Chiều 2/8, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cùng Bộ GD&ĐT phối hợp tổ chức tọa đàm về tổ chức và quản lý giáo dục cấp xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn và ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội chủ trì tọa đàm.
Nâng cao năng lực công chức giáo dục cấp xã là yêu cầu quan trọng
Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD&ĐT) đã từ thông tin của gần 2.000 công chức cấp xã và kết quả khảo sát sâu với 50 cán bộ quản lý giáo dục, chuyên viên các cấp đang trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển đổi, xây dựng báo cáo rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ công chức cấp xã, những khó khăn, vướng mắc, thách thức của đội ngũ này trong quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Từ đó, đề xuất một lộ trình giải pháp mang tính chiến lược, khả thi, bền vững, góp phần giúp ngành Giáo dục vượt qua giai đoạn chuyển đổi để vận hành hiệu quả trong cấu trúc mới.
Báo cáo cho biết: Theo hướng dẫn hiện nay, mỗi Phòng Văn hóa - Xã hội bố trí tối đa 2 biên chế cho vị trí việc làm công chức phụ trách lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo.
Với tổng số 3.321 xã phường, đặc khu sau sắp xếp thì dự kiến số lượng công chức cấp xã toàn quốc cần hơn 6.000 người.
Khảo sát nhanh trên số liệu khoảng 1.000 công chức đã được bố trí về làm việc tại Phòng Văn hóa - Xã hội tại cấp xã, được giao phụ trách lĩnh vực giáo dục thì có 303 người đã từng công tác tại Phòng GD&ĐT (cũ). 395 người có trình độ chuyên môn được đào tạo ở các ngành Sư phạm, Giáo dục. Còn lại là trình độ đào tạo ở các ngành, lĩnh vực khác, nhiều người không có chuyên môn về giáo dục, cũng chưa từng có kinh nghiệm làm giáo dục.
Thông tin từ các địa phương cho thấy, có những địa phương chỉ có 20% hoặc chưa đến 30% số công chức giáo dục cấp xã có trình độ chuyên môn hoặc kinh nghiệm công tác từ lĩnh vực giáo dục.
Từ thực trạng đội ngũ công chức giáo dục cấp xã như đã phân tích nêu trên, việc chuẩn hóa, nâng cao năng lực đội ngũ công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu vận hành chính quyền hai cấp, đảm bảo duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục các cấp học mầm non, tiểu học, trung học cơ sở là yêu cầu quan trọng, cấp bách, lâu dài đối với ngành Giáo dục, chính quyền địa phương các cấp và của cả hệ thống chính trị.
Giải pháp ngắn hạn, Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục đề nghị nghiên cứu cơ chế cho phép trưng tập giáo viên. Theo đó, cần có cơ chế linh hoạt cho phép UBND cấp xã được trưng tập có thời hạn các cán bộ quản lý hoặc giáo viên cốt cán có kinh nghiệm từ các trường học trên địa bàn lên hỗ trợ công tác chuyên môn cho Phòng Văn hóa – Xã hội, đặc biệt trong các giai đoạn cao điểm như lập kế hoạch đầu năm học hoặc quyết toán cuối năm.
Các Sở GD&ĐT cần chủ động thành lập các tổ công tác lưu động, bao gồm các chuyên viên có kinh nghiệm về quản lý nhân sự, tài chính, kế hoạch. Các tổ này sẽ trực tiếp xuống các xã để "cầm tay chỉ việc", hướng dẫn và hỗ trợ các chuyên viên Phòng Văn hóa - Xã hội xử lý các nghiệp vụ mới và phức tạp.
Về giải pháp trung và dài hạn, sau khi hệ thống được ổn định, cần tiến hành các cải cách sâu hơn về cấu trúc và cơ chế vận hành để giải quyết các vấn đề gốc rễ. Nghiên cứu và thí điểm các mô hình quản lý mới. Ví dụ xem xét mô hình "Cụm trường liên xã". Đây là đề xuất nhận được sự đồng thuận cao từ các cán bộ quản lý giáo dục có kinh nghiệm.
