Trung Quốc 'úp mở' sử dụng vũ khí laser trên bộ thế nào?

Chính thức ra mắt lần đầu tại cuộc duyệt binh quy mô lớn đầu tháng 9, vũ khí laser năng lượng định hướng cỡ lớn mới đã thu hút sự chú ý. Được gọi là LY-1, laser này cho đến nay được mô tả chủ yếu dùng cho mục đích tự vệ trên tàu, nhưng khi xuất hiện tại cuộc duyệt binh, hình thức trình diễn cho thấy cả khả năng ứng dụng trên bộ.

Nhiều thông tin về laser LY-1 lắp trên tháp pháo, bao gồm cả công suất, chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, điểm dễ thấy nhất là vũ khí có mặt tròn với khẩu độ rất lớn duy nhất để điều hướng chùm tia. Ngoài ra còn có nhiều khẩu độ tròn nhỏ hơn, một kết nối với camera quang điện và/hoặc hồng ngoại được sử dụng để thu thập và theo dõi mục tiêu.

LY-1 ra mắt tại lễ duyệt binh Trung Quốc.

Một cấu trúc hình hộp ở bên phải tháp pháo (bên trái khi nhìn từ phía trước) có thể chứa một cảm biến bổ sung, chẳng hạn như radar hoặc cảm biến tần số vô tuyến thụ động, hoặc các thành phần khác của hệ thống.

Giới chuyên gia nói gì?

“LY-1 có đủ không gian cho các đơn vị năng lượng, nghĩa là nó có thể có công suất cao hơn, cho phép đánh chặn không chỉ các cuộc tấn công từ thiết bị không người lái mà còn cả tên lửa chống hạm, với chi phí rất thấp cho mỗi lần”, Hoàn Cầu Thời Báo trích dẫn lời một chuyên gia độc lập.

“Vũ khí laser này nếu được triển khai trên tàu có thể gây hư hại hiệu quả các cảm biến quang học của vũ khí và thiết bị đối phương”, chuyên gia này nói.

Trong khi đó, tại lễ duyệt binh, LY-1 được giới thiệu với “khả năng phá hủy chính xác và tấn công liên tục”.

Với những thông tin đã được tiết lộ, vũ khí năng lượng định hướng bằng laser phát triển trên toàn cầu đang được chia thành hai loại: loại thứ nhất được gọi là thiết bị gây lóa mắt, được thiết kế để làm mù quang học, bao gồm cả đầu dò quang học trên tên lửa đang bay tới; và loại có công suất cao hơn có khả năng gây hư hại hoặc tiêu diệt mục tiêu về mặt vật lý. Loại công suất cao cũng có thể được thiết kế để tích hợp khả năng công suất thấp.

Kích thước và cấu hình của LY-1, cùng với những mô tả ở trên, cho thấy nó có thể nằm trong danh mục vũ khí công suất cao, với trọng tâm chính là bảo vệ tàu chiến khỏi các mối đe dọa trên không như máy bay không người lái và tên lửa.

Phản ánh mức độ phát triển?

Việc LY-1 có thể được đưa vào hoạt động sớm đến mức nào và ở dạng nào vẫn chưa được làm rõ. Năm ngoái, một vũ khí năng lượng định hướng bằng laser với cấu hình rất giống LY-1 đã xuất hiện trên một tàu chiến đổ bộ Type 071 của Hải quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN). Trở lại năm 2019, kênh truyền hình nhà nước CCTV-7 của Trung Quốc cũng phát sóng hình ảnh về một vũ khí năng lượng định hướng bằng laser với thiết kế tương tự nhưng đơn giản hơn, được cho là đang trong giai đoạn phát triển.

Những phiên bản vũ khí laser được cho là đang trong giai đoạn phát triển của Trung Quốc.

Tự vệ trên tàu là trọng tâm chính của các chương trình phát triển năng lượng định hướng bằng laser trên toàn thế giới, bao gồm cả ở Mỹ. Nhìn chung, LY-1 có cấu hình và kích thước tương tự như các loại vũ khí laser mà Hải quân Mỹ đang triển khai với số lượng ngày càng tăng trong những năm gần đây, đặc biệt là vũ khí Laser Năng lượng Cao tích hợp Bộ gây lóa quang học (HELIOS).

