Vì sao drone Việt dẫn đầu thế giới?

Người Việt tạo ra drone - máy bay không người lái dẫn đầu thế giới và câu chuyện truyền cảm hứng về R&D, mở lối cho Việt Nam bước vào hàng ngũ cường quốc công nghệ lõi.

Năm 2022, drone (máy bay không người lái) Hera của Công ty RtR (Real-time Robotics VN) khẳng định vị thế trong làng drone thế giới vì làm chủ công nghệ lõi với 12 tính năng vượt trội hẳn so với những drone hiện có.

Cuối năm 2024 và đầu năm 2025, Hera đã tham gia bay thử tại Alaska. Cả 2 lần này, Hera là drone duy nhất thực hiện xuất sắc tất cả các yêu cầu tác chiến trong điều kiện khắc nghiệt gió, lạnh từ âm 250C đến âm 300C. Điều đáng nói là Hera được phát minh và thiết kế bởi những kỹ sư người Việt, sản xuất tại Việt Nam.

TS Lương Việt Quốc - "cha đẻ" của dòng drone Việt dẫn đầu thế giới có cuộc trò chuyện với Thanh Niên.

TS Lương Việt Quốc

ẢNH: NVCC

Làm chủ công nghệ lõi

* Sau thành công của drone Hera, nghe nói ông lại chuẩn bị ra mắt loại drone khác cũng "đứng đầu thế giới"?

Chúng tôi làm được Omni Sight Gimbal. Trên thế giới 1 gimbal (thiết bị hỗ trợ chống rung) chỉ mang được 1 camera, tầm nhìn hạn chế (quét ngang 360 độ nhưng không quét được 360 theo chiều dọc vì vướng khung), chỉ chống rung nhưng không thông minh. 

Trong khi đó, Omni Sight Gimbal giống mắt tắc kè, mỗi con mắt có thể quay dọc, ngang được, nhìn được 360 độ. Có "não" có thể phối hợp được 2 mắt. Cung cấp tầm quan sát gấp đôi so với tất cả các gimbal hiện có.

Máy bay không người lái Hera hàng đầu thế giới được phát minh và thiết kế bởi những kỹ sư người Việt, sản xuất tại Việt Nam

ẢNH: LAM YÊN

Kế đó là Sky Watch 360. Đây là loại drone bay liên tục có đến 4 EO-IR camera với tầm quan sát 360 độ đầu tiên trên thế giới.

Hai sản phẩm này rất hữu ích trong việc tìm kiếm cứu hộ cứu nạn. Thí dụ ở Hạ Long có đắm tàu, muốn tìm kiếm nạn nhân, đứng trên tàu thì tầm nhìn hạn chế. Nếu có thể lên cao cả trăm mét thì tầm nhìn xa hơn 20 km và bao quát cả 360 độ.

Tháng 9.2025, Omni Sight và Sky Watch 360 sẽ công bố sản phẩm tại triển lãm Commercial UAV Expo tại Las Vegas (1 trong 2 triển lãm lớn nhất hàng năm tại Bắc Mỹ).

Omni Sight sử dụng công nghệ chế tạo gimbal mang được 2 camera được Mỹ cấp bằng sáng chế sẽ ra mắt thế giới tại Mỹ vào tháng 9

ẢNH: NVCC

* Ông có chủ quan không khi cho rằng Công ty RtR của ông có công nghệ lõi về drone đứng đầu thế giới?

Hoàn toàn không vì tất cả đều được "định lượng" bằng kiểm nghiệm thực tế. Cụ thể, công nghệ chế tạo drone cỡ nhỏ (gọn nhất, sức nâng lớn nhất, mang được nhiều thiết bị nhất, đa năng nhất) do Úc cấp bằng sáng chế năm 2024. Công nghệ chế tạo gimbal mang được 2 camera (tất cả gimbal trên thế giới hiện chỉ mang được 1 camera. RtR gimbal mang được 2, nâng cao gấp đôi năng lực trinh sát hay thu thập dữ liệu) và công nghệ drone cỡ nhỏ mang tên lửa vác vai do Mỹ cấp bằng sáng chế năm 2024.

RtR đã nộp 14 hồ sơ phát minh, sáng chế ở Mỹ, Úc và đã được cấp 5 bằng sáng chế. Số còn lại sẽ được cấp trong thời gian ngắn sắp đến.

TS Lương Việt Quốc thảo luận cùng kỹ sư Việt Nam về sản phẩm sắp ra mắt

ẢNH: LAM YÊN

* Luôn nhấn mạnh về làm chủ công nghệ lõi, ông có thể nói rõ hơn về điều này?

Làm chủ công nghệ lõi cần 2 yếu tố. Đầu tiên là tự phát minh, thiết kế và chế tạo. Thứ hai là trình độ phát minh vượt lên trên thế giới.

Cách đây 15 - 20 năm, nói đến Trung Quốc là mọi người nghĩ đến hàng dỏm, hàng giả. Bây giờ, nhiều thương hiệu Trung Quốc đứng đầu thế giới như: DJI đứng đầu về drone, BYD đứng đầu về xe điện, CATL chuyên sản xuất pin cho xe điện cả thế giới…Tất cả là vì họ có những phát minh vượt lên trên thế giới.

