trong đó có tối thiểu 30 nhóm đạt trình độ quốc tế.
Mỗi cơ sở đại học nghiên cứu mạnh cũng phải thu hút được ít nhất 20 chuyên gia, nhà khoa học giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài hoặc người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu tại Việt Nam.
Đến năm 2035, số lượng trường được đầu tư, phát triển sẽ tăng lên 25 – 30 cơ sở giáo dục đại học công lập. Trong đó, từ 3 đến 5 đại học tinh hoa sẽ được xây dựng theo mô hình đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế.
Các cơ sở này sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng công bố quốc tế ở mức bình quân 15% mỗi năm, bằng sáng chế tăng 23 – 25% mỗi năm. Số nhóm nghiên cứu mạnh sẽ đạt 70, trong đó ít nhất 50 nhóm đạt trình độ quốc tế.
Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, đề án xác định 4 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm: nghiên cứu, rà soát, đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển trường đại học trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh; nâng cao năng lực nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, hợp tác và kết nối của các trường đại học; hỗ trợ triển khai hiệu quả mô hình hợp tác Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp; tăng cường hợp tác song phương, đa phương và hội nhập quốc tế trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và đào tạo.
Nâng cao vị thế cơ sở giáo dục đại học
Tại hội thảo, các nhà khoa học, đại diện trường đại học đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng. Các ý kiến nhằm hiện thực hóa mục tiêu nâng cao vai trò, vị thế của các cơ sở giáo dục đại học trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.
PGS.TS Đinh Đoàn Long, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng trong lĩnh vực khoa học sức khỏe, Việt Nam đang sở hữu một nguồn tài nguyên lớn là “số liệu thô”, song chưa được khai thác hiệu quả.
Cơ chế quản lý khoa học và công nghệ hiện hành chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, vẫn còn ràng buộc, chưa “giải phóng” được tiềm lực khoa học công nghệ, đặc biệt trong nghiên cứu cơ bản và đổi mới sáng tạo.
PGS.TS Long khẳng định, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã mở ra cơ hội để toàn bộ hệ thống giáo dục đại học và khoa học công nghệ thiết lập cơ chế mới, nhằm giải phóng toàn diện tiềm năng khoa học - công nghệ.
Trong đó, các trường đại học, với tiềm lực nghiên cứu và ảnh hưởng kinh tế - xã hội mạnh mẽ sẽ đóng vai trò nòng cốt. Việc kết nối chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và chuyển giao tri thức tại các trường đại học hàng đầu là xu thế tất yếu.
PGS.TS Lê Tiến Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng, DUT) chia sẻ chiến lược phát triển trường đại học bách khoa trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh, gắn kết chặt với đổi mới sáng tạo quốc gia.
Đại diện nhà trường đề xuất Bộ GD&ĐT tăng cường đầu tư ngân sách theo định hướng nghiên cứu, trong đó ưu tiên phân bổ thường xuyên và ổn định cho các trường kỹ thuật trọng điểm khu vực như.
Đặc biệt, cần đầu tư cho nghiên cứu các lĩnh vực công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, năng lượng tái tạo, công nghệ y sinh và hạ tầng giao thông tốc độ cao.
Tại hội thảo, nhiều đại biểu đến từ các trường đại học đã thảo luận về những "điểm nghẽn" trong quá trình phát triển khoa học và công nghệ trong nhà trường.
Theo ý kiến chung, để xây dựng được các chủ thể nghiên cứu khoa học mạnh, trước hết cần hình thành và phát triển đội ngũ nghiên cứu mạnh. Việc thúc đẩy các nhóm nghiên cứu mạnh chính là nền tảng để nâng cao chất lượng và hiệu quả của các hoạt động khoa học trong nhà trường.
Các đại biểu cho rằng, thông qua các sản phẩm nghiên cứu khoa học có giá trị và hoạt động chuyển giao công nghệ thiết thực, các trường đại học mới thực sự khẳng định được vai trò là chủ thể nghiên cứu trong hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia.
Do đó, việc tập hợp, phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh, có khả năng giải quyết các bài toán lớn, mang tính liên ngành và phục vụ nhu cầu thực tiễn là yêu cầu cấp thiết.
Ông Phạm Quang Hưng, Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin (Bộ GD&ĐT), nhấn mạnh vai trò trung tâm của các nhà khoa học, trường đại học và viện nghiên cứu trong hệ sinh thái tri thức quốc gia.
Theo ông, đây chính là những hạt nhân lan tỏa, là chủ thể nghiên cứu mạnh, có khả năng kết nối chặt chẽ giữa đào tạo và nghiên cứu, giữa ứng dụng và đổi mới sáng tạo.
Làm rõ nội hàm "chủ thể nghiên cứu mạnh"
Phát biểu kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc yêu cầu Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin và các đơn vị liên quan làm rõ hơn nội hàm của khái niệm "chủ thể nghiên cứu mạnh".
Theo Thứ trưởng, ngoài các chỉ số về công bố khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ..., cần xác định rõ các khía cạnh khác để đánh giá đầy đủ năng lực của một trường đại học nghiên cứu.
Thứ trưởng cũng nhấn mạnh, cần rà soát kỹ lưỡng những khó khăn, cản trở đang tồn tại khiến các cơ sở giáo dục đại học chưa thể phát triển thành các chủ thể nghiên cứu mạnh, đồng thời đánh giá lại thực trạng đội ngũ nghiên cứu đầu ngành và đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ nhà khoa học trẻ.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cũng đặt vấn đề về điều kiện bảo đảm cho nghiên cứu như phương tiện, cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, đánh giá những yếu tố có hay không, đủ hay chưa.
Đặc biệt, Thứ trưởng đề nghị xem xét lại cơ chế tài chính và nguồn lực đầu tư hiện hành, để có chính sách phù hợp, tháo gỡ điểm nghẽn cho các trường đại học phát triển nghiên cứu một cách bền vững.
Về mục tiêu lựa chọn cơ sở giáo dục đại học để đầu tư phát triển, Thứ trưởng hiện nay có một số danh sách các trường đại học được lựa chọn để phát triển khoa học và công nghệ như: mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0; các trường được đầu tư đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân; các trường tập trung vào lĩnh vực công nghệ bán dẫn, trí tuệ nhân tạo...
Do vậy, cần tính toán, rà soát kỹ số lượng trường được lựa chọn trong đề án; đảm bảo sự công bằng cho cả các trường công lập, tư thục và các cơ sở đào tạo có yếu tố quốc tế.
Về định hướng ngành nghề, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh sự cần thiết phải ưu tiên phát triển các lĩnh vực khoa học công nghệ mũi nhọn và công nghệ cao, những động lực then chốt để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững.
Thứ trưởng đề nghị các trường đại học cần chủ động hợp tác sâu rộng với bên ngoài để mở rộng nguồn lực và nâng cao chất lượng nghiên cứu. Trong các nhiệm vụ của một trường đại học, đào tạo vẫn là nhiệm vụ then chốt, quan trọng và phải được thể hiện đậm nét trong chiến lược phát triển. Thứ trưởng cũng đặc biệt lưu ý các trường chú trọng đến đào tạo trình độ tiến sĩ.
Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/phat-trien-cac-truong-dai-hoc-tro-thanh-chu-the-nghien-cuu-manh-post743158.html
![[Ảnh] Khám phá "kỳ quan" dưới đáy biển Gia Lai](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/6/befd4a58bb1245419e86ebe353525f97)
Bình luận (0)