Một thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày số báo Thanh Niên đầu tiên ra mắt bạn đọc, đặt nền móng cho sự ra đời của Báo chí cách mạng Việt Nam.
Dưới ngòi bút và tầm nhìn vượt thời đại của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, báo chí cách mạng không chỉ ghi lại lịch sử, mà còn trực tiếp tham gia kiến tạo lịch sử - như một lực lượng xung kích trong hành trình giành độc lập dân tộc, cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hôm nay.
Dõi theo hành trình 100 năm của Báo chí cách mạng Việt Nam, nhiều chuyên gia, nhà báo, bạn bè nước ngoài yêu mến Việt Nam cảm nhận sâu sắc những bước phát triển cũng như những đóng góp của báo chí trong sự phát triển của đất nước.
Đồng hành trong sứ mệnh thiêng liêng
Từ những con chữ chắt chiu viết tay dưới địa đạo giữa bom đạn chiến tranh đến những bản tin số hóa lan tỏa khắp toàn cầu, Báo chí cách mạng Việt Nam đã đi qua một hành trình dài đồng hành cùng đất nước trong mọi bước ngoặt của lịch sử.
Nói như nhà báo kỳ cựu Martín Hacthoun - Trưởng đại diện Hãng thông tấn Prensa Latina tại Argentina, người từng là Trưởng đại diện Prensa Latina tại Việt Nam, thì trong suốt cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Báo chí cách mạng Việt Nam đã trở thành một “mũi nhọn xung kích” trên mặt trận tư tưởng. Còn trong giai đoạn hòa bình, báo chí giữ vai trò trọng yếu đối với sự nghiệp xây dựng, phát triển và hội nhập. Bởi kể từ khi ra đời cách đây 100 năm, Báo chí cách mạng đã mang sứ mệnh phục vụ lợi ích quốc gia và dân tộc.
Nói về vai trò lịch sử của báo chí cách mạng trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước của dân tộc Việt Nam, nhà báo Gaston Fiorda, Đài phát thanh Quốc gia Argentina, đề cập tới giai đoạn trước khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập, với nền móng là những bài viết tuyên truyền của các tổ chức chính trị và cơ sở quần chúng hoạt động bí mật. Theo ông, “chính những cấu trúc báo chí này đã góp phần hình thức và lan tỏa một diễn ngôn chung về khát vọng độc lập, tự do và gìn giữ giá trị văn hóa của người Việt Nam."
Trong thời kỳ tiếng Pháp là ngôn ngữ chính thức trong trường học, báo chí và văn hóa Việt Nam bị gạt ra ngoài lề, chính báo chí gắn với phong trào cách mạng đã trở thành cầu nối giữa các lãnh đạo cách mạng và quần chúng nhân dân, giúp thống nhất chiến lược đấu tranh và xây dựng tinh thần đoàn kết của dân tộc Việt Nam. Ông gọi đó là “một trong những trải nghiệm thành công nhất trong việc kết hợp giữa tuyên truyền chính trị, phổ biến lý tưởng cách mạng và huy động lực lượng quần chúng chống lại chế độ thực dân."
Nhà báo Toshifumi Kitagawa, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt-Nhật tại Tokyo, người có mối lương duyên sâu sắc với Việt Nam từ năm 1973, chia sẻ rằng ông có tình yêu sâu đậm với báo chí Việt Nam, từ những bài báo trên Nhân Dân, Quân đội Nhân dân đến loạt bài "Đại thắng mùa Xuân 1975" của Đại tướng Văn Tiến Dũng. Ông cảm nhận được "sức mạnh của ngòi bút trong việc kết nối con người và khơi dậy khát vọng."
Thậm chí, những bản tin tiếng Nhật trên Đài Tiếng nói Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ, với giọng đọc truyền cảm của nữ phát thanh viên, đã không chỉ mang thông tin mà còn truyền tải khát khao độc lập, chạm đến trái tim người dân Nhật Bản, trở thành "một biểu tượng sống động của lòng yêu nước và sự kiên cường." Với sức mạnh của ngòi bút, báo chí đã trở thành cầu nối giữa con người, giữa các dân tộc và giữa lý tưởng với thực tiễn.