Phát minh, sáng chế chiếm khoảng 60% trong doanh thu. Gia công lắp ráp chỉ chiếm 3 - 4%, thêm linh kiện, phần cứng… cũng chỉ đến 40%. Nếu doanh nghiệp Việt làm chủ công nghệ lõi và luôn cả sản xuất thì có thể thu đủ 100% doanh thu này.

Sáng tạo là con đường duy nhất

* Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị cuối năm 2024 có đề cập đến "đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia". Theo ông, Việt Nam nên hiện thức hóa điều này bằng cách nào?

Người Việt mình hoàn toàn có thể sáng tạo ra giải pháp kỹ thuật, tạo sản phẩm hơn thế giới. Mà muốn làm được điều này, con đường duy nhất là phải đầu tư quyết liệt vào R&D (nghiên cứu và phát triển) để có các phát minh đột phá trong công nghệ. Đây cũng chính là tinh thần cốt lõi của Nghị quyết 57 "vươn mình bằng sáng tạo trong công nghệ".

Kỹ sư VN hoàn toàn có thể phát minh và thiết kế những sản phẩm công nghệ mang tầm thế giới

ẢNH: LAM YÊN

* Ông có đang lạc quan quá không?

Câu chuyện của chúng tôi có thể hiếm hoi, nhưng đó là bằng chứng cho thấy người Việt có thể làm được sản phẩm vượt lên trên thế giới. 

Ở đây có hai vấn đề: doanh nghiệp Việt Nam có dám chọn con đường dài hạn (và cũng đầy rủi ro) hay không? Và nhà nước có chính sách thế nào để hỗ trợ R&D? Israel chi gần 6% GDP cho R&D, Hàn Quốc là 4,9%, Mỹ 3,5%, Trung Quốc là 2,4 - 2,7%. 

Việt Nam với Nghị quyết 57 đặt mục tiêu 2%, tăng gấp 5 lần so với 0,4% hiện tại. Tôi nghĩ, chúng ta đang đi đúng hướng. Nếu nước ta cải cách thể chế mạnh mẽ hơn nữa, theo tinh thần Nghị quyết 66, có chính sách vĩ mô thuận lợi thì doanh nghiệp Việt Nam sẽ mạnh dạn thúc đẩy R&D hơn. Những chính sách đó ta có thể học được từ Israel, Trung Quốc, Hàn Quốc…

Đội ngũ thiết kế cơ khí của Công ty RtR

ẢNH: LAM YÊN

* Cùng với ông tạo ra những chiếc drone hàng đầu thế giới là đội ngũ kỹ sư Việt Nam được đào tạo hoàn toàn trong nước. Ông đánh giá thế nào về chất lượng nhân sự "made in Việt Nam"?

Qua quan sát và từ thực tế công ty mình, tôi thấy các kỹ sư trẻ Việt có khả năng chế tạo, biến các phát minh thành sản phẩm. Thí dụ Omni Sight Gimbal, phát minh chỉ là nguyên lý, nhưng để chế tạo ra sản phẩm thật sự thì phải thiết kế điện tử, thiết kế cơ khí… Họ có khả năng chịu cực, làm việc với cường độ cao. Nhược điểm phổ biến là thiếu nỗ lực tối đa để đạt đến sự hoàn hảo (điều này rất khác người Nhật).

* Với nhiều sáng chế vượt trội thế giới, ông đã hạnh phúc chưa?

Tôi hạnh phúc vì đang làm được điều mình thích và tạo được tác động tốt cho xã hội lẫn nghề nghiệp cá nhân. Tôi mong ngày càng nhiều công ty Việt Nam có phát minh tầm cỡ thế giới, khi đó nước mình sẽ trở thành quốc gia sáng tạo và hùng cường.

* Nếu cô con gái Vivian cần một lời nhắn nhủ từ ông, chỉ một lời thôi, đó là gì?

Chỉ 2 chữ thôi: biết ơn. Biết ơn vô cùng quan trọng, đó là điều đầu tiên tôi dạy con. Có biết ơn mới dẫn đến những hành động đúng đắn.

Xin cảm ơn ông!

Ý chí mãnh liệt, học hỏi miệt mài

Lương Việt Quốc là tiến sĩ kinh tế chứ không phải chuyên ngành công nghệ. Tuy nhiên với khả năng nắm bắt thông tin, anh miệt mài tự học để điều hành đội ngũ kỹ sư trẻ, giỏi của mình, trao đổi với các chuyên gia, đối tác quốc tế và đưa ra những phát minh vượt trội trong ngành drone (đã được cấp các bằng phát minh, sáng chế toàn cầu).

Có thể một phần do xuất thân cơ cực, thiếu đói, Quốc có ý chí sống mãnh liệt và một sự nghiêm túc hiếm thấy trong công việc cũng như trong cuộc sống. Mà thiết tha và bền bỉ hơn hết vẫn là muốn chứng minh rằng với sự miệt mài học hỏi của người Việt và nỗ lực đầu tư tối đa cho R&D, ngành khoa học - công nghệ của Việt Nam cũng có thể tạo ra các sáng chế, phát minh tầm thế giới.

Bà Vũ Kim Hạnh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp - BSA.

Thanhnien.vn

Nguồn:https://thanhnien.vn/vi-sao-drone-viet-dan-dau-the-gioi-185250829113029276.htm