Các hợp tác xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi: Ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số

Những năm gần đây, Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh Khánh Hòa đã nỗ lực khuyến khích, hỗ trợ các HTX trong tỉnh, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) và miền núi ứng dụng khoa học, công nghệ (KH-CN), đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào hoạt động quản lý, sản xuất, kinh doanh. Kết quả bước đầu đã mang lại hiệu quả vượt trội, góp phần tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân trên địa bàn miền núi của tỉnh.

Nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ

Tính đến tháng 8-2025, toàn tỉnh có 371 HTX, 1 liên hiệp HTX, 7 quỹ tín dụng nhân dân, 1.012 tổ hợp tác. Trong đó, có hơn 30 tổ hợp tác và HTX thuộc khu vực ĐBDTTS và miền núi hoạt động hiệu quả theo chuỗi các lĩnh vực: Nông - lâm nghiệp, dịch vụ tổng hợp, du lịch cộng đồng và tiểu thủ công nghiệp.

Hai bạn trẻ ở xã Nam Khánh Vĩnh livestream bán nông sản.

Ông Nguyễn Trung Dũng - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: "Thời gian qua, các HTX vùng ĐBDTTS và miền núi được tỉnh quan tâm hỗ trợ thông qua nhiều chính sách như: Đề án Đổi mới, khuyến khích phát triển kinh tế hợp tác trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022 - 2025 của UBND tỉnh; Nghị quyết số 09/2022 của HĐND tỉnh về hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021 - 2025; Quyết định số 63/2022 của UBND tỉnh về quy định mức chi phí hỗ trợ đào tạo đối với thành viên, người lao động đang làm công tác quản lý, chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ của các tổ chức kinh tế tập thể và hỗ trợ đưa lao động trẻ về làm việc tại tổ chức kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh đến năm 2025; Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030; Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030... Bên cạnh đó, nhiều kết quả nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp cũng được các sở, ngành chuyển giao cho các HTX khu vực nông thôn, miền núi như: Nghiên cứu các giống mới, quy trình công nghệ, tiến bộ kỹ thuật, giải pháp công nghệ mới... góp phần giảm chi phí đầu tư, tăng lợi nhuận và mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Qua đó, đã có nhiều mô hình, đề tài KH-CN được triển khai có sự tham gia của các HTX và tổ hợp tác, tiêu biểu như: "Hoàn thiện quy trình canh tác, bảo quản 3 giống xoài: Cát Hòa Lộc, Úc và canh nông tại Cam Lâm”, “Phát triển cây bưởi da xanh theo tiêu chuẩn VietGAP tại Khánh Hòa", "Nghiên cứu xây dựng quy trình canh tác hợp lý nhằm đảm bảo và nâng cao năng suất, chất lượng sầu riêng ở Khánh Sơn", "Xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây ăn quả tại Khánh Hòa", "Ứng dụng chế phẩm sinh học Fito-Biomix RR để xử lý phụ phẩm nông nghiệp thành phân bón hữu cơ trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa"...

Đáng kể, một số đề tài KH-CN phục vụ trực tiếp cho các HTX vùng ĐBDTTS và miền núi, như đề tài “Hoàn thiện quy trình và xây dựng mô hình sản xuất cây chuối mốc phù hợp với điều kiện canh tác tại Khánh Hòa” giúp xây dựng và hình thành 2 tổ hợp tác sản xuất và tiêu thụ chuối mốc ở xã Suối Dầu và xã Suối Hiệp; đề tài "Ứng dụng KH-CN phát triển cây cam xoàn trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa" thử nghiệm mô hình trồng mới cây cam xoàn tại HTX Khánh Hưng, xã Bắc Khánh Vĩnh... Qua đó, góp phần tạo động lực liên kết sản xuất, kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp, nông thôn. Đặc biệt, từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Liên minh HTX tỉnh đã tập trung quán triệt và triển khai các giải pháp hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể và HTX; các chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư, bố trí nguồn đất sử dụng, thu hút nguồn nhân lực... để phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, viễn thông, hạ tầng số; thu hút phát triển khu công nghệ thông tin tập trung nhằm từng bước hình thành hệ sinh thái chuyển đổi số cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn tỉnh; xây dựng chương trình hỗ trợ doanh nghiệp mới thành lập trong vòng 1 năm, hỗ trợ hộ kinh doanh, tổ chức kinh tế tập thể xây dựng thương hiệu số, hiện diện online tin cậy, an toàn với các dịch vụ số (website, email) sử dụng tên miền quốc gia...

