Thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần hơn với kỳ vọng nâng hạng

(HTV) - Sau gần một thập kỷ chờ đợi, thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước “cửa sổ vàng” để bước lên nhóm thị trường mới nổi. Nếu được nâng hạng trong tháng 9 tới, đây sẽ không chỉ là cú hích cho dòng vốn quốc tế,

Trong hơn mười năm, “nâng hạng thị trường chứng khoán” luôn là một mục tiêu nhiều khát vọng nhưng cũng đầy khắt khe. Thời điểm tháng 9 được xem là quyết định, khi FTSE có thể chính thức đưa Việt Nam ra khỏi nhóm thị trường cận biên để gia nhập thị trường mới nổi. Điều này không đến từ may mắn. Đây là kết tinh của một chuỗi cải cách bền bỉ, từ hạ tầng công nghệ đến pháp lý, từ thói quen giao dịch đến kỷ luật thị trường.

Những điều chỉnh then chốt như rút ngắn chu kỳ thanh toán về T+2, đưa vào vận hành hệ thống KRX hiện đại thay cho hạ tầng hai thập kỷ tuổi, cho phép giao dịch lô lẻ giúp mở rộng tiếp cận, hay tháo gỡ các yêu cầu ký quỹ đối với nhà đầu tư nước ngoài, đã cho thấy một quyết tâm vượt lên trên việc “đánh bóng” hồ sơ. Đó là nỗ lực dựng lại nền móng của một thị trường vốn muốn bứt phá về chất.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề với nhiều cải cách quan trọng, mở ra cơ hội nâng hạng và thu hút dòng vốn quốc tế

Trong bức tranh nền, các biến số vĩ mô tạo cảm hứng để câu chuyện nâng hạng không chỉ đúng về mặt thủ tục, mà còn hợp lý về thời điểm. Tăng trưởng GDP nửa đầu năm đạt 6,4% trong một bối cảnh toàn cầu còn nhiều bất định, lạm phát giữ ở vùng kiểm soát, tỷ giá ổn định. Quan trọng hơn, niềm tin vào tương lai đang được khôi phục từng bước.

Tấm vé ấy sẽ chỉ có giá trị nếu thị trường tiếp tục chứng minh năng lực tuân thủ và sức đề kháng trước những đợt biến động mới.

Theo ông Trương Hiền Phương, lợi thế của thời điểm này nằm ở tính sẵn sàng đồng bộ giữa thể chế, hạ tầng và quy trình. Những điểm nghẽn kỹ thuật từng kéo dài, từ khâu thanh toán bù trừ đến yêu cầu ký quỹ đối với khối ngoại, đã được xử lý dứt điểm. Điều thị trường cần lúc này không phải là lời khẳng định suông, mà là độ tin cậy vận hành lặp lại mỗi ngày, nơi hàng triệu lệnh giao dịch đi qua mà không bộc lộ điểm yếu hệ thống. Ông nhấn mạnh: “Quan trọng nhất là sự chuẩn bị đã hoàn tất, từ hệ thống giao dịch, pháp lý đến quy chế. Các cơ quan quản lý, Sở Giao dịch Chứng khoán và Trung tâm Lưu ký đã sẵn sàng để thị trường được công nhận ở tầm cao mới.”

Nâng hạng chứng khoán - Cơ hội vàng, không phải là may mắn

Tháng 9 vì thế không chỉ là một mốc thời gian, mà là bài thi tổng hợp về năng lực thể chế. Một quyết định nâng hạng, nếu đến, sẽ phản chiếu chất lượng của hành trình nâng cấp âm thầm nhiều năm qua, đồng thời đặt ra tiêu chuẩn mới cho giai đoạn tiếp theo: thực thi kỷ luật thị trường như một thông lệ bắt buộc chứ không chỉ là "một mục tiêu đẹp đẽ trên giấy".

Việc đưa hệ thống KRX vào vận hành đánh dấu bước chuyển công nghệ có tính thế hệ. Thay vì chỉ là “nâng cấp máy móc”, KRX là lời hứa về năng lực xử lý khối lượng lệnh lớn với độ trễ thấp, mở rộng dư địa cho các sản phẩm mới, và cho phép triển khai đầy đủ những quy trình theo chuẩn quốc tế. Ít ai thấy được ở lớp bề mặt của giao diện là vô số kịch bản giả lập đã được kiểm tra trong giai đoạn thử nghiệm: từ tình huống nghẽn lệnh cực đoan đến xử lý sự cố liên thông giữa Sở Giao dịch, công ty chứng khoán và Trung tâm Lưu ký. Chỉ một mắt xích vận hành thiếu ổn định đã đủ để làm suy giảm niềm tin các nhà đầu tư tổ chức - vốn đặt nặng tiêu chí an toàn hệ thống trước mọi quyết định phân bổ.

