Biến rừng xanh thành 'rừng giàu'

Với phần lớn diện tích nằm trong vùng lõi và vùng đệm của Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Nam Xuân Lạc, xã Yên Thịnh (Thái Nguyên) xác định bảo vệ rừng gắn với tạo sinh kế bền vững cho người dân là hướng đi xuyên suốt trong phát triển kinh tế - xã hội. Nhờ sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền và sự đồng lòng của nhân dân, những cánh rừng nơi đây được giữ vững, môi trường sinh thái ổn định, đời sống đồng bào các dân tộc ngày càng khởi sắc.

Tổ tuần tra rừng cộng đồng thôn Phja Khao trong một buổi tuần tra, kiểm tra diện tích rừng được giao khoán.

Đời sống đổi thay nhờ những cánh rừng

Cách đây hơn mười năm, cuộc sống của gia đình bà Triệu Thị Tiên, thôn Phja Khao, xã Yên Thịnh, vẫn còn nhiều khó khăn. Dù sinh ra và lớn lên giữa những cánh rừng đại ngàn, nhưng đây là rừng tự nhiên thuộc khu vực bảo vệ nghiêm ngặt, người dân không được khai thác hay phát nương làm rẫy. “Sống giữa rừng mà vẫn nghèo, quanh năm chỉ trông vào ít ngô, ít lúa và hái măng, hái nấm để bán lấy tiền” - bà Tiên nhớ lại.

Năm 2013, khi Nhà nước triển khai chương trình giao khoán bảo vệ rừng, gia đình bà Triệu Thị Tiên được nhận chăm sóc hơn 30ha rừng phòng hộ. Từ đó, mỗi năm bà có thêm nguồn thu ổn định từ tiền dịch vụ môi trường rừng, giúp cuộc sống đỡ chật vật hơn. “Từ khi được Nhà nước giao rừng để bảo vệ, chúng tôi yên tâm hơn. Vừa có thêm thu nhập, vừa thấy trách nhiệm của mình với rừng” - bà Tiên cho biết thêm.

Không chỉ nhận khoán bảo vệ, bà Tiên cùng nhiều người dân khác trên địa bàn còn được tham gia các lớp tập huấn trồng cây dược liệu dưới tán rừng do xã phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức, như: Trồng sa nhân tím, đương quy, hà thủ ô… Giờ đây, bà Tiên là thành viên tổ tuần tra rừng cộng đồng, thường xuyên cùng các hộ trong thôn tuần rừng, kiểm tra rừng sau mưa bão, phòng cháy chữa cháy mùa khô. 

Không chỉ ở Phja Khao, tại thôn Vay Loàn, khu vực giáp vùng lõi Khu bảo tồn Nam Xuân Lạc, công tác bảo vệ rừng cũng đã trở thành việc chung của cả cộng đồng. Bà Hà Thị Hoa, Trưởng thôn Vay Loàn, thông tin: thôn hiện có hơn 200ha rừng được giao khoán bảo vệ cho 42 hộ dân. Hầu như nhà nào cũng có thành viên tham gia tổ bảo vệ rừng. Chúng tôi chia nhóm tuần tra định kỳ, mùa khô tăng cường kiểm soát lửa rừng. Giờ phá rừng gần như không còn, cháy rừng cũng không xảy ra. 

Nhờ thực hiện tốt chính sách giao đất, giao rừng, hàng trăm hộ dân ở Yên Thịnh có thêm nguồn thu nhập ổn định. Nhiều công trình dân sinh như đường bê tông, nhà văn hóa, hệ thống loa truyền thanh được xây dựng từ nguồn quỹ dịch vụ môi trường rừng. 

Hiện xã Yên Thịnh có 14.910ha rừng, trong đó 13.481ha là rừng tự nhiên, phần lớn thuộc Khu bảo tồn Nam Xuân Lạc - nơi có nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Tỷ lệ che phủ rừng đạt 87,14%, thuộc nhóm cao nhất tỉnh.

Bảo vệ rừng gắn với phát triển kinh tế

Rừng đặc dụng Nam Xuân Lạc có nhiều loại gỗ quý như nghiến, trai, đinh, lim.

Theo ông Ma Chí Hiếu, Chủ tịch UBND xã Yên Thịnh, trong giai đoạn 2020-2025, công tác quản lý và bảo vệ rừng luôn được cấp ủy, chính quyền quan tâm chỉ đạo sát sao. Các chương trình, dự án về bảo vệ và phát triển rừng được triển khai đồng bộ, giúp người dân vừa có thêm thu nhập, vừa gắn bó hơn với rừng.

Tiêu biểu là Tiểu dự án 1, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (giai đoạn 2021-2025) và Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững, theo Quyết định 809/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

“Những dự án này không chỉ tạo việc làm, mà còn giúp người dân tiếp cận kỹ thuật mới trong trồng, chăm sóc rừng và trồng dược liệu dưới tán rừng, từng bước hình thành các mô hình sinh kế bền vững”, ông Hiếu khẳng định.

Nhờ đó, nhiều mô hình kinh tế lâm nghiệp hiệu quả đã được hình thành. Ở các thôn vùng lõi như Phja Khao, Vay Loàn, bà con phát triển trồng sa nhân tím, hà thủ ô, ba kích, kết hợp nuôi ong lấy mật dưới tán rừng, mỗi héc-ta cho thu nhập từ 50-70 triệu đồng/năm.

Một số hộ còn vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để mở rộng diện tích, đầu tư máy móc, nâng cao năng suất và giá trị sản xuất.

Với mục tiêu giữ vững tỷ lệ che phủ rừng trên 87%, mở rộng diện tích trồng dược liệu và phát triển kinh tế lâm nghiệp gắn với du lịch sinh thái, Yên Thịnh đang từng bước biến rừng xanh thành “rừng giàu”, đây chính là nền tảng cho phát triển bền vững vùng Nam Xuân Lạc.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202510/bien-rung-xanh-thanh-rung-giau-c0e29d2/