Hệ thống trên tàu sân bay Type 071 của Trung Quốc năm ngoái cũng có một mái vòm bảo vệ có thể thu vào để giúp che chắn khỏi các yếu tố thời tiết khi không sử dụng. Một hệ thống vũ khí laser mà Hải quân Mỹ đã thử nghiệm trên tàu khu trục USS Dewey lớp Arleigh Burke vào năm 2012 cũng có vỏ bọc tương tự. Một hệ thống laser khác cũng được thử nghiệm đáng chú ý trên tàu USS Portland, một tàu tác chiến đổ bộ lớp San Antonio, có cấu hình tương tự như Type 071.

Cần lưu ý rằng nhìn chung, laser rất nhạy cảm với các yếu tố môi trường, bao gồm khói, mây, mưa hoặc các hạt khác trong không khí, tất cả những yếu tố này có thể phá vỡ chùm tia và làm giảm hiệu quả. Công suất của chùm tiasẽ giảm dần khi nó lan truyền qua khí quyển và đi xa hơn khỏi nguồn phát. Khi phát triển một hệ thống vũ khí laser thực tế và đáng tin cậy, có thể sử dụng chiến đấu thực tế, đặc biệt là khi chiến đấu trên biển trong nhiều tháng liền và tiếp xúc với hơi nước mặn, bản chất hệ thống quang học thích ứng của chúng đặt ra thêm nhiều thách thức.

Tuy nhiên, những lợi ích mà vũ khí năng lượng định hướng bằng laser công suất cao mang lại trong phòng thủ, có liên quan đến các lĩnh vực cả trên biển, trên bộ và trên không, trong đó việc sử dụng trong các hệ thống trên bộ đáng được lưu ý.

Đã có tiền lệ về việc điều chỉnh các hệ thống vũ khí hải quân, đặc biệt là những hệ thống được thiết kế để phòng thủ tầm gần, để sử dụng trên bờ. Centurion của Quân đội Mỹ, phiên bản trên bộ của Hệ thống Vũ khí Tầm gần Phalanx (CIWS) trang bị pháo Vulcan 20mm, được trang bị trên nhiều tàu chiến của Hải quân Mỹ và nước ngoài, là một ví dụ điển hình. Trung Quốc trước đây cũng đã phát triển các phiên bản CIWS trang bị pháo hải quân của riêng mình để ứng dụng trên bộ.

Một vũ khí năng lượng định hướng bằng laser HELIOS lắp đặt trên USS Preble - tàu khu trục lớp Arleigh Burke của Hải quân Mỹ. (Ảnh: USN)

Một phiên bản trên bộ của LY-1 có thể cung cấp thêm một lớp phòng thủ chống lại máy bay không người lái, tên lửa hành trình, thậm chí cả trực thăng và máy bay cánh cố định, tùy thuộc vào tầm bắn hiệu quả và công suất thực tế. Nếu hệ thống này hoạt động độc lập, nó cũng có thể có khả năng tấn công các mục tiêu đang di chuyển.

Đầu tư đáng kể
Trung Quốc rõ ràng đã đầu tư đáng kể vào việc đưa vào vận hành nhiều loại vũ khí năng lượng định hướng bằng laser và vi sóng công suất cao. Điều này bao gồm các loại laser mặt đất cao cấp hơn được thiết kế để ít nhất có thể làm gián đoạn hoạt động của các vệ tinh trên quỹ đạo.

Ngoài ra còn có các loại vũ khí laser mặt đất nhỏ hơn, chủ yếu dùng cho vai trò chống máy bay không người lái, một số cũng đã được trưng bày. Các công ty Trung Quốc đã thành công trong việc đảm bảo doanh số xuất khẩu các hệ thống trong danh mục chung đó, bao gồm cả sang Ả-rập Xê Út và Iran, và được cho là cả Nga.

Mặc dù vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu về LY-1 và kế hoạch của Trung Quốc, nhưng đây là minh chứng mới nhất cho nỗ lực của nước này trong việc phát triển và đưa vũ khí laser vào sử dụng cùng các loại vũ khí năng lượng định hướng khác trong nhiều lĩnh vực.

>>> Mời độc giả xem thêm video: Trung Quốc trình diễn đội hình chống máy bay không người lái, vũ khí laser trong cuộc duyệt binh 3/9