Tranh cãi 'lòng se điếu' hay 'lòng xe điếu' mới đúng chính tả?

Một đoạn của lòng non của con lợn đang gây tranh cãi về mặt tên gọi

Vậy lòng se điếu hay lòng xe điếu mới đúng?

Trong Từ điển Tiếng Việt (do GS Hoàng Phê chủ biên), xe điếu là một danh từ, được giải thích là một ống dài và nhỏ cắm vào điếu thuốc lào. Trong từ điển không ghi nhận chữ se điếu.

Lòng đặc khít chặt vào, nên gọi là lòng se điếu?

Chuyên gia ẩm thực Nguyễn Phương Hải chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, anh nghiêng về phương án "lòng se điếu mới đúng".

Theo anh, se điếu bắt nguồn từ hình dáng của đoạn lòng này. Lòng đặc khít chặt vào, nên gọi là se.

Sở An toàn thực phẩm TP.HCM kiểm tra nhiều quán bán lòng se điếu

Anh Hải cho biết anh không bao giờ ăn phần lòng này do "nó cực kỳ bẩn". "Tình trạng lòng se điếu xuất hiện khi con lợn bị tiêu hóa kém, đầy giun sán, làm cho lòng nó đặc lại", anh nói.

"Mặc dù tiềm ẩn nguy cơ, nhưng thực tế người ta lại cố gắng tìm mua và ăn vì đoạn lòng này có đặc điểm đặc, dày, giòn, khi ăn ngỡ là ngon", anh Hải chia sẻ thêm.

Ngôn ngữ học: "Lòng xe điếu mới đúng chính tả"

Tuy nhiên, dưới góc độ ngôn ngữ học thì khác. Nói với Tuổi Trẻ Online, GS.TS Trần Trí Dõi cho rằng "viết lòng xe điếu mới đúng chính tả".

Ông nói để xác định từ nào đúng, từ nào sai, nên căn cứ vào từ điển tiếng Việt (đặc biệt những công trình từ điển được chấp nhận, thống nhất cao của dư luận). Ngoài từ điển, nên ghi nhận đó chỉ là các ý kiến cá nhân.

Trong Từ điển tiếng Việt (GS Hoàng Phê chủ biên) chỉ ghi nhận xe điếu, không có se điếu - Ảnh: Đ.DUNG

"Về mặt ẩm thực, có thể người ta cho lòng se điếu mới đúng; song về mặt ngôn ngữ, lòng xe điếu là cụm từ ghép mượn ý, chỉ hình dáng đoạn lòng này giống với cái xe điếu. Trong đó lòng là danh từ, xe điếu chỉ tính chất, là tính từ", ông phát biểu.

Ông Hoàng Tuấn Công, tác giả cuốn Từ điển tiếng Việt của GS Nguyễn Lân - Phê bình và khảo cứu, cũng nghiêng về quan điểm này. 

Trên trang Facebook cá nhân, ông Công nói dù cách giải thích tên gọi lòng xe điếu chưa ổn nhưng về chính tả phải viết "xe điếu, không phải se điếu".

Về vấn đề này, một người giảng dạy tiếng Việt tại Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, bày tỏ sở dĩ có sự tranh luận lòng se điếu và lòng xe điếu vì ở miền Bắc, người ta phát âm se và xe giống nhau.

"Người dân có xu hướng đọc như thế nào cho tiện nhất. Ví dụ rượu, vần ươu đọc khó, không phải ai cũng phát âm được nên người ta đọc thành riệu. Hiện người ta đọc là riệu dù vẫn viết là rượu", vị này nói.

Tuy nhiên người được hỏi cũng nói thêm "ngôn ngữ có tính võ đoán, nghĩa là nó không có tính lý do. Người ta không thể giải thích tại sao tiếng Việt gọi khái niệm bàn để chỉ cái bàn; còn tiếng Anh gọi cái bàn là table. Vì thế ở một số trường hợp, chỉ có tính tương đối thôi".

Và càng nói, càng thấy tiếng Việt phong phú.

Khi được hỏi vậy ở góc độ cá nhân nghiêng về lòng se điếu hay lòng xe điếu thì người này nói lòng xe điếu. Nên căn cứ vào từ điển để nhận định đúng/sai về chính tả.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề

Đ.DUNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/tranh-cai-long-se-dieu-hay-long-xe-dieu-moi-dung-chinh-ta-20250507171105024.htm