Thí điểm thị trường tài sản mã hoá Việt Nam: "Đòn bẩy" cho kinh tế tăng trưởng bứt phá

Ngày 2/10, trong khuôn khổ Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia, Diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” được Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA) phối hợp tổ chức.

Số liệu từ Chainalysis cho thấy, giá trị giao dịch trên chuỗi tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã tăng từ 81 tỷ USD hằng tháng vào tháng 7/2022 lên 244 tỷ USD vào cuối năm 2024, gấp ba lần chỉ trong 30 tháng, đưa khu vực trở thành thị trường phát triển nhanh nhất thế giới.

Trong đó, Việt Nam hiện đứng thứ ba trong khu vực với dòng vốn TSMH vào thị trường vượt 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước đó, phản ánh rõ nhu cầu lớn trong chuyển tiền, tiết kiệm và ứng dụng trong các dịch vụ số.

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia nhấn mạnh bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ, trong đó tài sản mã hóa (TSMH) nổi lên với tốc độ tăng trưởng nhanh chưa từng có.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia phát biểu khai mạc Diễn đàn.

Tuy nhiên, phần lớn hoạt động vẫn diễn ra trên các sàn quốc tế, gây tổn hại về thuế và ảnh hưởng đến công tác phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố (AML/CFT), phòng chống tội phạm công nghệ cao, đặt ra yêu cầu xây dựng thị trường trong nước minh bạch, có kiểm soát và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

"Bộ lọc" loại bỏ các mô hình tiềm ẩn rủi ro

Chia sẻ về bức tranh TSMH toàn cầu, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA khẳng định, RWA đã trở thành một xu hướng tất yếu không thể đảo ngược.

“Chúng ta đang ở kỷ nguyên token hoá. Đây là một bước đột phá trong đổi mới tài chính, có thể so sánh với sự ra đời của quỹ tương hỗ vào thập niên 1970 và quỹ hoán đổi danh mục (ETFs) vào thập niên 1990. Tuy nhiên, với các khuôn khổ pháp lý phù hợp, tác động của RWA sẽ trở nên phổ biến hơn nhiều vì cho phép bất kỳ loại tài sản nào cũng có thể được số hóa và giao dịch trên blockchain”, ông Phan Đức Trung chia sẻ.

Theo báo cáo BCG, token hóa tài sản thực (RWA - Real World Assets) đang trở thành xu hướng không thể đảo ngược với quy mô lên tới 19.000 tỷ USD vào năm 2033, tương đương hơn 10% GDP toàn cầu, theo báo cáo của BCG.

Tại Việt Nam, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, nhấn mạnh rằng Nghị quyết 05 là nền tảng pháp lý quan trọng cho việc hình thành thị trường TSMH trong nước.

"Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường TSMH được Chính phủ ban hành ngày 9/9/2025 là nền tảng quan trọng cho việc hình thành thị trường TSMH trong nước. Nghị quyết quy định rõ điều kiện phát hành, yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực; đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ đối với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hoá (VASP)", ông Hoà cho biết.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa là nền tảng hình thành thị trường này tại Việt Nam

Theo đó, các VASP phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 49%, và hạ tầng công nghệ đáp ứng chuẩn an toàn cấp độ 4 trên thang 5 cấp độ. Ngoài việc cung cấp dịch vụ giao dịch và lưu ký, doanh nghiệp buộc phải công bố thông tin minh bạch, tách bạch tài sản khách hàng, có cơ chế giải quyết tranh chấp và bồi thường khi có sự cố.

Như vậy, cơ chế thí điểm này không chỉ mở đường cho đổi mới sáng tạo, mà còn đóng vai trò “bộ lọc”, loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro. Nhờ đó, thị trường có thể vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập với tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý TSMH.

Đồng thời, các nền kinh tế lớn đang hành động quyết liệt: Mỹ ban hành Đạo luật Genius về stablecoin, Liên minh Châu Âu triển khai MiCA, trong khi hơn 90% ngân hàng trung ương toàn cầu đã nghiên cứu hoặc thí điểm CBDC. Những bước đi này cho thấy RWA không còn là khái niệm mới nổi, mà đang trở thành chuẩn mực định hình lại cấu trúc của thị trường tài chính quốc tế. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo, Tài sản kỹ thuật số cũng đề ra những rủi ro mới nên cần có hướng dẫn về quy định và hợp tác công tư để hướng tới mục tiêu phát triển chung.

