Triển khai EPR, từng bước phát triển ngành công nghiệp tái chế

Ngày 23/9, Báo Nông nghiệp và Môi trường, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với các đơn vị tổ chức Hội thảo "Thúc đẩy hoạt động tái chế bao bì đồ uống hiệu quả và bền vững tại Việt Nam".

Theo Phó Cục trưởng Cục Môi trường Hồ Kiên Trung, ngành đồ uống là một trong những ngành phát sinh khối lượng bao bì lớn nhất hiện nay. Các loại bao bì như chai nhựa PET, lon nhôm, hộp giấy nhiều lớp… vốn quen thuộc trong đời sống hàng ngày nhưng cũng là nguồn rác thải đáng kể. Nếu không được thu gom và tái chế hiệu quả, chúng sẽ gây áp lực lên hệ thống quản lý chất thải và môi trường.

Ông Hồ Kiên Trung cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang trong quá trình tham mưu xây dựng một Nghị định riêng về EPR (Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất) để trình Chính phủ ban hành, qua đó hoàn thiện hành lang pháp lý ngày càng vững chắc, minh bạch, khả thi và phù hợp với yêu cầu thực tiễn quản lý môi trường trong giai đoạn mới.

Thời gian qua, tỉ lệ tái chế đã tăng mạnh, đặc biệt là một phần chất thải đã được xuất khẩu ra nước ngoài. Hoạt động xuất khẩu hiện chủ yếu tập trung vào bao bì nhựa, với giá trị kinh tế đáng kể, thậm chí cao hơn tiêu thụ trong nước mở ra tiềm năng lớn cho ngành tái chế bao bì.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều loại bao bì chưa được khai thác triệt để, như thủy tinh, hộp giấy nhiều lớp hay lon nhôm. Việc tái chế chai nhựa theo mô hình "từ chai ra chai" hiện chưa thực hiện trong nước, chủ yếu phải xuất khẩu sang Thái Lan hay Singapore, chịu thêm thuế nhập khẩu, làm giảm hiệu quả kinh tế. Do đó, cần có cơ chế, chính sách khuyến khích mạnh mẽ để phát triển tái chế ngay tại thị trường trong nước, tận dụng tối đa nguồn tài nguyên thứ cấp, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu và gia tăng giá trị ngành bao bì, đồng thời góp phần vào kinh tế tuần hoàn.

Đưa ngành công nghiệp tái chế vào các định hướng phát triển

Thời gian qua, không chỉ các doanh nghiệp trong nước mà nhiều doanh nghiệp nước ngoài cũng bắt đầu đầu tư vào thị trường Việt Nam. Nhận thức rõ điều này, Nhà nước đã đưa mục tiêu hình thành ngành công nghiệp tái chế vào các định hướng phát triển.

Theo ông Hồ Kiên Trung, ngành tái chế bao bì Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn, nhưng chính sách EPR vẫn cần hoàn thiện. Bên cạnh đó, Luật Bảo vệ môi trường 2020 sẽ được sửa đổi, bổ sung các quy định về EPR để hoàn thiện khung pháp lý. Bộ cũng đã làm việc với Bộ Tài chính về thuế, phí môi trường đối với sản phẩm bao bì. Từ nay đến giữa năm sau, dự kiến Luật sửa đổi sẽ hoàn thiện các nội dung về tái chế sản phẩm và bao bì.

Nêu cụ thể một số khó khăn khi triển khai thực hiện EPR, bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Bia – Rượu –Nước giải khát Việt Nam cho biết, một số doanh nghiệp chưa thực sự sẵn sàng thực hiện EPR; các chủ thể là vựa phế liệu chủ yếu hạn chế về pháp nhân; khác biệt về cầu phế liệu như thủy tinh hạn chế về lợi ích kinh tế không giống như phế liệu giấy, nhựa và kim loại…

Khảo sát mới nhất của Hiệp hội Bia – Rượu –Nước giải khát Việt Nam cho thấy, hầu hết doanh nghiệp đã nắm rõ các quy định EPR và các thông tư hướng dẫn.

Về hình thức thực hiện nghĩa vụ EPR, khoảng trên 80% doanh nghiệp, chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, lựa chọn hình thức đóng quỹ do hạn chế về nhân lực. Khoảng 20% doanh nghiệp áp dụng kết hợp giữa đóng quỹ và sáng kiến nội bộ, trong khi khoảng 10% ủy quyền tái chế cho các đơn vị chuyên nghiệp. Kết quả này cho thấy doanh nghiệp đã chủ động thử nghiệm các mô hình tái chế phù hợp với năng lực và quy mô hoạt động của mình.

Để triển khai EPR hiệu của các cơ quan cũng kiến nghị nhiều giải pháp như: Thúc đẩy và hỗ trợ ngành công nghiệp sử dụng vật liệu tái chế trong nước; xây dựng điểm thu gom vật liệu tái chế tập trung; trang bị các cơ sở vật chất cần thiết, ví dụ các thùng rác riêng biệt cho chất thải nguy hại, vật liệu tái chế, và chất thải hữu cơ; có quy định tỉ lệ bắt buộc về nguyên liệu tái chế để sản xuất một số sản phẩm; phát triển các chính sách nhằm thúc đẩy thiết kế bao bì thân thiện với môi trường.

Thu Cúc

Nguồn: https://baochinhphu.vn/trien-khai-epr-tung-buoc-phat-trien-nganh-cong-nghiep-tai-che-102250923173228637.htm