"Vua sáng chế” chưa học hết lớp 5, làm trăm loại máy móc xuất đi 4 nước (Video: Thanh Bình - Hùng Anh).
Căn xưởng rộng khoảng 100 mét vuông tại xã Yên Mạc, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình là thành quả từ đôi bàn tay chai sạn bám đầy xăng dầu của ông Vũ Văn Dung (SN1964).
Từ căn xưởng, ông thợ làng tự mày mò chế tạo ra hàng trăm loại máy, từ máy làm nông nghiệp đến các thiết bị gia dụng, góp phần giúp bà con ở quê từ công việc đồng áng, đến chuyện bếp núc.
Dù đang ở độ tuổi xế chiều, tay run, mắt mờ dần theo năm tháng, ông Dung vẫn đều đặn xách cờ lê, mỏ lết ra sân, lắp những chiếc máy đang đến hạn phải giao cho khách hàng tại khắp mọi miền Tổ quốc.
“Tôi thấy nghề này làm rất thích, như người tự do vậy, lúc nào cảm thấy mệt thì đóng cửa. Đi đến đâu cũng được bà con chào đón, gọi đùa tôi là ông vua sáng chế, tôi thấy tự hào lắm”, ông cười.
Có lần, thấy bà con làm cốm cực quá, ông trăn trở mãi. Vậy là ông tự “chế cháo”.
Không bản vẽ, không nhìn vào những chiếc máy mẫu, ông tự nghĩ, tự mày mò lắp đặt tại xưởng, chiếc máy làm cốm đầu tiên ra đời không lâu sau, hoạt động trơn tru, giờ cả làng gần như đều dùng máy của ông.
Suốt hơn 20 năm miệt mài sáng chế, ông Vũ Văn Dung đã tạo ra hơn 100 loại máy móc đủ mọi kích cỡ.
“Máy nào tôi chưa ưng ý thì nhất định không cho ai lấy. Tôi thường để “đứa con tinh thần” ngay trước bàn uống nước hay chỗ ăn cơm để vừa nhìn vừa nghĩ ngợi. Khi nảy ra ý tưởng tôi liền mang que hàn, cái búa ra để chỉnh sửa.
Tôi chẳng cần bản vẽ gì cả, mọi thứ đều nằm trong đầu. Đó là cách tôi giải mã những chiếc máy khó. Thất bại cũng có nhưng bỏ thì không, nếu không thành công kiểu này, tôi sẽ xoay sang chế theo nguyên lý khác”, ông chia sẻ.
Khu xưởng nơi ông Dung hiện nay miệt mài sáng chế từng chỉ là một túp lều tạm, được dựng lên để có chỗ trú ngụ qua ngày. Khoảng 50 năm trước, thời điểm gian khó, cậu bé Vũ Văn Dung buộc phải nghỉ học sớm, rời quê hương đi khắp nơi tìm kế sinh nhai.
“Không có gì để ăn, gia đình thì quá thiếu thốn, tôi buộc phải nghỉ học để tự kiếm miếng ăn. Năm 13 tuổi tôi lên Na Hang, Tuyên Quang ở nhà người thân.
Cuộc sống lúc đó chỉ xoay quanh củi lửa, nước non, đào mương cuốc rẫy”, người đàn ông đầu 2 thứ tóc nhớ lại thuở gian khó.
Nhưng cũng chính những năm tháng lam lũ ấy đã rèn cho tôi sự bền bỉ, khả năng quan sát và cả thói quen luôn nghĩ cách để làm việc nhẹ đi.
Những sáng chế đầu tiên trong đời của ông “vua sáng chế”, có lẽ, bắt đầu từ lúc không ai nghĩ một đứa trẻ lại dùng trâu, bò để thay người gánh nước.
“Tôi gọt một thanh ngang vắt qua lưng con trâu, bò rồi đóng 4 khúc gỗ lại, bọc bạt vào trong để làm cái đựng nước, từ đó công việc của tôi nhẹ nhàng đi hẳn”, ông kể.
Đến tuổi nhập ngũ, ông về quê theo các thanh niên trong làng sau đóng quân tại Thanh Hóa. Thấy thợ mộc có vẻ hợp với mình ông quyết tâm theo nghề đục đẽo.
“Lúc đó, tôi chưa biết thợ mộc là gì, chỉ thấy người ta làm nhìn thích mắt. May mà đơn vị có chính sách khuyến khích anh em có năng khiếu thì phát huy sở trường. Tôi mạnh dạn đăng ký làm thợ mộc luôn, dù chưa cưa nổi một thanh gỗ”, ông cười.
Ông kể thêm chính nhà truyền thống của sư đoàn là do ông chỉ đạo và cùng 12 anh em làm.
Sau khi rời quân ngũ, ông trở về quê hương với hai bàn tay trắng. Cảnh nghèo bao phủ cả xóm làng: Không ruộng cũng chẳng có việc gì để làm, quanh đi quẩn lại chỉ có củ khoai, củ sắn.
Để mưu sinh, tôi đành ngược lên Hà Giang, mang theo ít đồ nghề còn lại từ thời đi bộ đội: cái đục, cái bào, cái chạn… đi làm thợ mộc, chuyên xẻ gỗ, đóng tủ, bàn ghế thuê.
Ở Hà Giang được vài tháng, tôi lại xuôi về Tuyên Quang làm nghề này thêm hai năm nữa.