Cần đồng bộ các giải pháp

Ông Trương Thanh Viện - Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Điều hữu cơ Truecoop (phường Bảo An), đơn vị có chuỗi liên kết sản xuất điều và các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại các xã: Anh Dũng, Bác Ái Tây, Phước Hà cho biết: "KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là “kim chỉ nam” trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX. Bởi, để minh bạch nguồn gốc, quy trình, chứng nhận, HTX Truecoop chúng tôi đã áp dụng QR Code trên sản phẩm, được khách hàng tin tưởng. Để hiệu quả và tiết kiệm chi phí, chúng tôi áp dụng GPS nhằm định vị bản đồ farm và lưu trữ hồ sơ nông dân trên phần mềm quản lý, giảm 20% chi phí quản lý. Để tăng giá trị sản phẩm, từ bán nguyên liệu thô, chúng tôi đầu tư nhà máy BioFactory chế biến sâu, giá trị tăng 2 đến 3 lần"... Ông Viện mong muốn Liên minh HTX tỉnh và các sở, ngành liên quan tăng cường tuyên truyền, đào tạo bằng cách tổ chức tập huấn kỹ năng chuyển đổi số mở rộng cho cán bộ, nhân viên và thành viên tiêu biểu của HTX; xây dựng chính sách hỗ trợ HTX chuyển đổi số ít nhất 3 năm để nhân sự áp dụng, làm quen. Đồng thời, nên có quy định về trách nhiệm của HTX trong việc báo cáo triển khai ứng dụng chuyển đổi số vào hoạt động sản xuất, kinh doanh cho cơ quan quản lý trực tiếp.

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Nguyễn Trung Dũng cho biết: "Thực tế sản xuất trong khu vực kinh tế tập thể và HTX cho thấy, mặc dù đã có nhiều HTX ứng dụng thành công KH-CN, chú trọng đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, song nhìn chung, năng lực, tư duy và khả năng thích ứng của các HTX còn hạn chế, đặc biệt là các HTX vùng ĐBDTTS và miền núi. Nguyên nhân là do trình độ của đội ngũ quản lý, nhân lực trong các HTX chưa đủ năng lực khai thác thông tin, định hướng chiến lược, xây dựng kế hoạch chuyển đổi số, tiếp cận thị trường số, làm việc trên môi trường mạng... Do đó, để nâng cao hiệu quả ứng dụng KH-CN, chuyển đổi số cho khu vực kinh tế tập thể và HTX vùng ĐBDTTS và miền núi, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tập trung đẩy mạnh tuyên truyền các chính sách hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX; phối hợp với Trung tâm Thông tin và Ứng dụng KH-CN (Sở KH-CN) tăng cường hỗ trợ ứng dụng các tiến bộ công nghệ mới, kết quả của các nhiệm vụ KH-CN, đề tài nghiên cứu ứng dụng; kịp thời nắm bắt nhu cầu của các HTX, trên cơ sở đó, đề xuất, kiến nghị Sở KH-CN cùng với các đơn vị liên quan hỗ trợ các HTX đăng ký và thực hiện các nhiệm vụ KH-CN; tăng cường hỗ trợ thủ tục, hồ sơ đăng ký chất lượng sản phẩm; bảo hộ sở hữu trí tuệ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm; xúc tiến thương mại...; tổ chức các hội nghị, hội thảo tạo môi trường cho các HTX và các doanh nghiệp liên kết hợp tác đầu tư thương mại; chia sẻ kinh nghiệm và quảng bá, ứng dụng các giải pháp công nghệ phục vụ sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, phối hợp với Sở Dân tộc và Tôn giáo đẩy mạnh chuyển giao KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khu vực kinh tế tập thể, HTX thông qua việc tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.
Song song đó, Liên minh HTX tỉnh cũng yêu cầu các tổ hợp tác, HTX chủ động, nâng cao năng lực, gắn kết với các doanh nghiệp nhằm hỗ trợ nông dân về vốn, bao tiêu sản phẩm, mở rộng thị trường; tăng cường huy động nguồn lực từ địa phương, tổ chức, doanh nghiệp và các nguồn lực xã hội khác để xây dựng mô hình HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị; chủ động khai thác mạng xã hội Zalo, Facebook, sàn thương mại điện tử để quảng bá, tiêu thụ và mở rộng thị trường cho nông sản địa phương.

THANH XUÂN

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/chuyen-doi-so/202509/cac-hop-tac-xa-vung-dong-bao-dan-toc-thieu-so-va-mien-nuiung-dung-khoa-hoc-cong-nghe-vachuyen-doi-so-a60422f/