Biểu tượng của tình cảm thiêng liêng với Bác Hồ

Sinh thời, vì hoàn cảnh đất nước chia cắt, Chủ tịch Hồ Chí Minh chưa từng đến Tây Nguyên, nhưng tấm lòng của Người luôn hướng về miền đất ruột thịt xa xôi này. Và đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung, tỉnh Gia Lai nói riêng luôn khắc ghi tình cảm, hình ảnh Bác Hồ kính yêu.

Công trình tượng đài Bác Hồ với các dân tộc Tây Nguyên uy nghi, gần gũi giữa Quảng trường Đại Đoàn Kết, phường Pleiku, là biểu tượng sinh động về tình cảm thiêng liêng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên với Bác Hồ.

Kể về quá trình xây dựng công trình tượng đài Bác Hồ với các dân tộc Tây Nguyên, ông Phan Xuân Vũ, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai (cũ), khi đó là thành viên hội đồng nghệ thuật, bồi hồi nhớ lại, năm 2008, điều kiện kinh tế tỉnh Gia Lai còn nhiều khó khăn, nếu có “liệu cơm, gắp mắm” thì cũng chật vật, thế nhưng qua các cuộc thăm dò dư luận, lấy ý kiến nhân dân đều cho thấy sự đồng lòng, nhất trí. Vì vậy, tỉnh đã tổ chức hội thảo lắng nghe ý kiến của các chuyên gia đầu ngành mỹ thuật, điêu khắc, văn hóa và người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số, từ đó bản thiết kế phác thảo được hình thành.

Tổng thể công trình gồm nhiều hạng mục, mỗi hạng mục đòi hỏi sự hài hòa với toàn bộ cảnh quan, khuôn viên. Ngày nay, khi đến tham quan, du khách sẽ có cảm giác choáng ngợp trước bức phù điêu hoành tráng, sắc sảo đến từng chi tiết, toát lên nét phóng khoáng, mạnh mẽ. Bức phù điêu được làm theo ý tưởng của tỉnh, thông qua các hội nghị, hội thảo và ý kiến của hội đồng nghệ thuật, đã chọn mẫu của nhà điêu khắc Lê Lạng Lương, giảng viên Trường đại học Mỹ thuật Hà Nội. Trên cơ sở bản mẫu đó, họa sĩ Lê Hiệp đưa ra ý tưởng thiết kế hình hoa sen cách điệu. Ban đầu, ý tưởng là làm tám cánh hoa rời ra, nhưng có ý kiến cho rằng, điều này rất khó cho quản lý không gian. Sau đó, các chuyên gia đề xuất làm bức phù điêu cong bằng đá, hình cánh sen cách điệu, các dân tộc thiểu số đứng chung quanh, tượng Bác ở vị trí trung tâm sẽ có góc nhìn chiều sâu cân đối.

Bức phù điêu hiện tại là hình những cánh hoa sen cách điệu, đây là bức phù điêu lớn nhất Việt Nam được làm từ chất liệu đá xanh Thanh Hóa. Điều đặc biệt của bức phù điêu là được ghép từ nhiều phiến đá khác nhau, nhưng khi trời mưa, những thạch nhũ trong các phiến đá không bị chảy ra ngoài, phiến đá nặng nhất khoảng bốn tấn và phiến nhẹ nhất là một tấn. Những hình ảnh trên phù điêu được các thợ điêu khắc của làng nghề Ninh Bình chạm khắc rất tinh tế, phản ánh sinh động về đời sống văn hóa, kinh tế, chính trị, lịch sử của các đồng bào dân tộc Tây Nguyên. Ở giữa là những hình ảnh về đời sống văn hóa, tinh thần; bên trái là lịch sử đấu tranh trong hai cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm và bên phải là những thành tựu kinh tế trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp… của nhân dân các dân tộc Tây Nguyên.

