Trong bức tranh đa sắc tộc của vùng đất Lào Cai, người Cao Lan nổi bật với nét chấm phá riêng biệt, bản sắc văn hóa phong phú và độc đáo. Khi nhiều giá trị truyền thống đứng trước nguy cơ mai một, đồng bào Cao Lan vẫn bền bỉ neo giữ, truyền nối di sản văn hóa dân tộc đã gắn bó với đời sống của họ, lan tỏa giữa dòng chảy của hiện đại và hội nhập.
Một chiều hè, tôi tìm về thôn Khuân La, xã Yên Bình - nơi người Cao Lan sinh sống từ bao đời nay. Bước chân trên đường làng quanh co, cảm nhận sự bình yên, nơi những nếp nhà mộc mạc ẩn mình dưới tán cây, tôi như lạc vào một thế giới khác. Không khí trong lành mang theo mùi hương của đất, của cây cỏ.
Từ xa vọng lại những âm thanh thân thuộc mà quyến rũ bắt đầu len lỏi vào không gian: tiếng hát Sình ca tha thiết, nhịp nhàng cùng rộn ràng các điệu múa “Xúc tép”, “Chim gâu”, “Pâng Loóng”…
Không chỉ là tiếng nhạc, điệu múa đơn thuần, mà còn là linh hồn, bản sắc văn hóa riêng của dân tộc Cao Lan, đang được các thành viên trong Câu lạc bộ dân ca, dân vũ Cao Lan thôn Khuân La miệt mài tập luyện. Những làn điệu ấy như sợi chỉ vô hình, dệt nên bức tranh sống động, kể về đời sống, về tâm hồn của người Cao Lan nơi đây qua bao thế hệ.
Cộng đồng người Cao Lan luôn bảo tồn và giữ gìn văn hóa dân tộc mình như một lẽ tự nhiên, như hơi thở và mạch nguồn sự sống.
Bà Nịnh Thị Từ, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca, dân vũ Cao Lan thôn Khuân La đón tôi bằng nụ cười hiền hậu và ánh mắt đầy tự hào. Bà Từ chia sẻ: “Câu lạc bộ thành lập được hơn 7 năm, cứ vào tối thứ Bảy hằng tuần, 30 học viên lại thu xếp công việc đến sinh hoạt, cùng nhau rộn ràng những điệu múa, lời hát với mong muốn gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc mình”.
Lời chia sẻ ấy cho thấy tinh thần tự nguyện, đồng lòng của cộng đồng trong việc bảo tồn văn hóa. Đó không chỉ là sự nỗ lực của một cá nhân hay một tổ chức, mà là sức mạnh tập thể, được hun đúc từ tình yêu sâu sắc với cội nguồn. Từ những buổi sinh hoạt Câu lạc bộ, làn điệu dân ca, dân vũ, các nghề truyền thống được sống, lan tỏa đến từng gia đình.
Đáng mừng hơn, sức sống của văn hóa Cao Lan không chỉ dừng lại ở người cao tuổi mà đang được thế hệ trẻ nối tiếp đón nhận và nuôi dưỡng.
Em Hoàng Gia Bảo Ngọc, 13 tuổi, thôn Ngòi Vồ, xã Yên Bình hào hứng: “Tham gia lớp truyền dạy văn hóa dân gian dân tộc Cao Lan, em được các bà dạy múa, dạy hát những giai điệu của dân tộc mình. Em rất tự hào, sẽ tiếp tục giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa của dân tộc mình”.
Cùng với xã Yên Bình, dân tộc Cao Lan trên địa bàn tỉnh tập trung đông nhất tại các xã Trấn Yên, Thác Bà, Xuân Ái và một phần ở các xã lân cận với trên 10.000 người sinh sống. Dù ở đâu thì cộng đồng người Cao Lan cũng luôn bảo tồn và gìn giữ văn hóa dân tộc mình như một lẽ tự nhiên, như hơi thở và mạch nguồn sự sống.
Trong sâu thẳm tâm hồn người Cao Lan, mỗi điệu múa, lời ca là một câu chuyện về tình yêu lao động, tình yêu đôi lứa, khát vọng vươn lên, sự gắn bó với đất trời và thiên nhiên.
Đó là suối nguồn nuôi dưỡng cảm xúc, là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Thế hệ đi trước miệt mài truyền dạy cho con cháu, không chỉ là ca từ, giai điệu, mà còn là cách cảm nhận, cách thể hiện “hồn” văn hóa dân tộc.
Hơn 20 năm âm thầm truyền dạy văn hóa, khôi phục và trình diễn nghệ thuật dân gian dân tộc Cao Lan ở địa phương, nghệ nhân ưu tú Âu Thị Chính, xã Thác Bà luôn trăn trở làm sao để văn hóa Cao Lan được bảo tồn, phát huy, thích nghi với bối cảnh hiện đại.
Bà Chính chia sẻ: “Tôi cùng các thành viên Câu lạc bộ sáng tạo, dàn dựng thêm nhiều tiết mục mới, kết hợp những điệu múa cổ truyền với những động tác, giai điệu mang hơi thở đương đại, nhưng vẫn giữ được nét đặc trưng của dân tộc. Những tiết mục này đã được trình diễn trong nhiều lễ hội, sự kiện lớn nhỏ của địa phương, góp phần đưa văn hóa Cao Lan đến gần hơn với công chúng”.
Để trăn trở của bà Chính và tâm huyết của cộng đồng trở thành giá trị sống động lan tỏa trong đời sống hôm nay, sự quan tâm và đồng hành của cấp chính quyền đóng vai trò rất quan trọng. Chính quyền địa phương đã tổ chức các lớp truyền dạy tiếng nói, chữ viết dân tộc; các lễ hội truyền thống; khuyến khích nghệ nhân tham gia truyền nghề, sưu tầm, phục dựng văn hóa phi vật thể. Đặc biệt, việc xây dựng và phát triển du lịch cộng đồng tại các thôn, bản Cao Lan cũng là hướng đi hứa hẹn, vừa phát triển kinh tế, vừa bảo tồn và quảng bá văn hóa bền vững.
Trong dòng chảy mạnh mẽ của hội nhập, việc giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống không phải là điều dễ dàng. Tuy nhiên, với nỗ lực bền bỉ của cộng đồng, sự quan tâm của chính quyền và đặc biệt là tình yêu, niềm tự hào sâu sắc của mỗi người con Cao Lan dành cho cội nguồn, tin rằng bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Cao Lan tiếp tục được tiếp nối, phát triển, trở thành mảng màu sống động trong bức tranh văn hóa đa dạng của các dân tộc Việt Nam.
Nguồn: https://baolaocai.vn/van-hoa-cao-lan-trong-dong-chay-hoi-nhap-post878851.html
Bình luận (0)