Trong bối cảnh tăng trưởng đầu tư tư nhân đang chậm lại trong những năm gần đây, Nghị quyết 68 của Bộ chính trị đã khơi dậy niềm tin của giới doanh nghiệp về việc “cất cánh”. Tuy nhiên, sự thành công của các nền kinh tế ở châu Á cho thấy để hình thành khu vực tư nhân mạnh mẽ, cần phải có “vốn mồi” từ hệ sinh thái của các quỹ đầu tư.
Cần “vốn mồi” cho khu vực tư nhân
Nhìn lại mô hình cung ứng vốn cho doanh nghiệp tư nhân ở các nền kinh tế châu Á, một đặc điểm nổi bật là không quốc gia nào đạt được bước nhảy vọt “thần kỳ” nếu thiếu nguồn lực từ các quỹ đầu tư nội địa.
Lấy ví dụ, đằng sau các chaebol Hàn Quốc như Samsung, SK hay LG là dòng vốn dồi dào từ các quỹ đầu tư trong nước. Chính nguồn lực này đã thúc đẩy năng lực nghiên cứu, phát triển những sản phẩm đột phá và mở rộng quy mô với tốc độ vượt bậc.
Singapore, với hai quỹ đầu tư quốc gia danh tiếng là Temasek Holdings và GIC, không chỉ tập trung đầu tư vào các doanh nghiệp nội địa mà còn mở rộng mạnh mẽ ra khu vực, bao gồm Việt Nam. Dù sở hữu quy mô lãnh thổ nhỏ bé, quốc đảo này lại gây ấn tượng với nền kinh tế thịnh vượng, được thúc đẩy bởi sự đa dạng hóa vượt bậc trong các lĩnh vực tài chính, công nghệ và dịch vụ. Bí quyết của Singapore nằm ở chính sách xây dựng hệ sinh thái quỹ đầu tư vững mạnh, lấy các quỹ lớn làm hạt nhân, kết hợp với cơ chế cởi mở nhằm thu hút các quỹ quốc tế và khu vực đặt trụ sở hoạt động.
Trong khi đó, Israel, từ một quốc gia khan hiếm tài nguyên, đã vươn mình trở thành “quốc gia khởi nghiệp” nhờ chiến lược phát triển dòng vốn đầu tư mạo hiểm. Năm 1993, chính phủ Israel triển khai chương trình quỹ mạo hiểm được hậu thuẫn, đóng vai trò như “chất xúc tác” kích thích dòng vốn đầu tư cả trong và ngoài nước. Mô hình này đã kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo sôi động, sản sinh hàng loạt công ty công nghệ đình đám và thúc đẩy nhiều thương vụ mua bán, sáp nhập (M&A) tầm cỡ toàn cầu.
Đài Loan cũng có quỹ phát triển quốc gia, đầu tư và tham gia hỗ trợ ban đầu cho những người khổng lồ sau này như TSMC - nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới, hay MediaTek (thiết kế chip).
Nhìn chung, các quỹ nội địa, cả từ nhà nước lẫn tư nhân, đóng vai trò thiết yếu như “vốn mồi” để khởi đầu hành trình phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, vai trò của các quỹ không chỉ dừng ở việc cung cấp tài chính mà còn là cầu nối để nâng cao phương thức quản trị, kinh nghiệm phát triển, khả năng mở rộng thị trường, nâng cao năng lực công nghệ và kết nối quốc tế. Những doanh nghiệp được “ươm mầm” bởi các quỹ này đã vươn mình trở thành động lực tăng trưởng cốt lõi, góp phần tạo nên những “kỳ tích kinh tế” và mở rộng tầm ảnh hưởng ra thị trường toàn cầu.
Nguồn lực nội địa: Bước ngoặt cho sự thay đổi
Việt Nam cũng trải qua giai đoạn phát triển ấn tượng, thúc đẩy các doanh nghiệp nội địa lớn mạnh trong một bối cảnh kinh tế đặc biệt. Vào thập niên 2000-2010, bức tranh kinh tế chuyển mình mạnh mẽ với sự kiện gia nhập WTO, sự ra đời của sàn giao dịch chứng khoán và dòng vốn đầu tư ròng dồi dào.
Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã vươn lên trong giai đoạn này, tiêu biểu như Hòa Phát. Năm 2007, quỹ VOF của VinaCapital đầu tư 47 triệu USD (tương đương 5% giá trị vốn hóa lúc bấy giờ) dưới hình thức cổ phần tư nhân, tạo nền tảng tài chính để Hòa Phát xây dựng khu liên hợp sản xuất thép tích hợp đạt công suất 2,5 triệu tấn thép xây dựng mỗi năm. Tính đến cuối năm 2024, công suất thép của Hòa Phát đã lên mức 8,5 triệu tấn/năm. Đi cùng đó là giá trị công ty cũng tăng mạnh, với giá trị vốn hóa tăng 13,6 lần, doanh thu tăng 25,6 lần tính đến cuối năm 2024, so với thời điểm 17 năm trước.
Tương tự, với nguồn vốn từ quỹ đầu tư của VinaCapital, Kido cũng chuyển đổi mạnh mẽ từ công ty bánh kẹo truyền thống thành tập đoàn thực phẩm đa ngành, tập trung vào các sản phẩm thiết yếu. Trong lĩnh vực y tế, bệnh viện Tâm Trí đã nâng số lượng bệnh viện từ 4 lên 8 trong giai đoạn 2018-2022, đồng thời nâng công suất từ 400 giường lên 1.200 giường.
Những thành tựu này không chỉ minh chứng cho tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ của các doanh nghiệp Việt, mà còn khẳng định vai trò then chốt của các quỹ đầu tư nội địa. Các quỹ này không chỉ cung cấp nguồn vốn cần thiết mà còn hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức về quản trị và mở rộng thị trường, giúp họ vươn tới tầm vóc mới và cạnh tranh trên sân chơi khu vực.
Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay vẫn là câu chuyện hệ sinh thái ngành quỹ còn đang thiếu và yếu, chưa có đủ loại hình, chẳng hạn như quỹ đầu tư quốc gia, quỹ đầu tư cơ sở hạ tầng, quỹ đầu tư bất động sản (REITs), quỹ ETF chiến lược, quỹ phát triển xanh, quỹ hưu trí, bảo hiểm...
Bà Nguyễn Thị Diệu Phương - Phó tổng giám đốc điều hành Quỹ VOF, Tập đoàn VinaCapital - cho biết: “Với sự tham gia của các quỹ đầu tư không chỉ cung cấp vốn mà còn đồng hành với doanh nghiệp trong việc thiết lập hệ thống quản trị minh bạch, kiểm soát tài chính chặt chẽ, và tối ưu hóa quy trình. Bên cạnh đó, các quỹ đầu tư có khả năng thúc đẩy sự hợp nhất và mở rộng quy mô doanh nghiệp, đặc biệt là trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ, y tế, tài chính, và sản xuất. Thông qua các hoạt động mua bán, sáp nhập, các nhà đầu tư giúp các doanh nghiệp lớn mạnh hơn, có vị thế tốt hơn để tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, thu hút thêm vốn đầu tư và đạt được vị trí dẫn đầu trong ngành”.
Tại hội thảo về phát triển kinh tế tư nhân nhìn từ góc độ doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng mới đây, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng Nghị quyết lần này nhắc hai điểm “rất mới” là tăng sự bảo vệ và tiếp tục khơi thông nguồn lực cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển. Theo đó, nếu nghị quyết được thực thi một cách đầy đủ và sớm triển khai sẽ tạo ra sự thay đổi về chất, kỳ vọng sẽ có doanh nghiệp phát triển bền vững và vươn ra quốc tế.
Xét về nội lực, nguồn vốn nội địa của Việt Nam là không thiếu khi nhìn vào nhiều quỹ nội địa đang hoạt động năng nổ. “Nghị quyết 68 khuyến khích chúng tôi tiếp tục tìm kiếm và đồng hành cùng các doanh nghiệp tiềm năng, góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tư nhân Việt Nam như cách mà chúng tôi đang làm trong hơn 20 năm qua”, bà Diệu Phương chia sẻ.
Nguồn: https://baodautu.vn/quy-dau-tu-chat-xuc-tac-thuc-day-tang-truong-kinh-te-tu-nhan-d306232.html
Bình luận (0)