Tháng 9/2010, mô hình 1:1 đất sét trên đà hoàn thiện thì hội đồng nghệ thuật nhận được tin không vui, khi dự báo thời tiết cho hay, cơn bão số 5 sắp đổ bộ vào Hải Phòng và sẽ ảnh hưởng đến thời tiết khu vực Tây Nguyên. Tất cả mọi người lo lắng, hồi hộp cập nhật thời tiết từng giờ, bởi mô hình nằm giữa khu vực đất trống, nếu bão đổ bộ, gây mưa thì chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra. May mắn, cơn bão chuyển thành vùng áp thấp nhiệt đới, gây mưa trên diện rộng. “Nghe xong bản tin dự báo cuối cùng về cơn bão, chúng tôi mới thở phào nhẹ nhõm”, ông Phan Xuân Vũ nhớ lại.

Hạng mục trung tâm là tượng đài Bác Hồ bằng đồng, thi công theo phương pháp gò hàn như phương pháp ép thủy lực (khác với phương pháp truyền thống là đúc và đổ đồng theo khuôn). Nguyên liệu là đồng tấm theo tiêu chuẩn Hàn Quốc, được các công nhân có tay nghề cao trực tiếp gò, hàn với sự giám sát của các chuyên gia Đại học Bách khoa Hà Nội và các giám định viên Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an). Mỗi đường hàn đều được quét hóa chất kiểm tra ba lần, chụp ảnh đồng vị phóng xạ và siêu âm kim loại, mỗi mối hàn được thực hiện công phu, tỉ mỉ. Đầu tiên, hội đồng nghệ thuật cho làm thử bàn tay của tượng đài Bác; qua đánh giá bảo đảm tính mỹ thuật mới quyết định thực hiện toàn bộ chi tiết theo phương pháp mới.

Khi dựng tượng đài Bác Hồ hoàn chỉnh, mọi người đều thở phào nhẹ nhõm. Tuy nhiên, còn một vấn đề phát sinh từ thực tế là sau khi đánh bóng, tượng bị lóa, mất các chi tiết do ánh đèn hoặc ánh sáng mặt trời chiếu vào, vì vậy cần phủ lên lớp sơn hạn chế phản quang. Công đoạn sơn đồng được họa sĩ Lưu Danh Thanh và đồng sự đảm nhận. Họa sĩ Thanh ngồi góc cột cờ quan sát 10 ngày, 10 đêm để kiểm tra mầu, cường độ chiếu sáng theo từng thời điểm sáng, chiều và tối. Sau nhiều ngày quan sát, thử nghiệm, công đoạn nhuộm tượng Bác vẫn chưa hoàn thành, trong khi thời gian khánh thành công trình đã cận kề. Sau khi tham khảo ý kiến của chuyên gia tư vấn, họa sĩ Thanh quyết định trở ra Hà Nội để mời ê-kíp thợ nhuộm đồng từ làng nghề đúc đồng Ngũ Xã thì vấn đề mới được khắc phục. Mầu của tượng vừa có sắc thái trang trọng, vừa chân thực, cho đến ngày nay vẫn còn giữ được nước mầu ban đầu.

Tượng đài Bác Hồ với các dân tộc Tây Nguyên và quần thể Quảng trường Đại Đoàn Kết là công trình lịch sử, văn hóa mang tầm thời đại của địa phương, là biểu tượng sinh động về tình cảm thiêng liêng của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên với Bác Hồ, di sản văn hóa vô giá để lại cho thế hệ hôm nay và mai sau. Mỗi cá nhân, tập thể, các ngành liên quan từ Trung ương đến địa phương, bằng cái tâm trong sáng đã góp phần hoàn thành nên công trình tôn nghiêm, bản sắc và hiện đại. Từng chi tiết thiết kế thể hiện sự gần gũi, thân thiện, mộc mạc, giản dị như chính phong thái và nhân cách của Bác.

Đồng chí Siu Trung, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Gia Lai chia sẻ, từ khi công trình tượng đài Bác Hồ và Quảng trường Đại Đoàn Kết hoàn thành, vào mỗi dịp lễ lớn của đất nước, nhân dân các dân tộc trên địa bàn về đây tham quan, chụp ảnh lưu lại khoảnh khắc cùng người thân và gia đình. Quảng trường cũng là biểu tượng cho tinh thần đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam.

Bài và ảnh: LÊ SỸ

Nguồn: https://baolamdong.vn/bieu-tuong-cua-tinh-cam-thieng-lieng-voi-bac-ho-389184.html