Hệ thống KRX được đưa vào vận hành, đánh dấu bước tiến công nghệ quan trọng, giúp thị trường chứng khoán Việt Nam minh bạch và hiện đại hơn

Đi cùng với hạ tầng là thái độ quản trị mới. Khi các tiêu chuẩn kỹ thuật được nâng lên, yêu cầu tuân thủ đối với thành viên thị trường cũng trở nên khắt khe hơn. Cơ chế giám sát giao dịch, báo cáo dữ liệu, công bố thông tin và kỷ luật trong vận hành sẽ trực tiếp định hình chất lượng dòng tiền đi vào. Nâng hạng thị trường tạo thêm cơ hội thu hút vốn, nhưng điều kiện tiên quyết vẫn là cơ sở hạ tầng minh bạch và vận hành nhất quán.

Những ước tính cho thấy nếu được nâng hạng, Việt Nam có thể đón từ 5 đến 8 tỷ USD dòng vốn ngoại. Nhưng câu hỏi không kém phần quan trọng là độ “dính” của dòng tiền: vốn sẽ vào để ở, hay chỉ lướt qua rồi rời đi khi điều kiện bên ngoài đổi chiều. Câu trả lời nằm ở môi trường thể chế. Một khung pháp lý có khả năng dự báo, ít thay đổi đột ngột, thủ tục hành chính tinh gọn và cơ chế bảo vệ nhà đầu tư rõ ràng sẽ khiến chi phí rủi ro giảm xuống, từ đó kéo dài thời hạn ở lại của dòng tiền. Minh bạch thông tin không chỉ là nghĩa vụ pháp lý của doanh nghiệp, mà còn là điều kiện để nhà đầu tư tổ chức xây dựng mô hình định giá rủi ro chính xác. Khi thông tin đáng tin cậy, chi phí vốn giảm, và doanh nghiệp tốt sẽ được định giá xứng đáng.

Ở bình diện vĩ mô, tính chống chịu trước biến động bên ngoài - từ chu kỳ lãi suất toàn cầu đến bất ổn địa chính trị - mới là nền tảng quyết định. Dòng vốn khó gắn bó lâu dài với thị trường nếu chính sách thiếu ổn định và thay đổi đột ngột. Ngược lại, sự nhất quán trong định hướng điều hành, phối hợp linh hoạt giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, cùng cam kết duy trì cân đối vĩ mô sẽ là lý do thuyết phục nhất để nhà đầu tư nâng tỷ trọng phân bổ vào Việt Nam sau khi nâng hạng.

Nửa đầu năm 2025, các chỉ báo vĩ mô cho thấy dư địa để kỳ vọng không còn là hy vọng mong manh. Tăng trưởng 7,52% đưa Việt Nam vào nhóm đi đầu, lạm phát 3,27% giữ trong vùng cho phép, tỷ giá ổn định, chi phí vốn tương đối hấp dẫn cho doanh nghiệp và nợ công trong tầm kiểm soát. Cùng với bối cảnh đó là xu hướng gia tăng của dòng vốn FDI và FII, phản ánh sự thay đổi trong cách nhìn của nhà đầu tư quốc tế đối với năng lực điều hành và triển vọng dài hạn.

Đáng chú ý, mặt bằng kết quả kinh doanh quý II cho thấy biên lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp đã cải thiện, đặc biệt ở những ngành hưởng lợi từ đầu tư công và phục hồi tiêu dùng. Khi lợi nhuận thực sự tăng, kỳ vọng thị trường có chỗ đứng. Đây cũng là cách bền vững nhất để nâng hạng không biến thành một “cú sốc” ngắn hạn mà trở thành chất xúc tác cho một chu kỳ tái định giá mới.