Năm 1989, tôi trở lại quê, lấy vợ và quyết định ở lại lập nghiệp. Thời điểm ấy, nông thôn bắt đầu có dấu hiệu phát triển, tôi nghĩ “cơ hội đây rồi!” nên tiếp tục theo nghề thợ mộc.
Nhưng thực tế nghề này ở quê không đủ sống. Không chần chừ, tôi chuyển sang nghề đốt vôi.
“Dốc hết tiền mua chiếc xe công nông trị giá 10 triệu đồng - số tiền lúc đó có thể mua được 4 miếng đất. Tôi làm hết mọi công đoạn chính vì thế có ngày tôi kiếm được tới 1 cây vàng, nhờ nghề này tôi xây được nhà, mua được chiếc xe máy Enzo Sym đời đầu, giá trị tương tương 7 miếng đất tại thời điểm đấy”, ông cho hay.
“Nhưng rồi công việc vất vả, nguy hiểm, vợ khuyên nên nghỉ, ở tuổi 40 tôi đi học lái xe, sau 3 tháng học nghề, một năm làm tại 4 chỗ khác nhau, tôi quyết định mở xưởng sửa xe tại nhà”, ông tâm sự.
Ban đầu chỉ là cái xưởng vài mét vuông, đủ kiếm ăn. Sau đó, người đàn ông này mở rộng dần ra hết cả sân. Khi xe cộ bắt đầu phổ biến hơn, lượng khách cũng tăng đáng kể.
“Rồi một hôm, trong lúc đang sửa xe, tôi thấy bà con ra đồng gieo mạ, cấy lúa mà phải kéo lúa bằng đầu máy D8 của nước ngoài, nặng nề, cồng kềnh, cực nhọc. Tôi nghĩ “sao phải khổ thế này?”, thế là tôi thí điểm bắt tay vào chế tạo máy”, ông chia sẻ.
Lúc rảnh, ông Dung gom phụ tùng xe máy cũ, lấy động cơ, nhông xích, hàn, ráp lại theo trí tưởng tượng trong đầu.
“Làm xong, tôi đem ra đồng thử thì kéo khỏe, chạy ổn. Một người trong xóm đến xem, hỏi mua.
Tôi nói đùa, 3 triệu đấy!
Ai ngờ họ gật đầu mua thật. Thấy dùng tốt, người này lại đi quảng bá cho người khác. Tháng đầu tiên, tôi làm từ 20 đến 30 chiếc máy, mỗi chiếc giá 2,5–3 triệu đồng”, ông cho biết.
Thời gian sau ông bỏ hẳn sửa xe, chuyển sang chế tạo máy nông nghiệp. Ban đầu chỉ là máy kéo, sau đó chế thêm cả bơm nước đi kèm trở thành máy 2 trong 1.
“Người dân đặt máy bơm, máy phun, máy xới đất, máy nghiền… thứ gì họ cần, tôi đều tìm cách chế ra. Có hôm, hàng chục người đến đặt, có khi phải chờ cả tháng mới đến lượt. Lúc cao điểm, một ngày tôi hoàn thiện được 1 máy.
Dân dùng máy của tôi rồi mang máy của nước ngoài đi đổi ngược lại, vì máy của tôi chỉ 30kg, nhẹ hơn nhiều so với máy nhập (hơn 1 tạ), bền, ít hỏng, tiết kiệm nhiên liệu và dễ sử dụng.
Có những chiếc máy tôi làm ra, bà con dùng đến 10 năm mà chưa phải sửa lần nào. Khi có yêu cầu, hình ảnh cái máy hiện ra trong đầu, rồi tôi cứ thế mà làm. Tôi không học qua trường lớp nào về cơ khí, chỉ dựa vào quan sát, kinh nghiệm và… trí tưởng tượng”, ông tự hào.
Từ người lính, đến người thợ mộc, người đốt vôi, thợ sửa xe rồi trở thành “kỹ sư làng” với cả trăm loại máy móc phục vụ nông nghiệp xuất xưởng được sang Thái Lan, Lào, Campuchia, Trung Quốc.
Suốt hơn hai thập kỷ, từ xưởng nhỏ dựng trên nền đất cũ đến những lần vinh dự bước lên sân khấu nhận bằng khen từ Đảng và Nhà nước, ông Dung vẫn giữ nếp sống giản dị và tinh thần sáng tạo không ngừng.
Những bằng khen, kỷ niệm chương, giấy chứng nhận treo ngay ngắn trên bức tường gạch thô không chỉ là minh chứng cho trí tuệ của một người nông dân chưa học hết lớp 5, mà còn là lời khẳng định cho giá trị của sự bền bỉ, tự học và tận tâm.
“Tôi không mơ làm giàu từ những chiếc máy. Chỉ cần bà con dùng tốt, đỡ vất vả, thế là vui rồi. Giấy khen đi học không có nhưng giấy khen đi làm thì tôi nhiều lắm, nhìn lại các thành tựu tôi thấy cuộc đời mình cũng coi như viên mãn”, ông nói, mắt ánh lên niềm tự hào sau lớp kính cũ mờ.
Ông kể thêm, bản thân không đăng ký sở hữu trí tuệ, ai muốn đến tìm hiểu, hay hỏi gì ông đều chỉ hết.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/vua-sang-che-chua-hoc-het-lop-5-lam-tram-loai-may-moc-xuat-di-4-nuoc-20250613110314189.htm
![[Ảnh] Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp lãnh đạo một số tập đoàn của Thụy Điển](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/14/4437981cf1264434a949b4772f9432b6)
Bình luận (0)