Xây dựng mô hình mới phát triển nông nghiệp đô thị xanh, thông minh, bền vững cho Thủ đô

Phát biểu tại thảo luận tổ 1 (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội), ĐBQH Nguyễn Thị Lan đề xuất xây dựng “Vành đai nông nghiệp sinh thái – đổi mới sáng tạo” như một không gian kết nối giữa nghiên cứu, công nghệ và sản xuất, mở hướng phát triển nông nghiệp đô thị xanh, thông minh, bền vững cho Thủ đô.

Khẳng định vai trò nền tảng của nông nghiệp trong ổn định kinh tế

Phát biểu tại thảo luận tổ về báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) năm 2025, giai đoạn 2021-2025 và dự kiến kế hoạch phát triển KT-XH năm 2026, ĐBQH Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) đánh giá báo cáo đã phản ánh bức tranh chung tích cực của đất nước sau 5 năm triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Trong đó, Việt Nam đã kiểm soát thành công đại dịch Covid-19, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và đạt tăng trưởng GDP bình quân khoảng 6,5%/năm, thuộc nhóm cao trong khu vực.

"Trong 26 chỉ tiêu chủ yếu của giai đoạn, có 22 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch, riêng năm 2025 hoàn thành toàn bộ 15 chỉ tiêu KT - XH; các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, an sinh, quốc phòng, đối ngoại đều có bước tiến rõ rệt, khẳng định vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam được nâng cao. Kết quả đó minh chứng cho sự chỉ đạo điều hành quyết liệt, hiệu quả của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị và toàn thể Nhân dân", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan phát biểu tại thảo luận tổ

Đại biểu cũng cho rằng báo cáo cũng thẳng thắn nêu rõ những hạn chế cần tập trung khắc phục như: Cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm, năng suất lao động và đổi mới sáng tạo chưa đáp ứng yêu cầu mới; việc khai thác nguồn lực con người, khoa học – công nghệ và văn hóa chưa thực sự đột phá; các thị trường vốn, bất động sản vẫn tiềm ẩn rủi ro... ĐBQH Nguyễn Thị Lan đánh giá bước sang năm 2026 - là năm bản lề của nhiệm kỳ mới và khởi đầu Kế hoạch 5 năm 2026-2030, có thể khẳng định định hướng điều hành của Chính phủ mang tính chiến lược, toàn diện và đột phá. Do đó, việc lấy khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển xanh làm trụ cột cho giai đoạn tới là chủ trương đúng đắn, thể hiện tầm nhìn dài hạn và tư duy phát triển bền vững.

"Tôi đồng tình và đánh giá cao tinh thần chuyển đổi này – một bước tiến quan trọng từ phục hồi sau đại dịch sang phát triển sáng tạo, tự cường và hội nhập sâu rộng – mở ra cơ hội lớn cho các lĩnh vực giáo dục, khoa học và nông nghiệp đô thị phát huy vai trò trong mô hình tăng trưởng mới", ĐBQH Nguyễn Thị Lan phân tích.

Đáng chú ý, trong báo cáo của Chính phủ đã dành sự quan tâm lớn đến lĩnh vực nông nghiệp, nhất là trong định hướng phát triển “nông nghiệp xanh, phát thải thấp, thích ứng biến đổi khí hậu” và đẩy mạnh cơ cấu lại ngành theo hướng hiện đại, bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới và chuyển đổi số. Về nội dung này, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đánh giá đây là bước tiến quan trọng trong việc khẳng định vai trò nền tảng của nông nghiệp trong ổn định kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực và sinh kế cho hàng triệu người dân nông thôn.

"Mặc dù báo cáo KT - XH chưa đề cập riêng đến nông nghiệp đô thị, nhưng tinh thần phát triển xanh, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số mà Chính phủ xác định là trụ cột cho giai đoạn 2026-2030 hoàn toàn phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp đô thị của Hà Nội – một lĩnh vực có tiềm năng lớn, mang ý nghĩa thiết thực trong chiến lược tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững của Thủ đô", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nêu rõ.

Phát triển nông nghiệp Hà Nội theo hướng sinh thái, giá trị cao

Để hiện thực hóa một số nội dung được phân tích ở trên để cho phù hợp với định hướng phát triển KT-XH Thủ đô, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đã đề một số kiến nghị cụ thể. Trước hết, đại biểu cho rằng nên quy hoạch và xây dựng “Vành đai nông nghiệp sinh thái – đổi mới sáng tạo” cho Hà Nội, kết nối các trường đại học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, khu công nghệ cao Hòa Lạc và các xã vùng ven như Gia Lâm, Sóc Sơn, Ba Vì...; bởi, đây sẽ là không gian thử nghiệm, trình diễn và lan tỏa công nghệ nông nghiệp mới, nơi các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp cùng hợp tác chuyển giao công nghệ vào sản xuất thực tiễn.

"Vành đai này không chỉ tạo ra chuỗi giá trị khép kín từ nghiên cứu – thử nghiệm – sản xuất – tiêu thụ, mà còn góp phần hình thành “vùng đệm xanh” cho Thủ đô, thúc đẩy nông nghiệp đô thị, du lịch sinh thái và thương hiệu nông sản Hà Nội. Khi được triển khai, đây sẽ là mô hình vừa mang tính kinh tế – sinh thái – khoa học, vừa thể hiện tầm nhìn phát triển xanh, thông minh và bền vững của Thủ đô trong thời kỳ mới", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nêu rõ.

