Thúc đẩy “sinh lộ” Đà Nẵng

Sông Cổ Cò là "huyết mạch" nối Đà Nẵng và Hội An trong quá khứ nhưng đang bị bồi lấp tại khu vực phường Điện Bàn Đông. Ảnh: QUỐC TUẤN

Tương tác từ lịch sử

Trục kết nối Đà Nẵng - Hội An vốn có sự cộng hưởng chặt chẽ qua các thời kỳ mà không phụ thuộc vào địa giới hành chính. Cách đây hơn 400 năm, khi thương cảng Hội An bắt đầu bước vào giai đoạn hưng thịnh, mối liên kết giữa Đà Nẵng với Hội An cũng dần định hình rõ nét.

Dù vào thời điểm đó, Hội An mới là đích đến của phần lớn các thương nhân nhưng để cập bến Hội An thì không thể không biết đến Đà Nẵng vì Đà Nẵng được xem như cửa ngõ tiền trạm để dẫn vào Hội An.

Ông Bùi Văn Tiếng, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử thành phố Đà Nẵng cho hay, không gian thương cảng Hội An vào thế kỷ 17 - 18 kéo dài từ Cù Lao Chàm vọng về Cửa Hàn và đến Cửa Đại thông qua Lộ Cảnh giang (sông Cổ Cò). Lúc đó, tàu ở phía Nam ra ghé Hội An thường vào Cửa Đại, còn phía Bắc vào thì vào từ Cửa Hàn, nhưng tàu lớn thì chủ yếu phải qua ngả Cửa Hàn mới vào được Hội An.

Theo biến thiên thời gian, từ nửa sau thế kỷ 18, tương quan vị thế đô thị Đà Nẵng và Hội An dần hoán đổi với việc Đà Nẵng từ chỗ là điểm đến vệ tinh về giao thông và thương mại đã vươn lên trở thành đô thị trung tâm mậu dịch quốc tế của vùng.

Qua các thời kỳ dù có những thời điểm không cùng đơn vị hành chính, mối tương tác giữa phố cổ Hội An và đô thị trẻ, năng động là Đà Nẵng vẫn rất chặt chẽ, khẳng định vai trò là “sinh lộ” động lực trong phát triển kinh tế - xã hội xứ Quảng.

Vì mối liên kết đặc biệt này, từ thời Pháp thuộc, khi còn Tourane và Faifoo thì người Pháp đã chú trọng đến yếu tố giao thông giữa Đà Nẵng và Hội An ở các loại hình từ đường bộ, đường sắt đến đường thủy. Trong đó, đáng chú ý trên trục này từng hiện diện một tuyến xe lửa hơi nước vào những năm đầu của thế kỷ 20 để chia sẻ với giao thông thủy do sự bồi lấp của sông Cổ Cò.

dji_fly_20240917_074712_675_1726534041175_photo_optimized.jpg — Tuyến đường bộ nối Đà Nẵng - Hội An đoạn qua phường Ngũ Hành Sơn. Ảnh: QUỐC TUẤN

Chờ hình thành giao thông đa phương thức

Ngoài giao thương truyền thống, liên kết giữa Đà Nẵng và Hội An càng được chú trọng khi Đà Nẵng - Hội An trở thành tour du lịch có thương hiệu tầm quốc gia và quốc tế.

Với hàng triệu lượt khách du lịch qua lại mỗi năm giữa hai đô thị, hạ tầng giao thông đường bộ dù đã được cải thiện khá nhiều theo thời gian nhưng chưa vẫn đáp ứng nhu cầu phát triển của trục liên kết này. Tuyến đường ven biển với hai làn xe mỗi chiều có những thời điểm lưu thông khá chật vật trước mật độ xe du lịch ngày một lớn.

Trong khi tuyến Sơn Trà - Điện Ngọc vào đến trung tâm Hội An quy mô làn đường lớn hơn nhưng vướng một số “điểm nghẽn” kéo dài trong giải phóng mặt bằng tại phường Điện Bàn Đông và phường Hội An Tây để hoàn thiện toàn tuyến.

Khi đã về chung một đơn vị hành chính, mối quan tâm của trục Đà Nẵng - Hội An càng đổ dồn vào giao thông đường sắt và giao thông thủy để cụ thể hóa quy hoạch phát triển giao thông đa phương thức của thành phố mới.

Mới đây, Tập đoàn Đèo Cả đã đề xuất đầu tư tuyến đường sắt đô thị đoạn từ thành phố Đà Nẵng đến Hội An theo mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông (TOD) bằng phương thức đối tác công - tư (PPP), đảm bảo nguồn lực và khả năng hoàn thành vào năm 2030.

Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Quang Nam, từ khi chưa hợp nhất Đà Nẵng đã lập tổ công tác nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt đô thị kết nối với Quảng Nam. Giờ đây việc triển khai kế hoạch sẽ thuận lợi hơn khi từ giao thông đối ngoại đã trở thành giao thông đối nội.

Trong khi đó, kế hoạch nạo vét, khơi thông tuyến thủy sông Cổ Cò (chiều dài toàn tuyến khoảng 28km) đã triển khai trong khoảng 2 thập kỷ qua nhưng đến nay vẫn loay hoay ở khu vực phường Điện Bàn Đông. Việc hợp nhất hai địa phương Quảng Nam - Đà Nẵng được chờ đợi sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn tiến trình khơi dòng sông Cổ Cò để góp phần mở thêm một “sinh lộ” du lịch hiếm có.

Tại một hội thảo về quy hoạch đô thị Hội An, KTS. Ngô Trung Hải, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị nông thôn quốc gia cho rằng: “Nếu hình thành được giao thông kết nối đường sắt - đường thủy, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng - Hội An thì sẽ vừa gia tăng phương thức trải nghiệm cho du khách vừa là cơ hội để giãn bớt phân bố dân số tập trung ở khu vực trung tâm đô thị”.

Có thể thấy, việc thúc đẩy giao thông đa phương thức trên tuyến Đà Nẵng - Hội An phù hợp với yêu cầu thực tiễn và đang ở thời điểm “chín muồi” để xúc tiến. Thúc đẩy được hệ thống giao thông đa phương thức trên trục này không chỉ là đặt nền tảng phát triển cho tương lai mà còn khơi gợi bản sắc của một vùng kinh tế đặc sắc trong quá khứ.

Nguồn: https://baodanang.vn/thuc-day-sinh-lo-da-nang-hoi-an-3303218.html