Bài 1: Làm chủ cánh đồng công nghệ

Anh Nguyễn Đức Huy hướng dẫn nhân công về hệ thống điều khiển trang trại VietPorics.

Những cánh đồng không dấu chân, những trang trại vắng bóng người được vận hành nhờ hệ thống cảm biến và tưới tự động hay những gian hàng nông sản phong phú trên sàn thương mại điện tử, những phiên livestream “đình đám” của nông dân trên mạng xã hội… đã thay đổi căn bản nền sản xuất. Ở đó, nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển kinh tế nông thôn, mang diện mạo mới của kỷ nguyên nông nghiệp số.

Sự đột phá của công nghệ số mới như Internet vạn vật (IoT), Trí tuệ nhân tạo (AI), Chuỗi khối (Blockchain), Dữ liệu lớn (Big Data), Robot tự động hóa (Autonomous Robots)… đang làm thay đổi căn bản nền sản xuất của thế giới và ngày một gần hơn với nông dân Việt Nam.

Khoa học công nghệ thay đổi nền sản xuất

Buổi sáng, sương vừa tan trên phố núi Đà Lạt, chúng tôi đến thăm trang trại của nhà nông Nguyễn Đức Huy (phường Lâm Viên-Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng). Ngồi ở quán cà-phê, sau vài thao tác trên chiếc smartphone, anh Huy cho biết: “Thực ra chưa cần xuống chăm vườn vì mọi thông số đều ổn nhưng tôi muốn đưa nhà báo đi trải nghiệm”.

Dẫn chúng tôi thăm trang trại gần 1ha, canh tác đa dạng các loại rau, củ, quả, anh Huy chia sẻ: “Giờ điều khiển farm tự động, công nghệ, máy móc làm hết rồi, từ bón phân, tưới nước đến chế độ chăm sóc. Máy đưa ra cảnh báo thì mình dùng thuốc sinh học phù hợp… Trang trại hiện chỉ có 6 nhân công “cứng” với công việc hằng ngày là vận hành hệ thống kiểm soát VietPorics (VietPorics Control System) được tích hợp Chatbot AI để chăm sóc vườn”.

Sau hơn 10 năm, đến nay dữ liệu hệ thống kiểm soát VietPorics do chính Nguyễn Đức Huy nghiên cứu và viết phần mềm đã được “nạp” khá lớn. Cùng với tích hợp AI, hệ thống này cho phép nông dân quản lý trang trại từ xa, ngồi quán cà-phê cũng có thể chăm farm được.

Chuyện bắt đầu từ năm 2013, tốt nghiệp thạc sĩ sinh học thực vật, Đại học Khoa học Tự nhiên Thành phố Hồ Chí Minh. Sau một năm làm việc ở khu vực nhà nước, Nguyễn Đức Huy nhận ra cơ hội lớn từ nền nông nghiệp Đà Lạt và quyết định trở về quê hương lập nghiệp. Qua nhiều lần thất bại vì sản xuất phụ thuộc thời tiết và nhận diện các “lỗi” trong quy trình sản xuất, Nguyễn Đức Huy quyết định viết phần mềm điều khiển riêng cho khu vườn, có kết nối với điện thoại thông minh, máy tính-công cụ “đọc, hiểu” diễn biến sinh thái thực tế trong vườn-sau đó khuyến cáo chủ farm đưa ra các “lệnh” xử lý chuẩn xác, dự đoán sự xuất hiện của sâu bệnh, có thể phòng ngừa ngay từ đầu.

Cũng trên mảnh đất Tây Nguyên, khu vườn 1ha cà-phê của chị Cao Thị Lưu Biểu tại phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk đẹp đến mê hoặc nhờ được chăm sóc bằng hệ thống cảm biến dinh dưỡng đất, nước, nhiệt độ… Thiết bị Enfarm theo dõi liên tục 7 chỉ số thiết yếu gồm pH, đạm, lân, kali, nhiệt độ, độ ẩm và độ dẫn điện (EC) giúp nhà nông giảm chi phí vật tư, tăng năng suất, chất lượng cây trồng. “Nhờ cài đặt và sử dụng hệ thống cảm biến Enfarm, việc chăm sóc vườn cà-phê thuận lợi, chủ động, hiệu quả hơn rất nhiều. Nhất là khi dữ liệu cập nhật thường xuyên giúp bà con phát hiện sớm mọi rủi ro và đưa ra quyết định chính xác lượng nước tưới và phân bón”, chị Biểu phấn khởi cho biết.

