Trục di sản độc đáo, đặc sắc

Tây Nguyên nối các tỉnh Nam Trung Bộ thông qua hệ thống giao thông trục ngang tạo thành kết cấu hình thang gồm nhiều hành lang kinh tế tiềm năng. Trong đó, Quốc lộ 19 có vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ là tuyến lộ huyết mạch giao thương mà còn được biết đến là một trục di sản đông - tây.

Quốc lộ 19 có điểm đầu là Cảng Quy Nhơn - thành phố Quy Nhơn - tỉnh Bình Định (cũ), điểm cuối là Cửa khẩu Quốc tế Lệ Thanh, tỉnh Gia Lai, toàn tuyến có chiều dài 239 km. Tại khu vực khoảng giữa thuộc thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai (cũ) có quần thể Tây Sơn thượng đạo được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt bao gồm 9 điểm với tổng diện tích trên 71,66 ha. Gần đây nhất, Di tích Quốc gia đặc biệt Rộc Tưng - Gò Đá được phát hiện vào năm 2014. Các nhà khảo cổ cho rằng kỹ nghệ Đá cũ An Khê cũng đã làm thay đổi nhận thức về lịch sử vùng đất và đời sống của tổ tiên chúng ta, lâu nay cho rằng, người sơ kỳ Đá cũ chỉ chế tác công cụ đá khi nào cực kỳ cần thiết, và công cụ họ làm ra đều mang tính đa năng. Với phát hiện di tích Đá cũ An Khê, chúng ta có thêm cơ sở kéo dài hơn lịch sử Việt Nam về phía trước. Và như vậy, vùng thượng lưu sông Ba (Gia Lai) được ghi dấu vào bản đồ thế giới, là một trong những nơi lưu giữ dấu tích văn hóa của tổ tiên loài người - Người đứng thẳng (Homo erectus).

Qua hệ thống tư liệu Hán Nôm đang tiếp tục được khai mở, tại khu vực Tây Nguyên, vùng đất An Khê xưa là một trong những khu vực sớm nhất được ghi nhận có sự giao thoa giữa người miền xuôi và miền ngược. Theo các nhà khoa học, quá trình nghiên cứu di tích đặc biệt này cho thấy những bằng chứng về quá trình di dân, định cư, lịch sử khai hoang, giao thương, tạo dựng làng xã, tín ngưỡng thờ tự thần linh gắn với hệ thống đình miếu phong phú trên vùng thượng đạo.

Men theo Quốc lộ 19 xuôi đèo An Khê, cách Tây Sơn thượng đạo khoảng 50 km là Di tích quốc gia đặc biệt Khu đền thờ Tây Sơn Tam kiệt. Di tích gốc gồm: Điện thờ Tây Sơn Tam Kiệt, Bến Trường Trầu cùng Bảo tàng Quang Trung và các công trình văn hóa khác.

Điện Tây Sơn được xây dựng lại trên nền đình Kiên Mỹ. Phía trước điện có cổng lớn, trụ xây bằng gạch, trên hai trụ cổng chính có câu đối bằng chữ Hán. Trên cổng là tấm bảng đúc nổi ba chữ: Tây Sơn Điện. Phía trong cổng là nhà bia ghi công trạng của Hoàng đế Quang Trung - Nguyễn Huệ bằng chữ quốc ngữ. Sau nhà bia là tiền sảnh nối với trung tâm điện chính.

Bến Trường Trầu là bến buôn bán trầu lớn bên bờ sông Côn xưa, thuộc xóm Trầu, thôn Kiên Mỹ, cách đền thờ Tây Sơn Tam Kiệt khoảng 200 m. Bến Trường Trầu với việc giao lưu buôn bán, đã có ảnh hưởng rất lớn đến sự nghiệp khởi nghĩa của ba anh em Tây Sơn, đặc biệt là Nguyễn Nhạc. Nguyễn Nhạc thường qua lại vùng Tây Sơn thượng đạo, có quan hệ mật thiết với các dân tộc ít người ở Tây Nguyên, giao lưu buôn bán với các chợ, bến, thị tứ vùng đồng bằng. Bảo tàng Quang Trung trưng bày 11.605 tư liệu, hiện vật liên quan đến phong trào Tây Sơn. Phía trước Bảo tàng có tượng đài Hoàng đế Quang Trung uy nghi bằng đồng.

Trong khoảng 50 km trên Quốc lộ 19, hệ thống di tích trải đều và đa dạng, trục di sản là cơ hội để ngành du lịch tỉnh Gia Lai sau sáp nhập định hình sản phẩm mới. Một thuận lợi nữa là cuối năm 2024, Quốc lộ 19 hoàn thành đầu tư, nâng cấp, mở rộng giúp lưu thông thuận lợi, rút ngắn thời gian di chuyển giữa trung tâm tỉnh Gia Lai (cũ) với trung tâm hành chính của tỉnh Gia Lai mới đặt tại thành phố Quy Nhơn (cũ).

LÊ SỸ

Nguồn: https://baolamdong.vn/truc-di-san-doc-dao-dac-sac-381966.html