Từ những dòng chữ của các nhà báo-chiến sỹ, báo chí cách mạng không chỉ truyền bá lý tưởng mà còn là vũ khí sắc bén cổ vũ phong trào đấu tranh, khơi dậy khát vọng độc lập.
Ông Pedro Gellert, nhà báo kỳ cựu từ Mexico, nêu bật Báo chí cách mạng Việt Nam là “một hiện tượng trong lịch sử truyền thông thế giới” bởi khả năng dung hòa giữa chiều sâu chính luận và sự gần gũi với người dân. Với ông, Báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ kết nối thông tin giữa Việt Nam với các quốc gia mà còn là cầu nối giữa nhân dân Việt Nam và các dân tộc trên thế giới, giữa lịch sử và hiện tại.
Trong khi đó, Tổng Bí thư đảng Lao động Mexico Alberto Anaya Gutiérrez khẳng định báo chí Việt Nam không chỉ ghi lại những thời khắc lịch sử, mà còn là nguồn cảm hứng cho công cuộc đấu tranh giành độc lập, xây dựng và phát triển đất nước. Ông gọi báo chí Việt Nam là “biểu tượng sống động của lòng yêu nước và sự kiên cường." Đó là lời ngợi ca không chỉ dành cho lịch sử, mà còn cho hiện tại - nơi những người làm báo vẫn miệt mài với ngòi bút và tâm huyết với từng câu chữ.
Ông Vinod Moonesinghe, Giám đốc Viện Nghiên cứu Marxist (Sri Lanka) Giám đốc Viện Nghiên cứu Marxist, nhận định ngay từ những ngày đầu kháng chiến chống thực dân, Báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ đơn thuần là người ghi chép lịch sử. Đồng hành cùng nhân dân Việt Nam, báo chí đã trở thành động lực mạnh mẽ trong sự nghiệp giành độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội và hướng tới phồn vinh. Báo chí đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ Tổ quốc và định hình tương lai của đất nước.
Bên cạnh đó, trong thời kỳ phát triển hội nhập, báo chí đối ngoại, như ý kiến của nhà báo người Argentina Gaston Fiorda, đang thực hiện sứ mệnh kép: đưa Việt Nam đến gần hơn với thế giới, và mang thế giới đến gần hơn với Việt Nam.
Đồng quan điểm, ông Rudroneel Ghosh, Trợ lý cấp cao của Tổng biên tập tờ The Times of India - một nhà báo uy tín, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực truyền thông và từng công tác tại nhiều quốc gia trên thế giới, được trao giải Nhất Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ 6 vào năm 2020, cho rằng báo chí chính thống Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ truyền tải lập trường chính thức của Chính phủ Việt Nam đến cộng đồng quốc tế.
Báo chí Việt Nam, trong đó có Thông tấn xã Việt Nam, đã thực sự làm rất tốt vai trò là một trụ cột truyền thông, truyền tải thông tin một cách thuyết phục và chính xác về chính sách và thành tựu của Việt Nam, đóng vai trò rất nổi bật trong việc truyền đạt rõ ràng và mạnh mẽ quan điểm của đất nước.
Trong khi đó, Giám đốc Hãng thông tấn quốc gia Cuba (ACN), nhà báo Norland Rosendo González đánh giá Báo chí cách mạng Việt Nam đã thể hiện được vai trò “siêu việt” của truyền thông trong việc tạo ra sự đồng thuận, củng cố văn hóa và tái tạo các giá trị biểu tượng làm nền tảng cho bản sắc của mình.
Hành trình 100 năm của Báo chí cách mạng Việt Nam là minh chứng sống động cho sức mạnh cũng như vai trò tiên phong của người làm báo. Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, khi truyền thông số mở ra không gian chưa từng có, theo ý kiến của Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, vai trò của báo chí còn quan trọng hơn nữa. Báo chí cách mạng cần tiếp tục chuẩn bị để giữ vững vai trò khai sáng và phản biện vì sự phát triển quốc gia.