Động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số

Tại Diễn đàn, các chuyên gia, nhà quản lý đã trao đổi thẳng thắn, trực tiếp về thách thức khi triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hoá và cơ hội để tài sản mã hoá trở thành động lực tăng trưởng kinh tế hai chữ số theo chủ trương Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Theo Giáo sư, Tiến sỹ Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, quy định pháp luật hiện hành mới dừng ở mức nguyên tắc, cần sớm ban hành các thiết chế quản lý chuyên trách để biến tài sản mã hoá từ tiềm năng thành động lực tăng trưởng "2 con số".

Các cơ quan quản lý cần cụ thể hoá khung pháp lý cho tài sản số và blockchain, làm rõ các định nghĩa liên quan đến tài sản số, quyền sở hữu, xử lý tranh chấp, nghĩa vụ thuế, bảo vệ người tiêu dùng và tiêu chuẩn an ninh mạng. "Chính sách phải vừa đủ để bảo vệ, vừa linh hoạt để tạo điều kiện cho đổi mới," ông Lý nhấn mạnh.

Đồng thời, theo ông Lý, việc phát triển thị trường tài sản mã hoá cần bảo đảm an ninh, quyền con người và dữ liệu, phát triển sản phẩm số đi đôi với luật về dữ liệu cá nhân, an ninh mạng, chống rửa tiền - những yêu cầu phù hợp với tinh thần hoàn thiện Nhà nước pháp quyền (Nghị quyết 27-NQ/TW). Đặc biệt là nâng cao năng lực quản trị và nguồn nhân lực số để tận dụng blockchain và nền tảng số, Nhà nước cần đầu tư đào tạo, đổi mới cơ chế hành chính (quy trình số hóa), đồng thời tạo sân chơi công bằng cho tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW.

Đưa Việt Nam ra khỏi "vùng xám" của FATF

Hiện nay, Việt Nam đang nằm trong "Danh sách xám" của Lực lượng Đặc nhiệm tài chính quốc tế FATF từ tháng 6/2023 và đang tích cực triển khai các hành động theo khuyến nghị từ tổ chức này.

Cụ thể, Báo cáo Đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền (Nghị quyết số 71/NQ-CP), Việt Nam đã lựa chọn đánh giá đối với 4 nội dung liên quan đến tài sản ảo, gồm: (i) Nhà cung cấp dịch vụ ví, quản lý tài sản ảo; (ii) Quỹ đầu tư tài sản ảo; (iii) Tài sản mã hóa ổn định; (iv) Tài sản ảo dạng chứng khoán, tài sản ảo tiện tích, tài sản ảo nền tảng. Kết quả, rủi ro đối với 4 nội dung này đều được xếp hạng ở mức Trung bình cao/Cao.

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh việc phòng chống rửa tiền khi triển khai thị trường tài sản mã hóa.

Theo bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước, cho biết, đây cũng là lý do mà Luật Công nghiệp công nghệ số có quy định phải thực hiện các quy định về chống tài trợ khủng bố AML/CFT và Nghị quyết 05/2025/NQ-CP quy định chặt chẽ về chống tài trợ khủng bố AML/CFT của các VASP.

"Các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa ngoài việc phải thực hiện các yêu cầu như một tổ chức tài chính trong công tác này còn phải thực hiện một số yêu cầu đặc thù như xây dựng quy trình nhận diện khách hàng, giám sát giao dịch có giá trị từ 1.000 USD, lưu giữ dữ liệu tối thiểu 10 năm và báo cáo giao dịch bất thường", bà Thơ lưu ý.

Dưới góc độ phòng chống tội phạm trong lĩnh vực tài sản mã hóa, Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an, cho biết Nghị quyết 05 và Luật Công nghiệp Công nghệ số sẽ là căn cứ quan trọng giúp tăng cường hiệu quả công tác phòng chống tội phạm công nghệ.

Nguồn: https://vtv.vn/thi-diem-thi-truong-tai-san-ma-hoa-viet-nam-don-bay-cho-kinh-te-tang-truong-but-pha-100251002183013815.htm