Nếu smartphone được anh Huy, chị Biểu dùng như một công cụ kiểm tra sức khỏe đất phục vụ sản xuất thì với các thành viên của Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương (Lạng Sơn) smartphone lại được sử dụng như một “phép màu” đưa nông sản vươn xa qua những phiên livestream bán hàng và lập gian hàng trên mạng xã hội và các nền tảng kinh doanh số. Khi người dẫn kể câu chuyện vườn, người phụ trách trả lời comment liên tục, nhân viên hậu cần cập nhật đơn hàng và hỗ trợ giao nhận nhanh chóng cũng là lúc chuyển đổi số đã thật sự trở thành công cụ làm giàu cho nông dân.

Chị Vương Thị Thương-Giám đốc Hợp tác xã cho biết: Mỗi thành viên hợp tác xã đều là một nhà bán hàng chuyên nghiệp trên mạng xã hội. Nhờ đó, năm 2024, hợp tác xã đã sản xuất tới 10 tấn hồng treo gió thành phẩm, tương đương 50-60 tấn hồng tươi nguyên liệu với doanh thu đạt 5 tỷ đồng.

“Nhà khoa học" của ruộng đồng

Là một nông dân gắn bó với đồng ruộng, ông Nguyễn Anh Dũng (xã Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp) thường xuyên trăn trở với sự “thất thường” trong sản xuất lúa. Nhiều năm sống với điệp khúc trúng mùa mất giá, được giá mất mùa. Sau một thời gian dài tìm tòi, học hỏi và thực hành cách lai tạo giống lúa mới với bao mồ hôi, nước mắt và những mất mát về tiền bạc, thậm chí có giai đoạn nợ nần, đến năm 2015 ông đã lai tạo thành công giống lúa Ngọc đỏ hương dứa, tiếp theo là các giống Huyền ngọc Định An, giống Nhũ hồng.

“Trong quá trình lai tạo, tôi tham khảo các tài liệu khoa học, có sự trao đổi, học hỏi từ các trường đại học, viện nghiên cứu, tuân thủ chặt chẽ các bước chọn lọc, nhân giống, khảo nghiệm. Với thời gian sinh trưởng khoảng 95-100 ngày, giống lúa Ngọc đỏ hương dứa có thể kháng sâu bệnh như rầy nâu, đạo ôn; chống đổ ngã tốt; lượng phân bón thấp nhưng vẫn cho năng suất cao. Đặc biệt, gạo có giá trị dinh dưỡng cao, đang là một trong những mặt hàng xuất khẩu thuộc phân khúc giá trị, chất lượng cao. Hơn nữa đây là dòng gạo riêng nên ít chịu sự chi phối bất thường của thị trường, mang lại thu nhập ổn định cho người trồng. Bên cạnh đó, các ruộng lúa giống còn là “phòng thí nghiệm ngoài trời” cho nhiều sinh viên các trường đại học vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến nghiên cứu, thực tập”, ông Dũng tự hào cho biết.

Nếu ông Dũng chuyên về lai tạo giống lúa thì anh Nguyễn Ngọc Huấn (xã Thạnh An, thành phố Cần Thơ) được biết đến là một trong số ít những nhà nông có năng lực và kỹ thuật sản xuất giống lúa siêu nguyên chủng.

Ông Huấn cho hay: “Trồng lúa siêu nguyên chủng không quá khó nhưng đây là một “sân chơi” đòi hỏi chuẩn mực cao về tính kỷ luật của nông dân và chất lượng hạt giống. Hiện tôi cùng các nông dân Hợp tác xã Khiết Tâm triển khai trồng lúa siêu nguyên chủng theo đơn đặt hàng của Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long. Đây là công việc đòi hỏi nông dân tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe do Viện Lúa tập huấn, đào tạo, từ chọn đất sạch, bố trí khoảng cách cách ly, chăm sóc từng giai đoạn sinh trưởng đến quy trình thu hoạch, bảo quản nhằm bảo đảm độ thuần của hạt giống, làm nền tảng lai tạo ra các loại lúa thương phẩm có năng suất, giá trị cao”.

(Còn nữa)

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn: https://nhandan.vn/bai-1-lam-chu-canh-dong-cong-nghe-post914254.html