Giáo sư Vũ Minh Khương nhấn mạnh 3 điều cốt lõi: báo chí phải là lực lượng khai sáng; phải thôi thúc và lan tỏa sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; và cuối cùng, là lực lượng tiên phong trong công cuộc phát triển - bằng chính sự phản biện đúng mực, trung thực và xây dựng.
Chuyển mình trong dòng chảy đổi mới
Qua 100 năm xây dựng và phát triển, Báo chí cách mạng Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Từ góc nhìn của các chuyên gia nước ngoài, Báo chí cách mạng Việt Nam đang tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò chủ đạo, dẫn dắt trong kỷ nguyên mới.
Trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão mở ra nhiều cơ hội và thách thức, Báo chí cách mạng 100 năm tuổi cần định nghĩa lại vai trò không chỉ là nơi phát hành tin tức, mà còn là hệ sinh thái truyền thông đa phương tiện, đa nền tảng, có khả năng phục vụ đa dạng nhu cầu của công chúng hiện đại.
Điều này đã được Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định kỷ nguyên mới đòi hỏi báo chí phải phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại.
Theo nhận định của nhiều học giả và chuyên gia truyền thông quốc tế, nền báo chí Việt Nam là một hiện tượng hiếm hoi trên thế giới khi vẫn giữ vững bản lĩnh chính trị, đồng thời không ngừng đổi mới mạnh mẽ về nội dung, hình thức và công nghệ.
Chủ tịch Hiệp hội Báo chí Mexico, ông Mouris Salloum George, gọi đây là “biểu tượng sống động của lòng yêu nước và sự kiên cường." Thông tin về Việt Nam do báo chí chính thống cung cấp không chỉ tạo dựng niềm tin mà còn trở thành nguồn tham chiếu quý giá cho cộng đồng quốc tế trong việc tìm hiểu về một đất nước kiên cường, vươn lên từ tro tàn chiến tranh để trở thành một hình mẫu phát triển bền vững.
Từng có mặt ở Việt Nam những năm 1990, khi việc thu thập tin tức tại Việt Nam rất khó khăn, luôn phải chờ số báo ra ngày hôm sau, nhà báo Miyake Kazuhisa, nguyên Trưởng đại diện Kyodo News tại Hà Nội, không khỏi ngỡ ngàng khi đến giai đoạn 2010-2015, các báo điện tử như VietnamPlus, VnExpress đã mang tin tức đến công chúng gần như tức thời, phản ánh một Việt Nam năng động, hội nhập. Sự cởi mở và minh bạch trong các cuộc họp báo, cùng với sự đổi mới trong tư duy làm báo, đã nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Ông Miyake nhấn mạnh: "Báo chí Việt Nam đang hội nhập không chỉ về công nghệ mà còn trong tư duy và cách làm."
Ông Toshifumi Kitagawa, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt-Nhật tại Tokyo, cũng bày tỏ sự kinh ngạc khi thấy người dân Việt Nam theo dõi trực tiếp các sự kiện quốc gia trọng đại qua nền tảng truyền hình số, điều mà ngay cả một quốc gia công nghệ phát triển như Nhật Bản vẫn còn đang hoàn thiện. Với ông, sự phát triển của đội ngũ nhà báo, sự gia tăng vượt bậc của các phương tiện truyền thông và lượng thông tin đa chiều đã phản ánh sinh động một nền báo chí ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn.
Bên cạnh những cơ hội, báo chí nói chung đang đối mặt với thách thức chưa từng có từ công nghệ Trí tuệ Nhân tạo (AI) và tình trạng tin giả lan tràn.
Trước thực tế ấy, các chuyên gia quốc tế đồng thuận: báo chí chính thống cần là “pháo đài cuối cùng” bảo vệ sự thật, đạo đức và niềm tin công chúng. Theo nhà báo Elena Nikulina của Hãng tin quốc tế Sputnik, người có hơn 30 năm gắn bó với Việt Nam, tính kiểm chứng là “chất vàng” của báo chí chính thống, và đó chính là lý do độc giả vẫn đặt niềm tin vào những thương hiệu như TTXVN.
