Bài toán văn hóa sáng tạo của TPHCM

3 nhà kinh tế học được trao giải Nobel Kinh tế

Điều đáng chú ý, công trình của họ đã chỉ ra một cách có hệ thống rằng, công nghệ chỉ thực sự trở thành động lực phát triển khi được nuôi dưỡng bởi 2 trụ cột: văn hóa và thể chế, cụ thể là văn hóa sáng tạo và thể chế hỗ trợ sáng tạo.

Theo lý thuyết của các nhà kinh tế học này, công nghệ có thể nảy sinh ngẫu nhiên ở một địa phương, nhưng để phát triển, lan tỏa và trở thành nền tảng của thịnh vượng quốc gia, nó cần một môi trường văn hóa khuyến khích sáng tạo, cùng với hệ thống thể chế linh hoạt, cởi mở, tạo điều kiện cho sáng tạo được thử nghiệm, bảo vệ và nhân rộng.

Đối với TPHCM, từ lâu thành phố đã mang trong mình bản sắc năng động, sáng tạo và nhạy bén với cái mới. Sức sống của đô thị này thể hiện ở tính luân chuyển mạnh mẽ của thị trường, khả năng thích ứng nhanh với xu hướng toàn cầu, và đặc biệt là sự cởi mở trong tiếp nhận tri thức, công nghệ, mô hình phát triển mới. Chính từ đó, một “văn hóa sáng tạo” đã hình thành và trở thành đặc trưng của thành phố.

Trên cốt nền ấy, định hướng phát triển TPHCM với mũi nhọn là khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, nhất là với đòn bẩy của Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia, thì nội hàm của phương châm “biết làm” đòi hỏi một sự kết nối, tương tác cao với công nghệ, bằng công nghệ. Tính đổi mới sáng tạo vừa là mục tiêu, vừa là động lực, đồng thời cũng là phương tiện chủ lực để thành phố bứt phá.

Minh chứng rõ nét nhất cho “văn hóa sáng tạo” đó chính là Diễn đàn Mùa thu TPHCM - Hoa Kỳ 2025 với chủ đề “TPHCM - Hoa Kỳ: Thành phố mới - Cơ hội mới - Cùng thịnh vượng”, diễn ra tại San Francisco - trái tim công nghệ của nước Mỹ. Trọng tâm của sự kiện là khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tại đây, dưới sự chứng kiến của Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được, 5 bản ký kết hợp tác, trao đổi chủ trương đầu tư đã được tiến hành, tập trung vào vi mạch - bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sức khỏe, trung tâm dữ liệu và đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao. Cụ thể là các bản ký kết: Đại học Quốc gia TPHCM và Đại học bang Arizona hợp tác trong các lĩnh vực vi mạch - bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, y học, công nghệ sức khỏe, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Chứng nhận đăng ký đầu tư trong lĩnh vực hàng không vũ trụ, thiết bị y tế cấy ghép vào cơ thể con người của Công ty TJ Aerospace; Kế hoạch thực hiện dự án đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng trung tâm nghiên cứu - phát triển tại Khu Công nghệ cao TPHCM của Tập đoàn AMD; Thỏa thuận Hợp tác phát triển dự án Trung tâm dữ liệu quy mô lớn tại Khu Công nghệ cao TPHCM và Thỏa thuận Hợp tác phát triển dự án thông qua tài trợ máy móc thiết bị phục vụ công tác đào tạo ngành vi mạch bán dẫn giữa Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM và Tập đoàn Intel. Điểm đặc biệt là các thỏa thuận hợp tác cho thấy TPHCM không chỉ tiếp nhận công nghệ, mà còn tham gia sâu vào chuỗi giá trị sáng tạo toàn cầu.

Những hợp tác đó một lần nữa khẳng định văn hóa sáng tạo chính là DNA phát triển của TPHCM. Tính chất năng động, sáng tạo; sự nhạy bén, cởi mở, thích ứng, tiếp nhận nhanh các tư tưởng, ý tưởng mới của TPHCM hình thành nên cái nét giống như các tác giả được trao giải Nobel Kinh tế năm nay gọi, đó là “văn hóa sáng tạo”. Đây chính là yếu tố then chốt, sống còn trong thời đại công nghệ làm chủ. Phẩm chất của vùng đất Sài Gòn - Gia Định - TPHCM nằm trong số ít thành phố trên thế giới ở “ngã ba đường” của ý tưởng và tri thức theo đúng chuẩn của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), tương tự New York, Singapore hay Bombay. TPHCM luôn là nơi hội tụ và lan tỏa, kết nối các luồng giao thương hàng hóa, tài chính và con người; đồng thời là nơi tạo ra các sinh khí cho sự tìm tòi cái mới, thử nghiệm đúng - sai, nơi dưỡng nuôi tinh thần dám nghĩ, dám thử, dám đổi mới - cốt lõi của tiến bộ công nghệ và sáng tạo xã hội.

Một khi văn hóa sáng tạo được định hình vững chắc, thành phố có thể thích ứng linh hoạt với mọi biến động, đáp ứng yêu cầu của thị trường và đối tác quốc tế, thậm chí đi trước một bước trong dự báo và đổi mới. Đó cũng chính là nền tảng tinh thần và trí tuệ để TPHCM phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.

NGUYỄN QUÂN CÁT

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/bai-toan-van-hoa-sang-tao-cua-tphcm-post818656.html