Kinh nghiệm quốc tế chỉ ra rằng nâng hạng có thể đem lại dòng vốn tức thì, nhưng việc duy trì được vị thế đòi hỏi cải cách không ngừng. Việt Nam đã chủ động đối thoại với FTSE, MSCI, đồng thời tham vấn các định chế như Ngân hàng Thế giới hay IMF để hoàn thiện tiêu chí. Mục tiêu không dừng ở một bảng xếp hạng, mà là song hành đạt chuẩn của cả FTSE và MSCI. Đó là bước đi cần thiết nếu Việt Nam muốn mở rộng “chiều sâu” của nhà đầu tư tổ chức toàn cầu, đặc biệt là các quỹ chỉ số và quỹ chủ động quy mô lớn.

Nâng hạng chứng khoán - Đòn bẩy tiềm năng cho nền kinh tế Việt Nam

Sau khi nâng hạng, kỳ vọng của thị trường đối với doanh nghiệp cũng sẽ đổi khác. Chuẩn mực quản trị, minh bạch báo cáo, chiến lược ESG và tính nhất quán trong công bố thông tin sẽ trở thành tiêu chí bắt buộc thay vì “điểm cộng”. Doanh nghiệp niêm yết vì thế cần xem nâng hạng như một “đường băng” để tái cấu trúc quản trị, mở rộng kênh huy động vốn dài hạn và chủ động đối thoại với nhà đầu tư quốc tế, chứ không chỉ như một sự kiện ngắn hạn ảnh hưởng tới giá cổ phiếu.

BANNER

Nâng hạng, nếu thành hiện thực, sẽ tác động theo nhiều tầng. Trên thị trường vốn, chi phí huy động có thể giảm khi mức độ rủi ro quốc gia và rủi ro thị trường được đánh giá lại. Trên bình diện doanh nghiệp, vị thế của các công ty Việt Nam trong chuỗi cung ứng sẽ được củng cố khi họ có khả năng tiếp cận nhà đầu tư tổ chức quốc tế, mở rộng cơ hội M&A và hợp tác chiến lược. Ở cấp độ quốc gia, hình ảnh một điểm đến đầu tư an toàn, minh bạch và có năng lực điều hành ổn định sẽ được khẳng định rõ nét hơn trong khu vực.

Nâng hạng thị trường không chỉ mở ra nhiều cơ hội mới, mà còn đặt ra trách nhiệm lớn hơn, đòi hỏi tất cả chủ thể cùng trưởng thành và thích ứng

Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là yêu cầu cao hơn. Cấu trúc nhà đầu tư sẽ dịch chuyển dần về phía tổ chức, kéo theo kỳ vọng lớn về tính tuân thủ. Thị trường phải chuẩn bị cho giai đoạn mà các chuẩn mực quốc tế về báo cáo, công bố thông tin, quản trị rủi ro và kỷ luật giao dịch trở thành “luật chơi” chứ không còn là khuyến nghị. Việc nâng hạng vì vậy không phải phần thưởng miễn phí; nó là sự ràng buộc tích cực buộc tất cả chủ thể trong hệ sinh thái phải trưởng thành.

Với bệ đỡ vĩ mô, động lực đầu tư công và sự cải thiện lợi nhuận doanh nghiệp, ông Trương Hiền Phương bày tỏ một niềm tin có cơ sở: “Tôi tin rằng thị trường chứng khoán Việt Nam có đầy đủ động lực để VN-Index sớm vượt qua ngưỡng 1.600 – 1.700 điểm.” Dù vậy, điểm số chỉ là hệ quả. Điều thị trường cần hơn là một chu kỳ tăng bền vững, nơi định giá phản ánh đúng nội lực doanh nghiệp và rủi ro vĩ mô được quản trị tốt. Muốn vậy, cải cách thể chế phải tiếp tục, việc thực thi phải ổn định và kỷ luật thị trường phải được coi là nguyên tắc bất di bất dịch.

Nếu quyết định nâng hạng đến trong tháng 9, đó sẽ là mốc son của thị trường vốn và cũng là thông điệp mạnh mẽ về năng lực điều hành của nền kinh tế. Tuy nhiên, như chính tinh thần được nhấn mạnh xuyên suốt thời gian qua, nâng hạng không phải là vạch đích. Đó là khởi đầu của một giai đoạn mới, nơi Việt Nam cần chứng minh mỗi ngày rằng mình xứng đáng với vị thế mới thông qua minh bạch, kỷ luật và cải cách liên tục. Cánh cửa đã mở, vấn đề còn lại là bước chân đủ vững để đi xa.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9

 

Nguồn: https://htv.com.vn/thi-truong-chung-khoan-viet-nam-tien-gan-hon-voi-ky-vong-nang-hang-222250816153917601.htm