Quang cảnh thảo luận tổ

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề xuất Hà Nội thí điểm cơ chế sandbox cho doanh nghiệp khoa học – công nghệ và spin-off nông nghiệp, nghĩa là thành phố được phép thiết lập một “khung thử nghiệm có kiểm soát” để các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp có thể thử nghiệm công nghệ nông nghiệp mới trong thực tế sản xuất. Đây là cơ chế rất cần thiết, giúp chuyển nhanh kết quả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm ra đồng ruộng, như công nghệ sinh học, tưới chính xác, cảm biến môi trường hay canh tác tuần hoàn. Các thử nghiệm này sẽ được giám sát chặt chẽ về an toàn, môi trường và hiệu quả, từ đó chọn ra mô hình phù hợp để nhân rộng trong toàn Thủ đô.

"Cơ chế này đặc biệt phù hợp với Hà Nội – nơi đất nông nghiệp giảm nhưng nhu cầu thực phẩm sạch tăng mạnh. Sandbox sẽ giúp đưa nhanh công nghệ ra đồng ruộng, thử nghiệm mô hình nhà kính thông minh, nông nghiệp tuần hoàn, sàn giao dịch nông sản số, tạo việc làm kỹ thuật cao và thúc đẩy nông nghiệp đô thị xanh, hiện đại, sáng tạo – đúng định hướng phát triển của Thủ đô", đại biểu phân tích.

Ngoài ra, ĐBQH Nguyễn Thị Lan cũng kiến nghị Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi nông nghiệp ven đô sang mô hình sản xuất xanh, gắn với du lịch sinh thái và kinh tế trải nghiệm. Đây là hướng đi rất cần thiết trong bối cảnh Hà Nội đang chịu áp lực đô thị hóa mạnh, thu hẹp đất nông nghiệp, trong khi vẫn phải đảm bảo vai trò trung tâm cung ứng thực phẩm và giống cây con chất lượng cao cho cả vùng, nhu cầu về thực phẩm sạch, không gian xanh và các hoạt động trải nghiệm của người dân Thủ đô ngày càng lớn.

Mặt khác, các khu vực như Ba Vì, Sóc Sơn, Đông Anh và Gia Lâm có tiềm năng trở thành điểm đến nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch và giáo dục trải nghiệm, vừa nâng cao thu nhập cho nông dân, vừa quảng bá thương hiệu nông sản Hà Nội gắn với văn hóa Thăng Long. Đại biểu cho rằng đây không chỉ là giải pháp kinh tế, mà còn là cách gìn giữ cảnh quan, văn hóa và bản sắc nông thôn trong lòng đô thị hiện đại, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Thủ đô xanh, thông minh và nhân văn. Hà Nội cần có cơ chế bảo vệ tầng đất nông nghiệp, quy định rõ khi chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp tại vùng chuyên lúa, cây trồng chủ lực. Đồng thời, Hà Nội cần xây dựng ngân hàng gen giống cây trồng – vật nuôi Thủ đô để bảo tồn nguồn gen đặc hữu cây con quý của Thủ đô, cần vùng đệm nông nghiệp sinh thái, kết hợp bảo tồn tài nguyên đất, nước và đa dạng sinh học.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan cho rằng ba kiến nghị trên về vành đai nông nghiệp sinh thái – đổi mới sáng tạo, sandbox cho spin-off nông nghiệp và chuyển đổi nông nghiệp ven đô xanh – sinh thái – trải nghiệm đều hoàn toàn phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW và chiến lược phát triển xanh, đổi mới sáng tạo mà Chính phủ đã xác định.

Tuy nhiên, hiện nay các cơ chế pháp lý để triển khai còn chưa đầy đủ. Cụ thể, về hành lang hiện có, Luật Khoa học công nghệ (sửa đổi) đã thừa nhận mô hình doanh nghiệp spin off và cơ chế góp vốn bằng tài sản trí tuệ; Điều 25 của Luật Thủ đô 2024 và nghị quyết hội đồng đã xác lập không gian pháp lý cụ thể cho mô hình sandbox thử nghiệm tại Thủ đô – một cơ sở quan trọng để triển khai đổi mới sáng tạo. Vì vậy, để đạt mục tiêu "vành đai nông nghiệp sinh thái – đổi mới sáng tạo" và chuyển đổi nông nghiệp ven đô theo hướng xanh, trải nghiệm mà chúng ta đề xuất vẫn cần tiếp tục mở rộng tiêu chí và ưu đãi đặc thù, như ưu đãi đất đai, hay về cơ chế tài chính, đất đai cho nông nghiệp xanh và du lịch sinh thái, thương hiệu nông sản Hà Nội và quy định riêng cho nông nghiệp đô thị...

"Do đó, đề nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét đưa các mô hình thí điểm này vào danh mục cơ chế đặc thù của Luật Thủ đô, đồng thời ban hành hướng dẫn liên bộ để thể hóa cơ chế sandbox và hỗ trợ tài chính cho nông nghiệp xanh, nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, khả thi để Hà Nội có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo nông nghiệp của quốc gia", ĐBQH Nguyễn Thị Lan đề xuất.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/xay-dung-mo-hinh-moi-phat-trien-nong-nghiep-do-thi-xanh-thong-minh-ben-vung-cho-thu-do-10391166.html