Thuế quan Mỹ tạo biến động, doanh nghiệp tôm Việt "xoay trục" chiến lược

DNVN - Trước áp lực thuế quan mới từ Mỹ, các doanh nghiệp tôm Việt Nam đang chủ động "xoay trục" chiến lược. Thay vì chạy đua về giá, họ tập trung vào sản phẩm giá trị gia tăng và đa dạng hóa thị trường để tìm kiếm cơ hội trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu được định hình lại.

Thách thức cạnh tranh

Ngày 1/8 theo giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp điều chỉnh mức thuế quan đối ứng đối với hàng loạt quốc gia cung cấp tôm, trong đó có Việt Nam. Động thái này đang tái định hình cuộc cạnh tranh tại thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất thế giới, mở ra dư địa mới cho những nước biết chủ động thích nghi.

Theo bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), Việt Nam hiện là nhà cung cấp tôm lớn thứ tư của Mỹ. Mặc dù sản lượng chưa bằng các đối thủ như Ấn Độ hay Ecuador, Việt Nam lại nổi bật nhờ thế mạnh về tôm chế biến và các sản phẩm giá trị gia tăng.

"Đây là phân khúc có giá bán trung bình cao nhất thị trường, đạt 11,22 USD/kg trong tháng 5/2025", bà Thu cho biết.

Mỹ điều chỉnh mức thuế quan đối ứng tạo cơ hội và thách thức cho tôm Việt.

Lợi thế này càng trở nên rõ nét khi nhà cung cấp lớn nhất là Ấn Độ phải gánh mức thuế đối ứng lên đến 25%, cộng thêm các loại thuế khác, nâng tổng gánh nặng thuế lên tới 33,26%. Điều này khiến nhiều nhà nhập khẩu Mỹ tìm cách "thoát ly" và chuyển hướng sang các nhà cung ứng có sản phẩm chất lượng, ổn định và truy xuất minh bạch hơn, vốn là thế mạnh của tôm Việt.

Trong bối cảnh giá tôm toàn cầu đang phục hồi và người tiêu dùng Mỹ chấp nhận một mặt bằng giá mới, doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng tốt hơn lợi thế về chất lượng, khả năng chế biến sâu và tính linh hoạt trong sản phẩm.

"Với giá trị gia tăng cao, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm tốt và mối quan hệ ổn định với nhà nhập khẩu, thị phần của tôm Việt có thể không tăng đột phá, nhưng cơ hội để củng cố và giữ vững vị thế ở phân khúc chất lượng cao là hoàn toàn có thể", bà Thu nhận định.

Dù có cơ hội, tôm Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Mức thuế đối ứng 20% mà Mỹ áp lên tôm Việt, cộng với nguy cơ từ các vụ kiện chống bán phá giá và chống trợ cấp (chưa có kết luận cuối cùng), đang là một rào cản không nhỏ. Nếu kết quả cuối cùng bất lợi, tổng mức thuế có thể còn cao hơn hiện tại, bào mòn sức cạnh tranh và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Áp lực chi phí và biên lợi nhuận cũng là một bài toán khó. Nếu không thể chuyển phần chi phí thuế tăng sang người tiêu dùng, doanh nghiệp sẽ phải hy sinh lợi nhuận.

Doanh nghiệp xoay trục chiến lược

Theo bà Kim Thu, trước bản đồ thuế quan mới, các doanh nghiệp tôm Việt Nam đã chủ động định hình lại chiến lược. Thay vì chạy đua về giá, nhiều doanh nghiệp chọn tập trung vào các dòng sản phẩm có giá trị gia tăng cao như tôm chế biến sâu, tôm hữu cơ, và các sản phẩm đặc thù cho kênh bán lẻ, nhà hàng cao cấp.

Đồng thời, việc đa dạng hóa thị trường đang được đẩy mạnh để giảm phụ thuộc vào Mỹ. Xuất khẩu sang EU đã tăng 25% và Nhật Bản tăng 11% trong 5 tháng đầu năm, tận dụng các ưu đãi từ EVFTA và UKVFTA để tiếp cận các thị trường có yêu cầu cao nhưng chính sách ổn định hơn.

Chiến lược ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) cũng đang được một số doanh nghiệp đầu tư dài hạn nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của các chuỗi siêu thị lớn. Đây là hướng đi bền vững, giúp tạo ra lợi thế cạnh tranh lâu dài.

"Nhìn chung, thị trường Mỹ không phải là cuộc chơi chỉ có giá. Những nhà nhập khẩu lâu năm vẫn đánh giá cao khả năng cung ứng ổn định, sự tin cậy và giá trị thực sự của sản phẩm. Nếu kiên định đi theo hướng khác biệt hóa, chất lượng cao và đầu tư bền vững, tôm Việt Nam vẫn đủ sức giữ vai trò là nhà cung cấp chiến lược, không thể thay thế tại thị trường quan trọng này", chuyên gia nhận định.

Thu An

Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/kinh-te/thue-quan-my-tao-bien-dong-doanh-nghiep-tom-viet-xoay-truc-chien-luoc/20250807032305292