Theo mô hình này, một "khu vực" hoặc "cụm" chuyên môn về giáo dục sẽ được thành lập, phụ trách chung cho một nhóm từ 3-5 xã lân cận. Cơ quan này sẽ trực thuộc Sở GD&ĐT về mặt chuyên môn, có biên chế từ 5-6 người là các chuyên gia thực thụ về các cấp học và các lĩnh vực quản lý.
Mô hình này có ưu điểm vượt trội là tập trung được nguồn nhân lực chất lượng cao để thực hiện công tác chỉ đạo chuyên môn một cách sâu sát, hiệu quả, nhưng không tái lập lại một cấp hành chính trung gian cồng kềnh như cấp huyện trước đây.
Tại tọa đàm, chuyên viên Phòng Văn hóa - Xã hội, Trưởng phòng Phòng Văn hóa - Xã hội một số tỉnh/thành khẳng định quyết tâm, chia sẻ những nỗ lực, kết quả ban đầu đạt được trong tháng đầu thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
Một số khó khăn khi tiếp cận công việc mới cũng được thông tin, như: số lượng nhân sự ít nhưng phải phụ trách khối lượng công việc lớn và yêu cầu nắm được chuyên môn nhiều cấp học; trong khi bản thân chỉ có chuyên môn ở một cấp học, thậm chí chưa có kinh nghiệm công tác trong ngành Giáo dục. Bởi vậy, được tập huấn, nâng cao năng lực cũng là mong muốn, đề xuất của các công chức giáo dục cấp xã.
Các vấn đề khác được các chuyên viên Phòng Văn hóa - Xã hội, Trưởng phòng Phòng Văn hóa - Xã hội kiến nghị liên quan đến việc tổ chức các cuộc thi ở cấp xã, hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng, hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin…
Địa phương chủ động các giải pháp
Ông Võ Văn Mai, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An cho biết: Sở GD&ĐT đã quán triệt các văn bản của Bộ GD&ĐT liên quan đến phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước về giáo dục. Đồng thời, tích cực tham mưu ban hành các văn bản, quy định của địa phương; trong đó, tập trung vào quy định chức năng, nhiệm vụ của Sở GD&ĐT và phân cấp, phân quyền của tỉnh.
Hiện nay, Nghệ An đã bàn giao 1.347 cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, THCS công lập về cho UBND các xã, phường quản lý. Sở GD&ĐT tiếp nhận 19 trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên. Trong quá trình này phát sinh có cơ sở giáo dục 2 điểm trường nằm ở 2 xã khác nhau. Cách giải quyết của Nghệ An là giữ ổn định các trường; điểm chính của trường đóng trên địa bàn xã nào thì xã đó chịu trách nhiệm quản lý chủ yếu.
Cũng theo ông Võ Văn Mai, Nghệ An có 130 phường/xã; trong đó 40 phường/xã có chuyên viên, hoặc lãnh đạo Phòng Văn hóa – Xã hội, hoặc Phó Chủ tịch UBND xuất thân từ ngành Giáo dục. Trước thực tế này, Sở GD&ĐT đã xây dựng kế hoạch điều động ngắn hạn Phó hiệu trưởng (với trường có 2 Phó hiệu trưởng) để cùng tham mưu, hỗ trợ, giúp đỡ đội ngũ công chức giáo dục cấp xã; đồng thời xây dựng kế hoạch tập huấn chuyên môn cho đội ngũ này.
Sở GD&ĐT Nghệ An cũng đã huy động lực lượng giáo viên Tin học tập huấn cho 650 thầy cô về nghiệp vụ liên quan đến dịch vụ công. Từ đó, những giáo viên này sẽ hỗ trợ các Phòng Văn hóa – Xã hội trong giai đoạn đầu triển khai dịch vụ công, trong đó có dịch vụ công về giáo dục, đào tạo.
Cùng giải pháp của địa phương, ông Võ Văn Mai kiến nghị rất cần tổ chức tập huấn cho đội ngũ công chức phụ trách giáo dục cấp xã; trong đó tận dụng học liệu số, công nghệ thông tin để đội ngũ này chủ động học tập.
Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội thông tin: Hà Nội hiện có 51 phường, 75 xã. Công chức Phòng Văn hóa – Xã hội phân công phụ trách giáo dục là 347 người, trong đó có bằng sư phạm là 212 người.
Chia sẻ kinh nghiệm của Hà Nội khắc phục khó khăn ban đầu khi quản lý giáo dục theo chính quyền địa phương hai cấp, ông Trần Thế Cương cho biết, Thành phố thành lập các cụm, mỗi cụm cơ bản phạm vi như quận huyện trước đây, để hỗ trợ, giải tỏa các thắc mắc. Vì đã có sự gắn kết theo tính lịch sử từ trước nên việc triển khai rất thuận lợi. Sở GD&ĐT đã trưng tập lực lượng giáo viên hỗ trợ chính quyền cấp xã về chuyển đổi số, công nghệ thông tin, gắn với hướng dẫn thêm về công tác giáo dục. Đồng thời cũng đang triển khai công tác tập huấn cho đội ngũ phụ trách giáo dục cấp xã, chuẩn bị tâm thế bước vào năm học mới…
Triển khai chính quyền địa phương hai cấp để vận hành quản lý giáo dục tốt hơn
Tại tọa đàm, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cũng nhấn mạnh yêu cầu cần bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực cho đội ngũ phụ trách giáo dục ở cấp xã; một giải pháp có thể triển khai nhanh chóng là lập nhóm zalo để trao đổi, hỏi-đáp.
Cho rằng, triển khai cái mới luôn có khó khăn ban đầu, ông Nguyễn Đắc Vinh lưu ý trọng tâm nhất là mối quan hệ chính quyền xã phường với hai đối tượng tương tác lớn là cơ sở giáo dục (do cấp xã quản lý) và cơ quan quản lý giáo dục là Sở/Bộ GD&ĐT.
Cảm ơn các ý kiến phát biểu, đặc biệt ý kiến từ cơ sở, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục tăng cường việc lắng nghe, kiểm tra, nắm tình hình sâu rộng địa phương nhiều hơn nữa trong triển khai chính quyền hai cấp liên quan đến lĩnh vực giáo dục – đào tạo; để từ đó đưa giải pháp và hỗ trợ.
“Tiếp tục tập trung hỗ trợ cấp xã trong các hoạt động là yêu cầu trọng tâm và cấp bách lúc này. Trong hệ thống, đây là nền tảng, nếu không củng cố tốt hệ thống cấp xã, nếu nền tảng này vận hành trục trặc thì không thể hy vọng phía trên sẽ vận hành tốt”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Một trong những công việc sẽ triển khai sớm được Bộ trưởng nhắc tới là hoạt động tập huấn toàn quốc cho công chức cấp xã tổ chức ngày 5/8 tới; vấn đề tài liệu, hoàn thiện trợ lý ảo liên quan đến cấp xã; hòan thành sổ tay bộ câu hỏi liên quan đến tác nghiệp cấp xã…
Đề cập đến việc bắt nhịp với tư duy mới, nhìn nhận vai trò cấp xã phải khác trước, Bộ trưởng cũng khẳng định quan điểm, tinh thần tranh thủ tái sắp xếp, xây dựng chính quyền địa phương hai cấp để hệ thống giáo dục vận hành tốt hơn, quản lý nhà nước về giáo dục tốt hơn so với trước đây.
Bên cạnh nhóm nhiệm vụ của Bộ GD&ĐT liên quan đến cơ chế, chính sách, tiếp tục rà soát, nắm bắt tình hình với tính hành động cao, Bộ trưởng cũng đề nghị các Sở GD&ĐT tập trung hỗ trợ cho cấp xã; chủ động trong thẩm quyền của mình tập huấn cho đội ngũ công chức giáo dục cấp xã và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục.
Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/ra-soat-tap-trung-ho-tro-toi-da-cong-chuc-giao-duc-cap-xa-post742562.html
Bình luận (0)