Đồng quan điểm trên, ông Rudroneel Ghosh - Trợ lý cấp cao của Tổng biên tập tờ The Times of India, một nhà báo uy tín được trao giải Nhất Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ 6 vào năm 2020, chia sẻ: “Vai trò của báo chí là giữ vững vị trí là nơi xác thực thông tin, là điểm tựa cho sự thật."
Nhà báo Nhật Bản Miyake Kazuhisa nhấn mạnh trong thời đại mới, vai trò của các chuyên gia truyền thông và nhà báo lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trách nhiệm của họ là cung cấp thông tin chính xác và trung thực.
Giám đốc điều hành Hãng thông tấn quốc gia Malaysia (BERNAMA), bà Nur-ul Afida Kamaludin, khẳng định: “Báo chí vẫn là trụ cột của dân chủ, và nhà báo không chỉ là người truyền thông tin, mà còn là người gìn giữ sự thật giữa biển thông tin đầy nhiễu loạn."
Dù AI có ưu thế vượt trội so với con người ở khả năng cập nhật thông tin và xử lý dữ liệu khổng lồ trong thời gian rất ngắn, nhưng công nghệ hiện đại này vẫn không thể thay thế vai trò cảm xúc, trực giác và tính sáng tạo, những yếu tố cốt lõi tạo nên sự khác biệt trong nghề làm báo.
Ông Toshifumi Kitagawa nêu rõ: “AI là công cụ hữu ích, nhưng nhà báo mới là người chịu trách nhiệm cuối cùng trước công chúng. Ngôn ngữ báo chí phải trong sáng, đúng chuẩn và không thể bị hoán đổi bởi máy móc."
Ông David Grunewald chuyên gia báo chí tại Đại học Tự do Brussels (ULB) của Bỉ lại cho rằng“Tương lai của báo chí không phải là lựa chọn giữa con người hay máy móc, mà là sự cộng tác thông minh giữa hai yếu tố đó để phục vụ công chúng tốt hơn."
Nhà báo Ngụy Vi - Trưởng Ban Việt ngữ của Đài Phát thanh và Truyền hình Trung ương Trung Quốc, nhận định trong thời đại AI, truyền thông phải vượt lên vai trò truyền tải thông tin để trở thành người kiến tạo giá trị xã hội, bảo vệ đạo đức và gìn giữ trách nhiệm nghề nghiệp.
Nhìn lại chặng đường phát triển 100 năm qua, nhiều chuyên gia quốc tế nêu bật Báo chí cách mạng Việt Nam được truyền cảm hứng từ tư tưởng và thực tiễn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong hoạt động báo chí gắn liền với chủ nghĩa Marx-Lenin và thích nghi với bối cảnh của đất nước.
Giám đốc Hãng thông tấn quốc gia Cuba (ACN), nhà báo Norland Rosendo González ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh là "người khai sáng nền Báo chí cách mạng Việt Nam."
Nhắc lại một trong những nguyên tắc cốt lõi mà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, đó là “báo chí phải phục vụ lợi ích của nhân dân," nhà báo Rudroneel Ghosh nêu rõ việc kiên định với tư tưởng "lấy dân làm gốc" trong hoạt động báo chí theo tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể trở thành một "lá chắn" hiệu quả trước nguy cơ bị thao túng thông tin và sự lan truyền của tin giả, đồng thời giúp giữ chân độc giả gắn bó với báo chí chính thống. Đó là con đường đúng đắn để Báo chí cách mạng Việt Nam duy trì giá trị và uy tín trong thế kỷ 21, tiếp tục chuyển mình trong dòng chảy đổi mới để thực hiện sứ mệnh cao cả đồng hành cùng dân tộc trong kỷ nguyên mới./.
Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/bao-chi-cach-mang-viet-nam-truc-tiep-tham-gia-kien-tao-lich-su-post1045435.vnp
![[Ảnh] Toàn cảnh Lễ khai mạc Hội Báo toàn quốc 2025](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/20/6b835ee92c2c4df587af73cb2d1f4f5f)
![[Tin tức Hàng hải] Wan Hai Lines đầu tư 150 triệu USD để mua 48.000 container](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/20/c945a62aff624b4bb5c25e67e9bcc1cb)
Bình luận (0)