Tỷ lệ doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội FTA chỉ khoảng 40%

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, các hiệp định thương mại tự do (FTA) được xem là “tấm hộ chiếu thông hành” cho hàng hóa Việt Nam thâm nhập thị trường toàn cầu. Thế nhưng, theo Bộ Công Thương, hiện mới chỉ có khoảng 30 - 40% doanh nghiệp Việt tận dụng được ưu đãi thuế quan từ các FTA, trong khi 60 - 70% ưu đãi vẫn chưa được khai thác.

Cơ hội rộng mở từ 17 FTA

Đến đầu năm 2025, Việt Nam đã ký kết và thực thi khoảng 17 FTA quan trọng, trong đó có những hiệp định thế hệ mới như EVFTA, UKFTA, CPTPP, RCEP. Với EVFTA, Liên minh châu Âu cam kết xóa bỏ tới 99% dòng thuế sau 7 năm; CPTPP cũng loại bỏ 97 - 100% thuế quan, mở đường cho hàng Việt tiếp cận hơn 60 thị trường toàn cầu.

Nhờ ưu đãi thuế quan, giai đoạn 2023 - 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa được hưởng lợi từ FTA đã tăng trưởng trung bình 12,7% mỗi năm. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy FTA thực sự là động lực thúc đẩy xuất khẩu và gia tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt.

Thách thức từ tiêu chuẩn và xuất xứ

Tuy nhiên, việc tận dụng cơ hội không hề dễ dàng. Ông Võ Tuấn Anh - Phó Giám đốc Xúc tiến thương mại Công ty Ban Mê Gold, cho biết: “Mỗi thị trường có một bộ quy định riêng, khắt khe từ chất lượng đến giá cả. Doanh nghiệp muốn đứng vững không thể hạ chuẩn mà phải tận dụng ưu đãi thuế quan để tăng sức cạnh tranh”.

Đặc biệt, vấn đề xuất xứ nguyên liệu đang là rào cản lớn. Bà Nguyễn Thị Phượng - Giám đốc Công ty Trade Comply chia sẻ: “Chẳng hạn, hàng may mặc xuất sang Mỹ nếu có thành phần sợi bông từ Tân Cương (Trung Quốc) sẽ bị từ chối. Doanh nghiệp cần kiểm soát chuỗi cung ứng từ đầu, đảm bảo minh bạch và chứng minh được nguồn gốc để hưởng ưu đãi FTA”.

Tỷ lệ doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội FTA chỉ khoảng 40% - Ảnh 1.

Tỷ lệ doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội FTA chỉ khoảng 40% - Ảnh 2.

Tỷ lệ doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội FTA chỉ khoảng 40% - Ảnh 3.

Dây chuyền chế biến nông sản phục vụ xuất khẩu

Ở góc độ quản trị, bà Đinh Thị Hương Giang - Giám đốc Tư vấn Công ty Kiểm toán và Tư vấn Grant Thornton Việt Nam - nhấn mạnh tầm quan trọng của minh bạch tài chính. “Doanh nghiệp cần rà soát hệ thống kế toán, tuân thủ chuẩn mực báo cáo và nghĩa vụ thuế. Đây là cơ sở để các đối tác quốc tế đánh giá uy tín khi hợp tác”.

Trong khi đó, bà Tôn Nữ Xuân Quyên – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần BlueSaigon – cho rằng chuyển đổi số là điều kiện tiên quyết: “Chỉ khi chủ động nắm vững luật quốc tế và ứng dụng công nghệ, doanh nghiệp mới có thể khai thác hiệu quả ưu đãi từ các FTA”.

Đồng hành cùng doanh nghiệp

Tỷ lệ doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội FTA chỉ khoảng 40% - Ảnh 4. — *Doanh nghiệp tham dự hội thảo về cơ hội từ các FTA thế hệ mới*

Nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ đã và đang triển khai nhiều giải pháp: tổ chức hội thảo phổ biến kiến thức về FTA, cải cách thủ tục hành chính, áp dụng chứng từ điện tử trong thương mại, đơn giản hóa cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Những chính sách này giúp giảm thời gian, chi phí và tạo điều kiện để doanh nghiệp biến ưu đãi trên giấy thành lợi ích thực tế.

Tận dụng ưu đãi, nâng tầm hàng Việt

FTA không chỉ mang lại lợi thế về thuế quan mà còn đặt ra “bài kiểm tra” khắt khe cho hàng Việt. Muốn tận dụng tốt hơn, doanh nghiệp cần đổi mới quản trị, nâng cao năng lực sản xuất, chủ động chuyển đổi số và minh bạch chuỗi cung ứng. Khi đó, ưu đãi từ FTA sẽ trở thành bệ phóng, đưa hàng hóa Việt Nam khẳng định vị thế vững chắc hơn trên thị trường quốc tế.

>>> Xin mời quý vị đón xem Thời sự HTV lúc 20 giờ và Chương trình Thế giới 24G lúc 20 giờ 30 phút mỗi ngày trên kênh HTV9